ÖZEL GEREKSİNİMLİ BİREYLER İÇİN AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 11

Dokunsal haritalar genellikle görme yetersizliği olan bireyler için kullanılmaktadır. Doğru yanıt E'dir.

Dil ve konuşma bozukluğu olan bireylere temel ilk yardım becerilerinin öğretiminde model olma yöntemi kullanılabilir. Doğru yanıt C'dir.

Özel gereksinimli bireylere öğretilebilecek güvenlik becerilerini (1) evde, (2) okulda, (3) iş yerinde ve (4) diğer toplumsal ortamlarda gereksinim duyulan güvenlik becerileri olmak üzere dört grupta sınıflandırmamız mümkündür.

Özel Gereksinimli Bireylerin Ev Ortamında Gereksinim Duyulabileceği Güvenlik Becerileri:

Acil Numaraları Arama ve Yardım İsteme: Acil numaraları arama ve yardım isteme, ev ortamının yanı sıra diğer toplumsal ortamlarda da bilinme­si gereken önemli güvenlik becerileri arasında yer alır. Acil numaralar arasında; güvenilir bir yetişkini arama (anne, baba, kardeş, öğretmen, polis vb.) ya da diğer acil telefon numaralarını (110 Yangın, 112 Acil ve 155 Polis vb.) arama becerileri sayılabilir.

İş yerlerinde olası tehlikelerin değerlendirilmesi, işveren ve özel gereksinimli bireylerin temsilcilerinden oluşan bir değerlendirme ekibi tarafından gerçekleştirilebilir. Değerlendirme ekibi; iş yerinde tehlikeli durumları, malzemeleri ya da araç/gereçleri inceleyerek olası iş kazalarını belirlemeye çalışır. Değerlendirme sürecinde izlenmesi gereken adımlar şu şekilde sıralanabilir (CUPE, 2018):

5. Değişikliklerin takip edilmesi: İş güvenliğinin sağlanmasına ilişkin yapılan değişikliklerin çalışanları ne şekilde etkilediği takip edilmelidir. İş yerinde yeni personel alımı, yeni makinelerin ya da teknolojilerin kullanımı söz konusu olabilir. Dolayısıyla bu değişikliklerin sonucunda yeni bir değerlendirme yapılmalıdır

Model Olma: Bir becerinin sergilenmesi için gerekli beceri basamaklarını adım adım sözlü/sözsüz olarak bireye gösterilmesi ve daha sonra bu davranışı bireyin kendi başına gerçekleştirmesine fırsat verilmesidir.

Yanlışsız öğretim yöntemleri; bireye öğretmek istediğimiz beceriyle ilgili sistematik olarak ipucu (sözel, fiziksel, jestsel vb.) sunmamız ve birey bu beceriyi öğrenmeye başladıktan sonra kullandığımız ipucunu yavaş yavaş azalttığımız (silikleştirilmesi) veya artırdığımız süreçtir.

Görme Yetersizliği Olan Bireylere Güvenlik Becerilerinin Öğretiminde Kullanılabilecek Etkili Uygulamalar

Rota öğretimiyle ilgili önemli uygulamalardan bir diğeri de dokunsal haritalardır. Dokunsal haritalar; bir ortamın belli bir orana/ölçeğe göre küçültülerek kuş bakışı görünümüyle bir düzlem üzerine çizilmiş biçimi, bir tür planıdır. Görme yetersizliği olan bireylere doğal afetlerden korunma becerilerinin öğretiminde dokunsal haritalardan yararlanılabilir.

İşitme Yetersizliği Olan Bireylere Güvenlik Becerilerinin Öğretiminde Kullanılabilecek Yardımcı Teknoloji Cihazları:

Sistematik yön ipuçları, bireyi belirli bir noktadan başka bir noktaya yönlendirmek için sistematik olarak tekrarlanan işitsel veya görsel ipuçları olarak tanımlanmaktadır.

Güvenlik becerileri "özel gereksinimli bireylerin toplumda bağımsız
birer birey olarak yaşayabilmesi, güvenli bir yaşam sürdürebilmesi, bir işte çalışabilmesi ve toplumsal ortamlara katılabilmesi için gerekli olan beceriler" olarak tanımlanabilir.

Görme yetersizliği olan bireylere yangından korunma becerisinin öğretiminde; pekiştirme, sözel ipuçları gibi uygulamaların yer aldığı öğretim paketleri, bağımsız hareket becerilerinin öğretimi ya da yardımcı teknolojilerin kullanımı gerekir.

Evde gereksinim duyulan güvenlik becerileri; temel ilk yardım becerileri, acil numaraları arama ve yardım isteme, acil durumlarda kapalı alanları tahliye etme, kapıyı çalan yabancı kişilerden korunma ve ürün uyarılarına dikkat etme becerileri olmak üzere beş grupta toplanabilir.

Davranışsal öğretim paketleri “rol-oyun, model olma, geri bildirim, fiziksel ipucu, sözel ipuçları, olumlu pekiştirme” gibi davranışçı yaklaşım ve uygulamalı davranış analizine dayalı öğretim uygulamalarının birarada kullanıldığı öğretim paketleridir.

Bireye yapmış olduğu davranışın doğruluğuna ilişkin bilgi verme süreci geri bildirim olarak adlandırılır.

Özel gereksinimli olan bireye gereksinim duyduğu becerinin doğal ortamlarda (okul, park, alışveriş merkezi, ev vb.) öğretilmesi "toplum temelli öğretim"dir.

"Davranıssal Ögretim Paketi,  Grup Çalısmaları,  Yardımcı Teknolojiler,  Yönelim ve Bağımsız Hareket Becerilerinin Ögretimi" görme yetersizliği olan bireylere güvenlik becerilerinin öğretimi sırasında kullanılabilecek öğretim stratejileridir.

Görme yetersizliği olan bireylere dokunsal haritalar kullanarak güvenlik becerilerinin öğretimini gerçekleştirmek mümkündür.