ÖZEL GEREKSİNİMLİ BİREYLER İÇİN AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 3

İlaç kutuları: Bu tip ilaç yönetim cihazlarının asıl amacı, farklı amaçlar için kullanılan ilaçların bir arada bulundurulması ve kullanıcı tarafından kolaylıkla kullanılmasını sağlamaktır. Bu cihazlar tipik olarak, belirli bir dozaj aralığını temsil eden değişen sayıda bölme içeren ve sıklıkla üzerinde haftanın günleri yazılı olan kutu şeklinde cihazlardır. Bu cihazların boyut ve şekilleri, farklı dozaj aralıklarını ve değişen ilaç düzeylerini karşılamak amacıyla değişkenlik gösterebilmektedir. Doğru cevap D'dir.

Özel gereksinimli bireylere yönelik ulaştırma sistemlerinden biri de Akıllı Ulaşım Sistemi (AUS) dir. Akıllı ulaşım sistemi; seyahat emniyeti ve araç verimliliğini (yakıt tüketimini ve sera gazı emisyonlarını azaltmak) artırmak amacıyla araçların; altyapı sistemlerinin (örneğin; trafik yoğunluğu bilgileri, meteroloji bilgileri) ve yaya cihazlarının (örneğin akıllı telefon, tablet, navigasyon cihazı) birbirleriyle bilgi paylaşmalarını sağlayan uygulamalara verilen genel bir isimdir. Doğru cevap B'dir.

Yardımcı teknoloji hizmetleri özel gereksinimli bireylere yardımcı teknoloji araçlarının seçimi, edinilmesi veya kullanımı için sunulan hizmetlerin bütününü kapsamaktadır. Özel gereksinimli bireylerde yardımcı teknolojilerin temel amacı, bireylerin ve yakınlarının yardımcı teknoloji cihazları ve yardımcı teknoloji hizmetleri aracılığıyla daha yüksek bir yaşam kalitesine ulaşmasını sağlamaktır.

Doğru cevap B‘dir.

Düşük teknolojili ve yüksek teknolojili cihazlar arasında olan ve kullanımları günden güne azalmaya başlayan orta düzey teknolojili cihazlar, daha basit elektronik elemanlar içeren ve yüksek teknolojili cihazlara kıyasla kullanımı için çok daha az eğitim gerektiren cihazlardır. Orta düzey teknolojili cihazlar kasetçalarlar, cd çalarlar, ses kayıt cihazları, elektronik sözlükler ve hesap makinaları örnek olarak gösterilebilir. Orta düzey teknolojili cihazlar görme yetersizliği olan bireyler tarafından sıklıkla kullanılmaktadır.

Doğru cevap A‘dır.

İşitme yetersizliği gösteren bireylerde kullanılacak yardımcı teknolojilerin değerlendirilmesinde dikkat edilecek noktalar ise var olan işitme eşiğinin ve bireyin bağımsız yaşama düzeyinin doğru olarak tespit edilmesidir. İşitme yetersizliği gösteren bireylerde yardımcı teknolojilerin kullanımının amacı, bireylerin var olan işitme eşiklerini etkin şekilde kullanmak ve bireylerin iletişim sınırlılıklarını gidermektir. Ayrıca bireylerin çevresel uyarıları fark edebilmelerini ve gereken önlemleri alabilmelerini sağlamak amacıyla çeşitli görsel uyarı sistemleri geliştirilmiştir. Doğru cevap E‘dir.

Zihin yetersizliği olan bireylerde kullanılan düşük teknolojili cihazların en bilinen örnekleri yazı şablonu, görsel zamanlayıcılar, kalem tutma destekleri, fosforlu kalemler, okuma kılavuzları gibi araçlardır. Yazı şablonu bireylerin harf ve rakamları daha kolay çizmelerini sağlayan cetvele benzeyen bir araçtır. Bireyler bu şablonda yazmak istedikleri harf kalıbının üzerinde kalemi hareket ettirerek harfleri dolayısıyla cümleleri oluşturabilirler. Görsel zamanlayıcılar; bireylere bir etkinliğin başlangıcını, bitişini veya toplam süresini hatırlatmak amacıyla kullanılan, çeşitli boyut ve türlerde olabilen saat benzeri cihazlardır.

Doğru cevap C‘dir.

Artırılmış sanal gerçeklik uygulamaları, fiziksel yetersizliği olan bireylerin hareket etmeye yönelik motivasyonlarını artırmak amacıyla kullanılan, üç boyutlu görüntü ve görüntüleme cihazlarından oluşan yüksek teknolojili cihazlardandır. Son olarak aktif video oyunları ise genellikle eğlence ve basit ev içi hareketlerin yapılmasını amaçlayan, tarayıcı bir kamera, oyun konsolu ve ekrandan oluşan cihazlardır. Cihazın üzerinde bulunan tarayıcı kamera aracılığıyla birey herhangi bir kumanda ya da kontrol sistemi olmadan, yalnızca vücut hareketlerini kullanarak ekrandaki karakteri hareket ettirebilmekte; oyun veya spor etkinliğini ev ortamında tamamlayabilmektedir.

Doğru cevap D‘dir.

Yaklaşık 20 yıldır kullanılan yaya erişim cihazlarının birinci nesil olanları, kullanıcıları titreşimler ve sinyal sesleriyle rotaları üzerinde bulunan engellere yönelik bilgi sunmayı amaçlamıştır. İkinci nesil yaya erişim cihazları GPS ve mobil internet verisi desteği kullanan cihazlardır. İkinci nesil cihazların iki temel kullanım amacı bulunmaktadır. Bunlardan birincisi kullanıcıya başlangıç ve hedef konum arasında yön bilgisi sunmaktır. İkinci amacı ise kullanıcının konumu ile ilgili bilgileri merkeze aktarmak ve kullanıcıyı takip etmektir.

Doğru cevap C‘dir.

Özel gereksinimli bireyler için erişilebilir ulaştırma hizmetlerinin temel noktası, ulaştırma sürecine engel olan sorunların ortadan kaldırılmasıdır. Afet ve acil durum anlarında ulaştırma hizmetleri sıklıkla toplu taşım araçlarıyla sürdürülmektedir. Bu nedenle farklı türden yetersizliği olan bireyler için toplu taşım araçlarının tekerlekli sandalye rampası, çarpışma korumalı koltuklar, korumalı kompartıman sistemleri gibi yardımcı teknoloji cihazlarını içerecek şekilde hazırlanması gerekmektedir.

Doğru cevap C‘dir.

Konuşma tanıma sistemlerinin temel amacı, cihaz veya yazılım aracılığıyla insan konuşmasının metne dönüştürülmesini sağlamaktır. Konuşma tanıma sistemleri günümüzde bağımsız cihazlarla kullanılabildiği gibi mobil cihazlar için üretilmiş yazılım ve uygulamalar aracılığıyla kullanılmaktadır. Özellikle işitme engellilerde kullanılan konuşma sistemleri, afet ve acil durumlarda özel gereksinimli bireylerin kendilerine söylenen yönergeleri anlamaları, yönlendirme ikazlarına cevap verme ve acil durum personeliyle karşılıklı iletişim kurmalarını kolaylaştırabileceği düşünülmektedir.

 Doğru cevap E‘ dir.

İzleme cihazları: İzleme cihazlarının temel amacı, ilaç yönetimiyle ilgili olarak ev ortamının dışında ilaçların yönetim rejimi ile ilgili hastaların aktivitelerini incelemektir. Bu cihazlar genellikle, hastaların ilaca ilişkin tüm faaliyetlerinin kayıt altına alınması ve birebir/uzaktan denetim yoluyla hastanın izlenmesi amacıyla kullanılmaktadır. Cihazlarda toplanan veriler, hastanın sağlık danışmanı veya diğer ilgili kişilere uyarıların iletilebileceği merkezi bir depoya gönderilir. Hastanın ihtiyaçlarına bağlı olarak, bu tür cihazlar gerçek zamanlı olarak izlenebilmekte ve acil durum uyarı sinyali gönderebilmektedir.

Doğru cevap B‘dir.

Pozisyonlama cihazlarının temel amacı, özel gereksinimli bireyin istenen etkinlik veya işlevin gerektirdiği en uygun vücut duruşunu almasını sağlamaktır. Pozisyonlama cihazlarının kullanımına nesneyi bir yerden başka bir yere taşımak için kolları dik tutma, yemek yeme, yazı yazma, karşılıklı konuşma gibi etkinlikler için oturur halde bekleme ve uyku için yatış pozisyonuna gelme gibi etkinlikler örnek olarak gösterilebilir. Doğru cevap B'dir.

Öğretimsel destek cihazları, özel gereksinimli bireylere kazandırılması beklenen davranışların öğretiminde kullanılan cihazlardır. Ayrıca bireylerin yetersizliklerinden dolayı zorlandıkları okuma, dinleme ve yazma gibi işlevleri daha kolay sergilemelerine yardımcı olmaktadır. Örneğin fiziksel yetersizlikleri olan bireylerde kalem tutma ve yazı yazma sırasında kalemi kontrol etme gibi becerilerde önemli sorunlar görülmektedir. Bu sorunu aşmak için kalemin tutma kısmını daha kalın hale getiren adaptörler ya da kalemin el içerisinde sabit olmasını sağlayan sabitleme cihazları kullanılmaktadır. Bu cihazlara başka örnek olarak, akıllı tahtalar, tablet bilgisayarlar, projeksiyon makineleri gösterilebilir. Doğru cevap A'dır.

Düşük teknolojili cihazlar; kullanımı için genellikle eğitim gerektirmeyen, düşük bütçeli ve karmaşık mekanik özellikleri olmayan cihazlardır. Bu grupta yer alan yardımcı teknoloji cihazlarında pahalı bir elektronik donanım veya bunlarla ilişkili bir parça da bulunmamaktadır. Düşük teknolojili yardımcı teknoloji cihazlarına; kalem tutacakları, tekerlekli sandalyeler, renklendirilmiş mutfak eşyaları ve büyük yazı/numaralarla hazırlanmış görseller örnek olarak gösterilebilir. Düşük teknolojili cihazlar arasında en bilinenlerinden birisi, otizmli çocuklara iletişim becerileri kazandırma amacıyla kullanılan resim değiş tokuşuna dayalı iletişim sistemi yani PECS (Picture Exchange Communication System)’dir.

Görme yetersizliği olan bireylerde kullanılan düşük teknolojili cihazlar, optik ve optik olmayan cihazlar olarak iki grupta yer almaktadır. Optik olmayan cihazlar arasında en bilineni beyaz bas- tondur. Beyaz baston bireylerin bağımsız hareket etmelerini kolaylaştırması ve herhangi bir karmaşık sistem içermemesi nedeniyle süreğen şekilde kullanılabilen ve nispeten ucuz bir cihazdır. Braille kabartma sistemleri görme yetersizliği olan bireylere özellikle akademik becerilerde ve günlük yaşam becerilerinde yardımcı olan ve optik olmayan cihazlardan bir diğeridir. Doğru cevap E'dir.

İşitme yetersizliği gösteren bireyler için kullanılan düşük teknoojili cihazlara orta düzey ve yüksek teknolojili cihazların sayısının artmasıyla beraber kullanımdan kalkan kulak borusu ve resimli iletişim kartları gibi araçlar örnek olarak gösterilebilir. Orta düzeyli yardımcı teknolojili cihazlara bakıldığında ise karşımıza sıklıkla ışıklı uyarı sistemleri çıkmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Zihin yetersizliği olan bireylerde kullanılan düşük teknolojili cihazların en bilinen örnekleri yazı şablonu, görsel zamanlayıcılar, kalem tutma destekleri, fosforlu kalemler, okuma kılavuzları gibi araçlardır. Doğru cevap C'dir.

Otizmli bireylerde kullanılan orta düzey teknolojili cihazlara örnek olarak bas konuş ve dil kartları gösterilebilir. Doğru cevap E'dir.

Özel gereksinimli bireylerin uygun ilaç kullanımına engel olan faktörler şöyle sıralanabilmektedir;

Doğru cevap A'dır.

İzleme cihazlarının temel amacı, ilaç yönetimiyle ilgili olarak ev ortamının dışında ilaçların yönetim rejimi ile ilgili hastaların aktivitelerini incelemektir. Bu cihazlar genellikle, hastaların ilaca ilişkin tüm faaliyetlerinin kayıt altına alınması ve birebir/uzaktan denetim yoluyla hastanın izlenmesi amacıyla kullanılmaktadır. Doğru cevap D'dir.