ÖZEL GEREKSİNİMLİ BİREYLER İÇİN AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 2

Yön bulma ve navigasyon hizmetlerinde son yıllarda kullanımı yaygınlaşan yardımcı teknolojilerden biri de coğrafi bilgi sistemleri (CBS)’dir. Coğrafi bilgi sistemleri (CBS); GPS uydularından alınan bilgileri, farklı görünüm özellikleri, görsel ve işitsel desteklerle birleştiren, kullanıcının nerede olduğunun bilgisini başkalarıyla paylaşmasını sağlayan veya kullanıcıya bir hedefe ilişkin bilgilerin gönderilebildiği yazılımlara verilen genel isimdir. CBS; bireylerin bulundukları yerin gerçek fotoğraflarını (örneğin, Google Street view), harita üzerindeki ayrıntılı bilgileri (örneğin, sokak, cadde) yada sadece konumu ve hedefi arasındaki rotayı görebilmesini sağlar. Doğru cevap D'dir.

Özel gereksinimli bireylere sunulan hizmetlerin temel amacı, bireye gereken destekleri sunarak içinde bulunduğu toplum içerisinde ve toplumla bütünleşmiş olarak mümkün olan en yüksek düzeyde bağımsız yaşamasını sağlamaktır. Doğru cevap B’dir.

Pozisyonlama cihazlarının temel amacı, özel gereksinimli bireyin istenen etkinlik veya işlevin gerektirdiği en uygun vücut duruşunu almasını sağlamaktır. Pozisyonlama cihazlarının kullanımına nesneyi bir yerden başka bir yere taşımak için kolları dik tutma, yemek yeme, yazı yazma, karşılıklı konuşma gibi etkinlikler için oturur halde bekleme ve uyku için yatış̧ pozisyonuna gelme gibi etkinlikler örnek olarak gösterilebilir. Doğru cevap C’dir.

Yer değiştirme cihazları, bireyin vücudunun bir noktadan başka bir noktaya taşınmasını sağlayan cihazlar olarak tanımlanmaktadır. Bu cihazların en bilinen örnekleri tekerlekli sandalye, yürüteç̧ (walker), akülü araba, koltuk değneği olarak sıralanabilmektedir. Doğru cevap A’dır.

Yüksek teknolojili cihazlar, düşük ve orta düzey teknolojilere kıyasla genellikle daha pahalı olan ve kullanımı için belirli bir düzeyde eğitim gerektiren, çoğunlukla bilgisayar destekli olarak sürdürülen cihazlardır. Yüksek teknolojili cihazlar pahalı olmalarına karşın, çoğunlukla birden fazla amaçla kullanılabilen işlevsel cihazlardır. Örneğin, tablet bilgisayar otizmli bir birey için hem alternatif iletişim aracı olarak hem de müzik veya video oynatıcı olarak kullanılabilmektedir. Doğru cevap D’dir.

 Görme yetersizliği olan bireyler için uygun yardımcı teknoloji cihazı/hizmetini belirmenin anahtar noktaları; bireylerin yetersizliğinin türü, şiddeti ve birincil duyu kanalının belirlenmesidir. Birincil duyu kanalı görme yetersizliği olan bireylere sunulacak eğitsel ve sosyal desteklerin doğru olarak belirlenmesinde çok önemli bir bilgidir. Doğru cevap C’dir.

İşitme yetersizliği olan bireyler son yıllarda yüksek teknolojili cihazları daha sık kullanmaktadır. Bu cihazlar arasında en bilineni işitme cihazlarıdır. İşitme cihazları; bireyin kalan işitme eşiğini kullanabilmesini sağlamak ve duyduğu seslerin seviyesini yükseltmek amacıyla kulak kepçesinin içerisine yerleştirip çıkarılabilen dış̧ cihazlar ve ameliyatla iç̧ kulak içerisinde bulunan salyangozun manyetik bir cihazla değiştirildiği koklear implant cihazlarıdır. Doğru cevap B’dir.

Otizmli bireylerde sıklıkla tekrarlayıcı konuşma, basma kalıp davranışlar sergileme, duyusal uyaranlara aşırı tepkiler verme, konuşamama, akranlarıyla etkileşim kurmaktan kaçınma ve yalnızlığı tercih etme gibi davranışlar görülmektedir. ABD Sağlık Bakanlığı Hastalık Kontrolü ve Önleme Merkezlerine göre otizm dünyada her 68 çocuktan birini etkilemektedir. Doğru cevap C’dir.

Yön bulma ve navigasyon hizmetlerinde son yıllarda kullanımı yaygınlaşan yardımcı teknolojilerden biri de coğrafi bilgi sistemleri (CBS)’dir. Coğrafi bilgi sistemleri (CBS); GPS uydularından alınan bilgileri, farklı görünüm özellikleri, görsel ve işitsel desteklerle birleştiren, kullanıcının nerede olduğunun bilgisini başkalarıyla paylaşmasını sağlayan veya kullanıcıya bir hedefe ilişkin bilgilerin gönderilebildiği yazılımlara verilen genel isimdir. CBS afet ve acil durum anlarında, sağlık ve tahliyeden sorumlu personelin özel gereksinimli bireyleri takip etmesini ve belirlenen alanlara yönlendirilmesini sağlayabilir. Doğru cevap A’dır.

Özel gereksinimli bireylerin uygun ilaç kullanımına engel olan faktörler şöyle sıralanabilmektedir; a) Unutma b) İlaç kullanımının yönetimindeki fiziksel zorluklar (örneğin ağır derecede fiziksel yetersizlik gösterme nedeniyle ilaçlara ulaşamama) c) Yan etkilerin doğru değerlendirilmesindeki sorunlar d) Uzun süreyle çok sayıda ve çeşitte ilaç̧ kullanma e) İlaçların kullanma yönergelerini anlamaya ilişkin zorluklar. Doğru cevap C’dir.

Yardımcı teknoloji cihazları, özel gereksinimli bireylere işlevsel yaşam becerileri kazandırmak ve var olan becerilerini daha akıcı şekilde kullanmalarını sağlamak amacıyla kullanılan ekipman veya parçası, yazılım ya da ürün sistemi olarak tanımlanabilmektedir. Yardımcı teknoloji hizmetleri ise özel gereksinimli bireylere yardımcı teknoloji araçlarının seçimi, edinilmesi veya kullanımı için sunulan hizmetlerin bütününü kapsamaktadır. Yanıt A şıkkıdır.

Pozisyonlama cihazlarının temel amacı, özel gereksinimli bireyin istenen etkinlik veya işlevin gerektirdiği en uygun vücut duruşunu almasını sağlamaktır. Pozisyonlama cihazlarının kullanımına nesneyi bir yerden başka bir yere taşımak için kolları dik tutma, yemek yeme, yazı yazma, karşılıklı konuşma gibi etkinlikler için oturur halde bekleme ve uyku için yatış pozisyonuna gelme gibi etkinlikler örnek olarak gösterilebilir. Yanıt B şıkkıdır.

Alternatif ve destekleyici iletişim cihazları, çeşitli nedenlerle konuşma ve iletişim kurmada sınırlılıklar yaşayan bireylerin, temel gereksinim ve ihtiyaçlarını ifade edebilmeleri amacıyla üretilmiş olan cihazlardır.

Elektronik okuma kalemi ve elektronik beyaz baston yüksek teknolojili cihazlara örnektir. Yanıt C şıkkıdır.

Beyaz baston görme yeersizliği olan bireyler tarafından kullanılan bir yardımcı teknoloji aracıdır?

Sesli kitaplar görme yetersizliği olan bireyler tarafından kullanılan yardımcı teknoloji araçlarıdır. Yanıt B şıkkıdır.

İşitme yetersizliği gösteren bireyler tarafından kullanılan alt yazılı telefon, kullanıcıların birbirlerine hem sesli hem de yazılı mesajlar ulaştırarak görüşme yapmalarına olanak sağlayan orta düzey teknolojili cihazlardandır.

Demir at özellikle serebral palsili bireyleri belirli bir pozisyonda sabit tutmak amacıyla kullanılmaktadır. Bu cihazda birey tüm eklemleri, bel kısmı ve gövdesinden özel aparatlarla bağlanarak bireyin pozisyonunun sabit kalması sağlanmaktadır. Yanıt E şıkkıdır.

Otizmli bireylerde sıklıkla kullanılan düşük teknolojili yardımcı teknoloji araçlarından biri etkinlik çizelgeleridir. Etkinlik çizelgesi bireyin bir etkinliği yerine getirmesi için gereken adımların resimli kartlardan oluşan bir sıralamayla kendisine sunulmasıdır. Günümüzde farklı türleri olmasına karşın etkinlik çizelgeleri özellikle orta ve ağır düzeyde otizmli bireylerin bağımsız olarak günlük yaşamlarını sürdürebilmelerinde önemli rol oynamaktadır.

Koklear implant cihazı işitme yetersizliği için kullanılır? Yanıt C şıkkıdır.