ÖZEL GEREKSİNİMLİ BİREYLER İÇİN AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 15

Bireyin psikolojik, fizyolojik veya anatomik özelliklerinde meydana gelen geçici ya da kalıcı türden bir kayıp, görev bozukluğu veya yapı bozukluğu olarak tanımlanabilir. Zedelenme ile eş anlamlı kullanılmaktadır. Aynı zamanda, zedelenmenin “organların yapısındaki biyofiziksel ve kimyasal bozukluklar” olarak tanımlandığı görülmektedir. Bireyin felçli olması, kollarının olmaması, göz sinirlerinde oluşan tahribat gibi durumlar bozukluk/zedelenmeye örnek olarak verilebilir. Yanıt C şıkkıdır.

“Risk taşıyan çocuklar” ifadesi, hâli hazırda herhangi bir yetersizliği belirlenemeyen ancak bir yetersizlik gösterme olasılığı yüksek olan çocuklar için kullanılmaktadır. Risk taşıma, doğumda ya da sonradan ortaya çıkan olumsuz koşullar nedeniyle ileride yetersizlik yaşaması beklenen bireyleri kapsamaktadır. Doğru yanıt E şıkkıdır.

Zihinsel yetersizliği olan bireylerde görülen bazı özellikler, sonradan ortaya çıkan farklı yetersizlik durumlarından kaynaklanabilmektedir. Dolayısıyla zihinsel yetersizliğin diğer sorunlarla karıştırılmaması açısından söz konusu sınırlılıkların 18 yaşından önce görülmesi gerekmektedir.

Zihinsel yetersizlik, zihinsel işlevde bulunma ve uyumsal davranışların her ikisinde anlamlı sınırlılıklar ile kendini gösteren bir yetersizliktir. Kaygı bozukluğu ve davranış sorunları diğer bireylerde de görülebilir. Yanıt A şıkkıdır.

Otizm spektrum bozukluğu, belirtileri erken çocukluk döneminde ortaya çıkan, sosyal etkileşimde güçlükler ile sınırlı ilgi alanları ve tekrarlanan davranışlar ile kendini gösteren nörogelişimsel bir bozukluktur. Bireyin tanı alabilmesi için bu özellikleri göstermesi beklenir. Yanıt C şıkkıdır.

Özel öğrenme güçlüğü, nörolojik temelli ve okuma, yazma ve/veya matematiği öğrenmeye yarayan temel becerileri sekteye uğratan bir bozukluktur. Özel öğrenme güçlüğü ayrıca bireyde organizasyon, zaman planlaması, soyut muhakeme, uzun ya da kısa süreli bellek ve dikkat ile ilgili sorunlar yaratmaktadır. Özel öğrenme güçlüğü olan bireyler, ortalama ya da ortalama üstü zeka bölümü puanına sahiptir.

Erişilebilirlik; bir ürün, hizmet, teknoloji ya da ortamın engelliler ve yaşlılar dahil olmak üzere herkes tarafından ulaşılabilir ve kullanılabilir olması anlamına gelmektedir. Yanıt A şıkkıdır.

Türkiye'de özel gereksinimli bireylere bakım hizmetleriÇalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı sorumluluğu altında sunulmaktadır. Yanıt C şıkkıdır.

5378 Sayılı Kanuna göre erişilebilirliğin izlenmesi ve denetlenmesi görevi Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Komisyonlarına verilmektedir. Kanuna dayalı olarak Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Yönetmeliği hazırlanmış ve 20/07/2013 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmeliğin uygulanması için illerde, valilikler bünyesinde komisyonlar kurulmuştur. Yönetmelik çerçevesinde yayımlanan, erişilebilirliğin izlenmesi ve denetlenmesi amacıyla kullanılabilecek formlar Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2017) tarafından Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Formları başlıklı bir kitapta toplanarak yayımlanmıştır.

"Bireyin psikolojik, fizyolojik veya anatomik özelliklerinde meydana gelen geçici ya da kalıcı türden bir kayıp, görev bozukluğu veya yapı bozukluğu" olarak tanımlanan özel eğitim terimi, Bozukluk/Zedelenme'dir.

"Herhangi bir yetersizlik yaşayan bireyin çevre ile etkileşimi ve toplum içinde rollerini yerine getirme sırasında karşılaştığı sorun ya da zorluk" olarak tanımlanan özel eğitim terimi, "engel"dir.

Zihinsel yetersizlik, zihinsel işlevde bulunma ve uyumsal davranışların her ikisinde anlamlı sınırlılıklar ile kendini gösteren bir yetersizliktir. Öğrenme, problem çözme, muhakeme ve karar verme gibi davranışlar, iletişim ve etkileşim kurma ve günlük işlerini bağımsız sürdürebilme gibi alanlarda yaşanan güçlükler bu sınırlılıklar arasında sayılmaktadır.

"Düşünme, hissetme, dil ve başkalarıyla ilişki kurmada sorunlara yol açan karmaşık bir nörogelişimsel bozukluk" olarak tanımlanan yetersizlik "Otizm Spektrum Bozukluğu"dur.

"Bir ürün, hizmet, teknoloji ya da ortamın engelliler ve yaşlılar dahil olmak üzere herkes tarafından ulaşılabilir ve kullanılabilir olması" erişilebilirliği tanımlamaktadır.

Kaymayı önleyici yürüyüş yüzeyleri olmalıdır.

Türkiye’de ulaşılabilir açık alanlara ilişkin kurallar ve standartlar temel olarak TS 12576 ile belirlenmiştir.

Türkiye'de engelli bireyler için erişilebilirlik standartları Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından düzenlenmektedir.

Erişilebilirlik Standartları arasında yer alan "Eğitime, sağlık uygulamalarına, istihdama, adalete, kültürel yaşama, dinlenme, boş zaman aktivitelerine, spor faaliyetlerine, siyasal ve toplumsal yaşama erişme" açıklaması erişilebilirliğin incelendiği başlıklardan Hizmetlerde Erişebilirlik başlığına aittir.

5378 Sayılı Kanuna göre erişilebilirliğin izlenmesi ve denetlenmesi görevi Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Komisyonlarına verilmektedir.

Bireyin bozukluk/zedelenme sonucunda yapması gereken bir etkinliği yerine getirmede yeterli olmaması, kapasitenin sınırlanması ya da bir organın işlevini yitirmesi olarak tanımlanabilir. Örneğin; göz sinirlerinde oluşan tahribat sonucu bireyin görememesi ya da bacaklarını kaybeden bir bireyin yürüyememesi bozukluk/zedelenmenin yetersizlik/güçlük durumuna dönüştüğü anlamına gelir.