ÖZEL EĞİTİM

Bedene güven duygusu sağlıklı kişiliğin filizlenmesi için önemlidir. Bebekler ve küçük çocuklar, bedenleri hakkında öğrenmeye gereksinim duyarlar. Denge ve koordinasyon geliştirme gereksinimiyle kendilerini keşfetmek, onlar için önemlidir. Bu nedenle okul öncesi eğitimde duyu-motor etkinliklerin çok baskın bir yeri vardır.

Gelişim hızı, yalnızca çevresel uyaranların niteliğine değil beynin gelişim evrelerine de bağlıdır. 0-3 yaş döneminde kız ve erkeklerin motor becerilerinde genel olarak bir farklılık yoktur.

Kas gelişimi baştan ayağa doğrudur. Diğer bir deyişle önce başın kontrolü, sonra vücudun daha alt kısımlarının kontrolü kazanılır. Küçük çocukların vücut hareketleri bütünseldir ve farklılaşmamıştır. Daha sonra bu bütünsel vücut hareketlerinin dışında belirgin hareket örüntüleri gelişir. Çocuklar farklılaştırılmamış şekilde vücutlarının her iki yanını kullanmaktan vücutlarını tek yönlü kullanmaya doğru gelişim gösterirler. Ellerden birinin kullanılmasının tercih edilmesi gibi. Eğer çevresel koşullar yeterli ve organik bozukluklar yoksa çocuklar, benzer örüntüleri izleme eğiliminde olmalarına rağmen gelişim hızlarında farklılık gösterirler. Büyüme ve gelişme omurgadan daha dıştaki eller ve ayaklara doğrudur. İstemli hareketler önce omuzlarda başlar, sonra dirsekler, bilekler ve son olarak da parmaklara doğru ilerler. Dolayısıyla A, C, D, E şıklarında yer alan ifadeler doğru değildir.

B, C, D, E şıklarında yer alan beceriler kaba motor becerilere girmektedir. İnce motor beceriler el, parmak ve göz koordinasyonu gerektirmektedir.

Çocuklar duyusal bir uyaranla ilk karşılaştıklarında bu uyaranı alırlar. İlk karşılaşmayı izleyen yaşantılar genellikle bu uyaranın algılanması ve öğrenilmesiyle sonuçlanır. Bir uyaranın algılanmasında herhangi bir sorun olmuşsa, ilk uyaran doğru algılanmamışsa, bu uyaran yanlış ya da hatalı öğrenilir.

Okulöncesi dönemdeki çocukların hareket gelişimini etkileyen sapmalar genellikle gebeliğin ilk üç ayında ya da 20. haftasından sonra oluşan sorunlardan kaynaklanır. Merkezi sinir sisteminde sinir-kas işlev bozukluğundan kaynaklanan beyin inmesi (serebral palsi), tüm yaşlardaki çocuklar arasında en yaygın rastlanan motor yetersizliktir.

Spastisite tutulan organ sayısına göre sınıflandırılır. Spastik hemipleji vücudun sağ ya da sol yarısında istemli hareketin kaybı, spastik dipleji bacaklarda ya da kollarda istemli hareketin kaybı, spastik kuadrapleji bacaklar, kollar ve bedende hareket kaybının olmasıdır. Atetoit koordinasyon bozukluğu nedeniyle kontrolsüz savrulmalar, istemsiz hareketler şeklinde görülür. Ataksi ise dengeyi koruyamama, sallanma şeklinde görülür.

Hipertoni çok gergin kas tonusuna sahip olmadır. Hipotoni kaslardaki gevşeklik ya da düşük gerilimdir. Değişken kas tonusu ise istemli hareket girişimlerinde kas tonusunun arttığı, dinlmenme konumundayken kasların gevşek ve esnek olduğu durumdur. Ataksi ise dengeyi koruyamama, sallanma şeklinde görülür. Atetoit koordinasyon bozukluğu nedeniyle kontrolsüz savrulmalar, istemsiz hareketler şeklinde görülür.

Motor yetersizlikleri olan çocuklar bir ekip tarafından değerlendirilmelidir. Bu ekipte anne-baba, öğretmen, fizik tedavi uzmanı, fizyoterapist ve diğer sağlık çalışanları bulunabilir.

A, B, D, E şıklarında yer alan ifadeler el, parmak ve göz koordinasyonu gerektiren ince motor beceriler ile ilgilidir