ÖZEL EĞİTİM

Aile sistemi, kendisini oluşturan parçaların toplamıyla ortaya çıkan dört alt sistemden oluşur: (a) Evlilik, (b) anne babalık, (c) kardeş olma ve (d) geniş aile olma.

Aile işlevleri; biyolojik, ekonomik, sevgi, koruyuculuk, toplumsallaştırma, eğitim ve boş zamanları değerlendirme olarak sıralanabilir.

Aileler, ilk olarak insancıl ve anlayışlı kişiler ararlar. Bireysel olarak etkili anne baba olduklarının görülmesini ve bu yolda olduklarının bilinmesini isterler. İkincisi, uzmanlardan en iyi ve en yeni bilgileri aldıkları konusunu güvence altına almak isterler. Yine aileler, uzmanların çocuklarına nasıl yardım edecekleri konusunda yeterli bilgiye sahip olduklarına inanmak isterler. Üçüncüsü ise anne babalar, kendilerine şu anda ne tür bir danışmanlık yapılacağını bir an önce bilmek isterler. Aynı zamanda gelecek hakkında olumlu düşünceler oluşturmak ve bir an önce işe yarar bilgileri elde etmek isterler.

1. Evre: Şok, Reddetme, Depresyon

2. Evre: Karmaşa, Suçluluk, Kızgınlık

Kızgınlık: Aile ya öfke göstermeksizin “Neden ben?” sorusunu sorar ya da öfkesini kendileri dışındaki kişilere yönlendirir. Doktorlar ve öğretmenler gibi uzmanların yanı sıra eşler, normal gelişim gösteren kardeşler de anne babaların öfkesine hedef olabilirler.

Suçluluk: Bu aşamada aile, sürekli olarak “Neden böyle bir sorunla karşılaştık?” sorusunu sorar. Bu dönemde aileler, çocuklarının yetersizliğine geçmişte yaptıkları hataların neden olduğunu düşünebilir.

Anne-Baba Öğretmen İşbirliğinin Çocuğa Sağladığı Yararlar:

• Çocuğun en önemli iki çevresi arasında tutarlılık sağlanır.
• Çocuğun gelişimi ve öğrenmesi için daha çok fırsat sağlanır.
• Kaynakların ve hizmetlerin daha ulaşılabilir duruma gelmesi sağlanır.

Bu davranış öğretmenin anneyi yetersiz görmesinden kaynaklanmaktadır.

Öğretmenlerin anne babalarla etkili bir iş birliği kurmasını engelleyen tutum ve davranışları şöyle sıralanabilir:
• Anne babaları çaresiz kişiler olarak görme
• Uzak ve mesafeli davranma
• Anne babaları psikolojik sorunları olan insanlar olarak görme
• Çocuğun bu durumlarından anne babaları sorumlu tutma
• Anne babaları yetersiz görme
• Anne babalara ilişkin olumsuz beklentiler içinde olma
• Anne babaları çeşitli terimlerle etiketleme eğiliminde olma

Öğretmenlerin de zaman zaman bilgilerini tazelemeleri ya da güncellemeleri gerekebilir, bu gayet normal bir durumdur. Bu bağlamda aileler ile iletişimde samimi olmak adına öğretmenlerin “Bilmiyorum.” demekten korkmaması önemlidir.

Aileler ilk olarak gereksinimlerini karşılamada insancıl ve anlayışlı bir kişi ararlar. Uzmanlardan en yeni ve en iyi bilgi aldıkları konusunda güvence altına alınmak isterler. Kendilerine şu an da ne tür danışmanlık yapılacağını bir an önce bilmek isterler.

Ailelerin çocuklarının yetersizliği olduğunu öğrendiklerinde göstermiş oldukları ilk tepkiler arasında şok, inkâr ve konan tanıya inanmama gelmektedir.

Aşama modeline göre ailelerin yetersizliği olan çocuğa uyum sürecinde geçirdiği üç evre bulunmaktadır. Sorudaki açıklama birinci evrede yer alan reddetme aşamasını tanımlamaktadır.

Ailelerin yetersizliğe uyum sürecinde aşama modeline göre geçirdiği 3. evrede yer alan son aşama kabul ve uyum aşamasıdır. Bu aşamaya erişebilen anne babalar; çocuklarını olduğu gibi kabul etmeye, çocuğu ailenin bir üyesi olarak benimsemeye hazırdırlar. Bu aşamada aile, yetersizliği olan çocukla ilişki içerisine girer, onun gereksinimlerini karşılamaya çalışır.

Ailede yetersizliği olan bir çocuk olması nedeniyle onlar da üzüntü içerisindedirler. Büyük anne ve büyük babalar arasında yaygın olarak hakim olan duygular arasında kızgınlık, suçlama ve kabullenme yer almaktadır. Büyük anneler ve büyük babalar yaygın olarak kızgınlıklarını ifade etmek için ise “Çünkü hamileyken sigara içti, ailesi hiçbir zaman iyi değildi, sadece şunu yapsalardı...” gibi cümleler kullanırlar.

Günümüzde anne-babaların eğitime katılmaları görüşünü destekleyen nedenler arasında:
Aileler, çocuklarının gerçek durumunu herkesten daha iyi bilirleri ve onları daha iyi tanımaları,
Aileler, çocuklarının öğrenmeleri ile daha ilgili olmaları
Çocuğun eğitime başladığı andan itibaren onun eğitim programına doğrudan katılan ilk yetişkin grubu olmaları,
Aileler, toplum tarafından kendilerine ve çocuklarına sağlanan hizmetlerinin niteliğini artırmada etkili olabilmeleri ve
Aileler, gün boyunca çocuklarına eğitim hizmeti veren ekip tarafından alınan kararları izleyebilir ve uygulayabilir olmaları yer almaktadır.

Anne-baba ve öğretmen işbirliğinin anne-babaya sağladığı yararlar aşağıdaki gibidir.
Öğretmenin amaçlarının ve çocuğun gereksinimlerinin daha iyi anlaşılmasını sağlar.
Özel gereksinimi olan bir çocuğun anne babası olarak hak ve sorumlulukları hakkında bilgi edinmelerine yardımcı olur.
Anne babaya çocuğun okul programı ve bu programa nasıl katılabileceği konusunda bilgi sağlar.
Okul programlarının olumlu etkilerinin evde de sürdürülmesinin yollarını arar.
Çocuğun ev yaşamı için uygun olacak işlevsel davranışları öğrenmelerine yardımcı olacak becerileri geliştirir.
Bugün ve gelecekte çocuğu için önemli kaynaklara ulaşmayı sağlar.

Öğretmenlerin anne-babalarla etkili işbirliği kurmasını engelleyen tutum ve davranışlar şöyle sıralanabilir:
-Anne-babaları çaresiz kişiler olarak görme,
-Uzak ve mesafeli davranma,
-Anne-babaları psikolojik sorunları olan kişiler olarak görme,
-Anne-babaları yetersiz görme,
-Anne-babalara ilişkin olumsuz beklentiler içinde olma,
-Anne-babaları çeşitli terimlerle etiketleme eğiliminde olma.
-Anne ve babalara olumlu beklenti içinde olma, öğretmen ve ailenin işbirliğinin yararlarıdır.

Ailelerle bireysel toplantılar, anne-baba katılımını sağlamanın en etkili yollarından biri olarak yapılabilir. Bu toplantılarda öğretmen kullandığı dili ve anlattığı konuları kişiye özelleştirebilir ve önerileri bireyselleştirebilir. Bu nedenle çocukları hakkında bilgilerin kendileri ile ayrıntılı biçimde toplandığı toplantılar bireysel yapılan toplantılardır.

Grup toplantıları, anne-babaların birbirleriyle etkileşime girmek için fırsatlar sunan toplantılardır. Bu toplantılar genellikle Kendi yaşadıklarıyla benzer deneyimleri olan anne-babalarla gerçekleştirilir. Ancak bu toplantılarda öğretmen bireysel bir dil değil daha genel bir konuşma dili tercih eder.