ÖZEL EĞİTİM

Etkili işbirliğinin üç temel bileşeni vardır. Bu bileşenler; etkili iletişim becerileri, problem çözme ve çatışmaları/çelişkileri çözmeye ilişkin becerilerdir.

Öğüt verme, Yanlış rahatlatma, Yanlış yönlendirmeli sorular sorma, Etkileşimden kopmalar, Dikkatini verememe, rahatsız edici sözel olmayan davranışlar sergileme, ani kararlar verip çözüm üretme etkili iletişimi engelleyen durumlardır.

Asıl probleme odaklanmak yerine ya da karşıdaki kişinin duygularına hitap etmek amacıyla “Merak etmeyin, her şey düzelecek!” gibi ifadelerle asıl durumu görmezden gelme etkili iletişimi engelleyen durumlardan yanlış rahatlamaya örnektir.

İletişimin etkili bir şekilde sürdürülebilmesi için sözel dönütler yanında gülümseme ve baş sallama gibi sözel olmayan ifadeler ile de karşıdaki kişiye etkileşime odaklı olunduğuna ilişkin dönütler verme sözel olmayan iletişim becerilerinden dönüt vermeyi açıklamaktadır.

Sözel iletişim becerilerinde etkili olmanın bazı ilkeleri vardır. Bu ilkeler arasında aşağıdakiler yer almaktadır:
-Sohbette ya da etkileşimde baskın olmama,
-Dostça yaklaşımda bulunma,
-Başkalarının görüşlerini anlama ve saygı duyma,
-Yansıtıcı dinleme becerileri gösterme,
-“Ben” odaklı mesajlar verme,
-Daha fazla bilgi isteme,
-Netlik isteme,
-Dur ve bekle yaklaşımını uygulama.

İletişimde sabırlı olma, konuşanın sözü bitmeden sözünü kesmeme, acele konuşulması gereken bir bağlam yaratmama, yanıt verme ya da açıklama yapma için yeterli zaman tanıma; etkili iletişimde “Dur ve bekle” yaklaşımını ifade eder.

Ekip üyelerinin yeterli bilgiye sahip olmaması ya da durum hakkında fikri bulunmaması, kişinin ne yapacağını bilememeye yol açabilir. Bu da korkuyu, yeni durumlara karşı gelmeyi ve beraberinde çatışmayı getirir. Bu nedenle karşı koymayı besleyen etmenlerin başında korku gelir.

Çatışma çözme stratejileri arasında:
-Durup nefes alma,
-Yansız bir şekilde çatışma durumunu oluşturan konuları sözel olarak ifade etme,
-Kendi rolünü dürüstçe değerlendirme,
-Ekibi ya da grubu çatışmadan problem çözme sürecine doğru yönlendirme ve
-Mizahi davranışlar sergileme yer almaktadır. Nacak Ekipteki herkesin kendi görüşünü ortaya koymasının desteklenmesi bir çatışma çözme stratejisi değil çatışma önlemeye yönelik kullanılan bir stratejidir.

Yansız bir şekilde çatışma durumunu oluşturan konuları sözel olarak ifade etmeyi en iyi Çatışma durumunu doğru anlayıp anlamama durumunu kendi ifadeleri ile yansız şekilde ifade etmeye çalışma, ilgili konuya ilişkin düşünce farklılıklarını anlamaya ve ortaya konan diğer farklı görüşlerin anlaşılmasına yardımcı olma açıklamaktadır.

Hoskin (1996) ekip üyelerinin karşı koyma davranışlarını anlamak için pek çok duruma dikkat edilmesi gerektiğini savunmuştur. Bunlar sırasıyla:
-Karşı koymanın kaynağını oluşturan korkuları tanımlama,
-Korkuların bireyin davranışlarını nasıl etkilediğini anlama,
-Karşı koyanın ne istediğini ya da neden kaçtığını anlama ve
-Ekibin ortak amaçları doğrultusunda bireyin isteklerinin karşılanmasıdır. Ancak B;C;D;E şıklarındaki ifadeler çatışma çözme stratejisidir.

İşbirliği nerede, nasıl ve kimlerle gerçekleştirilirse gerçekleştirilsin uzmanlar, başarılı işbirliği uygulamaları için altı temel özelliğe dikkat çekmektedir. Bunlar;
(1) işbirliği yapmak isteyen kişiler, işbirliği yapmaya gönüllü olmalıdırlar,
(2) işbirliği yapan kişiler arasında eşitlik olmalıdır,
(3) işbirliğinde bulunacak kişilerin ortak amacı olmalıdır,
(4) işbirliği yapan kişiler arasında sorumluluk ortak olarak paylaşılmalıdır,
(5) işbirliği yapan kişiler sahip oldukları kaynakları kullanmalı ve karar verme süreçlerinde rol almalıdırlar ve
(6) işbirliği yapan kişiler aynı zamanda işbirliğine dayalı uygulamaların sonuçlarını da paylaşmalıdırlar.

İşbirliği bir etkileşim türü olarak tanımlanabilirken etkili işbirliğinin üç temel bileşeni olduğu vurgulanmaktadır. Bu temel bileşenlerden ilki ve en temel olanı, “etkili iletişim becerileri” nin sergilenmesidir. İşbirliği yapılacak kişilerin iletişim biçimleri hakkında bilgi sahibi olmak, başkalarının iletişimsel ipuçlarını okuyabilmek ve etkili iletişim becerileri kazanabilmek; etkili danışmanlık yapma ya da ekip çalışması için çok önemlidir. İkinci temel bileşen ise “problem çözme”dir. Etkili bir grup ya da ekip, problem çözme ve zor kararlar almada sistematik bir süreci uygulamaya dökebilen gruptur. Üçüncü temel bileşen ise “çatışmaları/çelişkileri çözmeye ilişkin beceriler” dir.

Etkili iletişimi engelleyen durumlara öğüt verme, yanlış hatırlatma, yanlış yönlendirmeli sorular sorma, dikkatini vermeme, etkileşimden kopmalar, rahatsız edici sözel olmayan davranışlar sergileme, ani kararlar verip çözümler üretme örnek olarak verilebilir. Dikkatini verme iletişimi engelleyici bir durum değildir.

Uygun göz kontağı kurma, yüz ifadeleri, dönüt verme, vücut dili, bekleme ve dinleme becerileri sözel olmayan iletişim becerileridir.

Sözel iletişim becerilerinde etkili olmanın bazı temel ilkeleri bulunmaktadır. Bu temel ilkeler: Sohbette ya da etkileşimde baskın olmama, dostça yaklaşımda bulunma, başkalarının görüşlerini anlama ve görüşlerine saygı duyma, “Ben” odaklı mesajlar verme, daha fazla bilgi isteme, nitelik isteme ve “Dur ve bekle” yaklaşımını uygulamadır.

Problem çözme basamakları: Problemi tanımlayınız, olası çözüm önerilerini üretiniz, tartışarak çözüm önerilerinden birini uygulamak için seçiniz, seçilen çözüm önerisini uygulayınız ve sonuçları değerlendiriniz şeklinde sıralanmaktadır.

Çatışmaları çözme yönünde bazı stratejiler şunlardır: Durunuz ve nefes alınız. Kendi rolünüzü dürüst bir şekilde değerlendiriniz. Ekibi ya da grubu çatışmadan problem çözme sürecine doğru yönlendirmeye çalışınız. D seçeneğinde yer alan ifadenin aksine mizahi davranışlar sergileyiniz. Yansız bir şekilde çatışma durumunu oluşturan konuları sözel olarak ifade etmeye çalışınız.

Çatışmalar önlenebilir ve mizahi davranışlar sergilemek, yansız bir şekilde çatışma durumunu oluşturan konuları sözel olarak ifade etmeye çalışmak çatışma çözme stratejilerindendir. Etkili iletişim kurmak çatışmaları önler. Çatışmaların en önemli unsurlarından biri, karşı koymadır. Çatışmaların en önemli unsurlarından biri, karşı koymadır.

Diğerlerinin görüşlerine saygı duyarak dönüt verilmesi. Her ekip üyesinin kendi görüşünü belirterek tartışmayı kolaylaştırması. Ekipteki herkesin kendi görüşünü ortaya koymasının desteklenmesi. Çözümlere hemen odaklanma yerine gereksinimler üzerinde yeterince durulması çatışmaları önlemeye yönelik stratejiler arasındadır. Durup nefes almak ise çatışmaları çözmeye yönelik stratejiler arasındadır.

Hoskins (1996), ekip üyelerinin karşı koyma davranışlarını anlamak için pek çok duruma dikkat edilmesi gerektiğini savunmaktadır Bu durumları aşamalar şeklinde tanımladığımız zaman birinci aşama karşı koymanın kaynağını oluşturan korku ya da kaygıları tanımlamadır.