ÖZEL EĞİTİM

Özel eğitimde değişikliklere kimi zaman yasal düzenlemeler, kimi zaman toplumsal hareketler öncülük etmiş, kimi zaman da alandaki bilimsel gelişme ve ilerlemeler başta olmak üzere daha başka etmenler etkili olmuştur. I,II,III. Maddeler erken özel eğitimde değişikliklere neden olan etmenler arasındadır. Doğru cevap C’dir. Sayfa 223

Alanda görülen bu gelişmeler; kaynaştırma uygulamaları, değerlendirme, öğretim, erken özel eğitimde önerilen uygulamalar, erken özel eğitimde bilimsel dayanaklı uygulamalar, erken özel eğitim danışmanlığı, yüksek öğretim ve personel yetiştirme başlıkları altında sıralanabilir. I,II,III,VI,VII. Maddeler alandaki gelişmelerdendir. Doğru cevap B’dir. Sayfa:223

Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği’ne (2006) göre özel eğitime gereksinimi olan çocukların okulöncesi eğitimi zorunludur. Yönetmelikte özel eğitim gerektiren yetersizliği olan çocukların okulöncesi eğitimlerini öncelikle okulöncesi eğitim Kurumları’nda kaynaştırma uygulamaları kapsamında sürdürmelerine ilişkin bir madde vardır. Yine bu çocukların gelişimi ve özellikleri dikkate alınarak okulöncesi eğitim okulu/kurumu ve özel eğitim sınıflarının açılabileceği de yönetmelikte yer almaktadır. Yönetmelikte ayrıca gerektiğinde bu hizmetlerin özel eğitime gereksinimi olan çocuğun evinde de sunulabileceği belirtilmiştir. Ülkemizde kaynaştırma uygulamalarına ilişkin yasal düzenlemelerin çağdaş ve yeterli olduğu bilinmektedir. Ancak uygulamada sorunlar olduğu, halen yetersizlikten etkilenen okulöncesi dönemdeki pek çok çocuğun erken özel eğitim hizmetlerini yaşıtları arasında alamadığı ve okulöncesi eğitim hizmetlerinden yararlanamadığı da bilinen bir gerçektir. I,II,III. Maddeler doğru olduğundan doğru cevap A’dır. Sayfa :224

Kaynaştırma uygulamalarındaki gelişmeler şunlardır:

I.,II.,III.,IV. Ve V. Maddeler yer aldığından doğru cevap D’dir. Sayfa :225

İnformal ya da alternatif değerlendirme teknikleri, çocuk hakkında doğal ortamlarda bilgi toplanmasını sağlayan tekniklerdir.

Özellikle de erken özel eğitim hizmetlerinden yararlanacak olan çocukların küçük yaşta olmalarından dolayı çocuğun performansına, güçlü ve zayıf yönlerine, etkileşim kurma/başlatma gibi pek çok alana ilişkin tam bir resim elde etmek mümkün olamamaktadır. Dolaysıyla alanda çalışan uzmanlar, çocuğa ilişkin daha ayrıntılı bilgi toplayabilmek için informal değerlendirme tekniklerinin geliştirilmesi ve kullanılmasına önem vermişler ve uygulamada da bu tekniklerin öretmenler tarafından kullanılmasını önermişleridir.

Alternatif değerlendirme yöntemlerinde çocuğun doğal ortamında gözlenmesi ve günlük yaşamındaki performansının değerlendirilmesi hedeflenir.

Gözlem, kontrol listesi ve derecelendirme ölçeklerinin kullanımı, oyun temelli değerlendirme, dinamik değerlendirme (öğrenme biçimi ve öğrenme potansiyelini değerlendirme), performans ve portfolyo değerlendirmesi, aile değerlendirmesi ve işlevsel değerlendirme, alternatif değerlendirme yöntemleri olarak bilinmektedir.

II,III,IV . maddelerdeki açıklamalar doğru olduğundan doğru cevap E’dir. Sayfa 226

Küçük Adımlar Erken Eğitim Programı, 0-4 yaş arası çocukları çeşitli gelişim alanlarında değerlendirme ve öğretim yapmak üzere Türkçeye uyarlanan bir programdır.

Gönül K›rcaali İftar’ın editörlüğünde Türkçeye uyarlanmıştır. Küçük Adımlar; anne babaların evde kullanabileceği, gelişimsel geriliği olan çocuklara yönelik bir erken eğitim programıdır. Ülkemizde çeşitli üniversitelerde bu program kullanılmakta ve derslerde okutulmaktadır. Sekiz kitaptan oluşan Küçük Adımlar Serisi’nde 1. kitapta program›n temeli anlatılarak kullanım yolları önerilmektedir. 2. kitapta öğretim için amaç belirleme ve ev ortamında bu amaçlara nasıl ulaşılacağı konusunda açıklamalar yer almaktadır. 3. kitap, iletişim becerilerinin değerlendirilmesi ve bunun öğretimine yönelik olarak hazırlanmıştır. 4. kitap ve 5. kitapta sırasıyla büyük kas ve küçük kas becerilerinin değerlendirme ve öğretimi konular› yer almaktadır. 6. kitap, alıcı dil becerilerinin; 7. kitap kişisel ve toplumsal becerilerin değerlendirilmesi ve öğretimi ile ilgilidir. Serinin son kitabı olan 8. kitap ise çocuğu değerlendirmek ve amaç hazırlamak konularında yol göstermek için kullanılan kontrol listelerinden oluşmaktadır.

Doğru cevap A’dır. Sayfa: 226-227

Çizelge 12.2’de önerilen uygulamaların konu başlıklarına yer verilmektedir.

I,II,III,IV,VII,VIII . Maddeler yer aldığından Doğru cevap C’dir. Sayfa: 228

Etkinlik temelli öğretim: Uygulamalı davranış analizinin ilkelerini doğal ortamlarda, doğal olarak ortaya çıkan öncülleri ve sonuçları kullanarak çocuğun bir etkinliği yerine getirdiği sırada gereksinim duyduğu davranış ya da becerilerin çocuğa öğretilmesidir. Doğru cevap D’dir. Sayfa: 227

Erken eğitim kurumunda çalışan öğretmenlerin özel eğitim, yetersizlik gibi konularda eğitim almadığı ya da sınırlı bir eğitim aldığı, yetersizliği olan ya da risk altında olan çocuk ve bu çocukların aileleriyle çalışma konusunda deneyimlerinin olmadığı bilinmektedir. Bu sınırlılığın üstesinden gelebilmek için erken özel eğitim öğretmeninin gezici öğretmenlik yapar duruma gelmesi ve gereksinim duyan öğretmen ve ailelere danışmanlık yapması, bir gelişme olarak ele alınabilir. Erken özel eğitim danışmanı olarak isimlendirilebilecek olan bu uzmanlık alanında danışmanının görevi, sınıf öğretmenliği yapmak değil sınıf öğretmenine gereksinim duyduğu konularda danışmanlık sunarak sorunların çözülmesine yardımcı› olmaktır. Erken özel eğitim danışmanlığı özel eğitim danışmanlığının daha özel bir türü olup belirli yaş grubundaki çocuklar ve bu çocuklarla çalışan öğretmenlerle ilişkilerde uzmanlaşılmış bir alandır.

I,II,III. maddeler doğru olduğundan doğru cevap E'dir. Sayfa 231

Araştırmalar erken eğitim öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamaları konusunda hazırlanmadıklarını bu değişime ayak uyduramadıklarını göstermektedir.

Her geçen gün, yetersizliği olan çocukların devam ettiği kaynaştırma uygulamaları arttıkça okulöncesi öğretmenlik programlarında okulöncesi eğitim ile erken özel eğitim alanlarındaki ayırım daha da azaltmaktadır.

Öğretmenler; bu çalışmalarda yetersizlik, nedenleri vb. konularda bilgi gereksinimi içinde olduklarını vurgulamaktadırlar.

Okulöncesi öğretmenlerinin sınıfında yetersizliği olan kaynaştırma öğrencisi bulunmasından korktuğu ve bu konuda kendini yetersiz hissettiği konusunda bulgular vardır.

Öğretmenlerin eğitim yaşamları boyunca ya da hizmet içi eğitimlerle yetersizliği olan çocuklara eğitim sunmada yeterli hissettiklerini göstermektedir.

III,IV,V . Maddeler yapılan araştırma sonuçlarını ortaya koymaktadır. Doğru cevap A’dır. Sayfa: 231-232

Yaşa uygunluk, sosyal ve kültürel uygunluk, bireysel uygunluk gelişimsel olarak uygun davranışların bileşenlerindendir.

Diane Bricker tarafından geliştirilen ve 2002 yılında yayımlanan 0-3 yaş ve 3-6 yaşl değerlendirme aracıdır. Araç, Bebek ve Çocuklar İçin Ön Değerlendirme, Son Değerlendirme ve Sistemi Programlama adıyla yayımlanmıştır.

Küçük Adımlar serisi; Avustralya’da Macquarie Üniversitesi’nde geliştirilmiş ve 1995 yılında Zihinsel Engellilere Destek Derneği’nin öncülüğünde Türkçeye uyarlanmıştır.

Kaynaştırma uygulamalarındaki gelişmeler; destek hizmetlerin güçlendirilmesi, nitelikli programların benimsenmesi, çocuğa odaklanan öğretim stratejilerinin kullanımının yaygınlaştırılması, gömülü öğretim yaklaşımına yer verilerek çok sayıda ve çeşitli öğrenme olanaklarının sağlanması, öğretmenlerin kaynaştırma ve özel gereksinimi olan çocuklar ve bu çocukların eğitimleri konusunda daha fazla bilgilendirilmesi.

40 yıl önceki erken özel eğitim kurumları daha çok bakımevi niteliğini taşımaktaydı.

Değerlendirme, süreci erken özel eğitim hizmetlerine özgü bir süreç değildir; eğitim yaşamı boyunca hemen her yaştaki yetersizliği olan ve olmayan öğrenciler için uygulanan bir süreçtir.

Testler, formal değerlendirme kapsamına girmektedir.

Dinamik değerlendirmede öğrenme biçimi ve öğrenme potansiyelini değerlendirme temel alınmaktadır.

Kaynaştırma, yetersizliği olan ve olmayan çocukların yaşıtlarıyla bir arada doğal ortamlarında birlikte olmalarıdır.

Özürlü Çocuklar Konseyi (ÖÇK), Erken Çocukluk Birimi’ni de kapsayacak biçimde 17 alt birimden oluşmaktadır.