ÖZEL EĞİTİM - Deneme Sınavı - 6

Okulöncesi eğitimde anne babalarla yapılacak çalışmalar; anne babaları gözlemci ve katılımcı olarak görme, bireysel ve grup toplantıları düzenleme şeklinde sıralanabilir.

Aile sistemi, kendisini oluşturan parçaların toplamıyla ortaya çıkan dört alt sistemden oluşur:
-Evlilik,
-Anne babalık,
-Kardeş olma ve
-Geniş aile olma.

Birinci evre şok, reddetme ve depresyon aşamalarından; ikinci evre karmaşa, suçluluk, kızgınlık aşamalarından; üçüncü evre ise pazarlık etme ile kabul ve uyum aşamalarından oluşmaktadır.

İkinci evre aşamalarından suçluluk aşamasında aile sürekli olarak “Neden böyle bir sorunla karşılaştık?” sorusunu sorar.

Günümüzde anne babaların eğitime katılmaları görüşünü destekleyen nedenler şöyle belirtilebilir:
-Aileler, çocuklarının gerçek durumunu herkesten iyi bilirler ve onları daha iyi tanırlar.
-Aileler, çocuklarının öğrenmeleri ile daha ilgilidirler.
Çocuk eğitime başladığı andan itibaren onun eğitim programına doğrudan katılan ilk yetişkin grubu ailelerdir.
-Aileler, toplum tarafından kendilerine ve çocuklarına sağlanan eğitim hizmetlerinin niteliğini artırmada etkili olabilirler.
-Aileler, gün boyunca çocuklarına eğitim hizmeti veren ekip tarafından alınan kararları izleyebilir ve uygulayabilirler.

Anne baba- öğretmen iş birliğinin çocuğa sağladığı yararlar şu şekildedir;
-Çocuğun en önemli iki çevresi arasında tutarlılık sağlanır.
-Çocuğun gelişimi ve öğrenmesi için daha çok fırsat sağlanır.
-Kaynakların ve hizmetlerin daha ulaşılabilir duruma gelmesi sağlanır.

Anne babalar›n ekonomik yetersizlikleri, öğretmenle iş birliği yapmadaki isteksizliği, evdeki diğer aile bireylerinin sorumluğunun fazla olması, evdekilerin gerektiği kadar sorumlu davranmamaları; iş birliğini engeller. Çocuğun durumundan anne babaların sorumlu tutulması ise öğretmenlerin anne babalarla etkili bir iş birliği kurmasını engeller.

Öğrencinizin özel eğitime uygunluğunun değerlendirilmesini isteyebilirsiniz. Ancak bunu yapmadan önce kendinize bazı sorular sormanız gerekebilir. Bu sorulardan bazıları şunlardır:
Öğrenme ya da davranışlarında örüntü görmemem nedeniyle kaygılanmalı mıyım?Öğrencinin karşılanmayan gereksinimlerinin belirli davranış örnekleri nelerdir?Öğrencinin gereksinimleri zaman geçtikçe artıyor mu?
Öğrenmeyi olumsuz etkileyen sürekli bir örüntü ya da durum var mı?
Öğrencinin öğrenmesi ve davranışları, sınıftaki diğer öğrencilerden önemli derecede farklı mı?

Yazılı mesajlar ev içinde, yani çocuğun doğal ortamında pekiştireçlerin belirlenmesi ve uygulanması için de kullanılabilir.

Temelde ve yaygın olarak üç amaca dönük anne baba grupları oluşturulabilmektedir:
1) Özel gereksinimi olan çocuğun artan gereksinimleriyle başa çıkmasında anne babalara yardımcı olacak önerilerin ve bilgilerin sunulması
2) Anne babaların birbirleriyle paylaşmaları için tartışma grupları oluşturulması
3) Çocuğun eğitim programında ortaya çıkacak değişiklikler konusunda anne babaların bilgilendirilmesi.

Anne baba ve ailelerle yapılacak çalışmalarda öğretmenlere öneriler şu şekilde olabilir;
-Çocuğun gereksinimlerini ailesinden daha iyi bildiğinizi sanmayın.
-Günlük dille ve planlı konuşun.
-Özel gereksinimi olan çocukların anne babaları hakkında yapılan genellemelere izin vermeyin.
-Anne babalara karşı korkutucu ya da savunmacı olmayın.
-Çocuklar için öncelikli konulara yer verin. Anne babaların iyimser olabilme çabalarında onlara yardımcı olun.
-Bir an önce bir şeylerle başlayın. Ne kadar erken başlanırsa o kadar yol alınır.
-“Biliyorum.” demekten korkmayın.

Sınıfınızdaki öğrencilerinizin yetersizlik gösterme durumlarının değerlendirilmesi sürecinde yer alan basamaklar şunlardır;
Karşılanmayan gereksinimlerin analizini yapmak,
Gözlemlerinizi paylaşın ve kendi müdahalelerinizi deneyin,
Aileyle ilişki,
Diğer öğretmen ve meslek elemanları ile ilişki kurmak,
Basit müdahaleler,
Karşılanmayan gereksinimin kaydedilmesi.

Özel Eğitim Hizmetleri Kurulunda tarafından Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu düzenlenen rapor doğrultusunda öğrencinin resmi okul ya da kuruma yerleştirilmesine karar verir ve gerekli özel eğitim önlemlerini alır. Tanılamaya konu olan çocuğun durumu, Özel Eğitim Hizmetleri Kurulunda karara bağlanır.

Aile sistemi, dört aile özelliğiyle açıklanmaktadır. Bunlar (a) ailenin kaynakları, (b) ailenin etkileşimleri, (c) ailenin işlevleri ve (d) ailenin yaşam döngüsüdür. Alenin gereksinimleri bu özelliklerden biri değildir.

Özel gereksinimi olan çocuklar olarak adlandırılan bazı çocukların fiziksel özellikleri ve/veya öğrenme yetenekleri, bu çocukların eğitimlerinde bireyselleştirilmiş eğitim programlarını, yani özel bir eğitimi gerektirecek ölçüde normlardan farklılık gösterir. Normlarda farklılık, altta ya da üstte olabilir. Bu yönüyle özel eğitime gereksinimi olan çocuklar terimi, öğrenme ve/veya davranış problemleri gösteren çocukları, bedensel ya da duyusal yetersizliği olan çocukları olduğu kadar zihinsel olarak üstün ya da özel yetenekli çocukları da içerisine almaktadır.

Amerika’da 1960’lı yıllarda yoksullukla mücadele kapsamında çeşitli yasal düzenlemelere gidilmiştir. Bu düzenlemelerin birincil amacı, düşük gelirli ailelerden gelen çocuklar için eğitimsel ve sosyal fırsatlar sağlayarak yoksulluk çemberini kırmak idi. Proje kapsamında 2.500 çocuk gelişim merkezinde, 550.000 çocuk yer aldı.

Araştırmalar, erken çocukluk eğitimi programlarının, iyi bir biçimde hazırlanmış amaçlarla dikkatli bir biçimde planlandığında ve yine iyi bir biçimde planlanmış değerlendirmeleri içerdiğinde yaşamları sosyo-ekonomik dezavantajlar, aile sorunları ve tanılanmış yetersizlikler tarafından tehdit altında olan çocukların gelişimsel yörüngelerini olumlu yönlerde etkilediğini göstermektedir. Bu yönüyle aile-çocuk etkileşim örüntüleri ve ilişkilerini dikkate alan çocuk temelli eğitimsel etkinlikleri içeren programlar daha etkili olmaktadır.

Özel eğitime gereksinimi olan çocuklar terimi, öğrenme ve/veya davranış problemleri gösteren çocukları, bedensel ya da duyusal yetersizliği olan çocukları olduğu kadar zihinsel olarak üstün ya da özel yetenekli çocukları da içerisine almaktadır.

Yetersizlik; bir şeyi yapmada yeterli olmamayı, belirli bir şekilde davranmada sınırlı kapasiteyi tanımlamaktadır.

Okulöncesi dönemde, genel eğitim programları ile özel eğitim programları arasında; dolayısıyla eğitim uygulamalarında bazı farklılıklar vardır. Bu farklılıklar, özel eğitimi özel yapmaktadır. Bu dönemdeki genel eğitimde, normal gelişim gösteren çocukların gelişim düzeylerine uygun beklentiler ve öğrenme ortamları temel alınmaktadır. Buna göre çocuklardan beklenen ürünler, yaş gruplarına göre önceden tanımlanmakta ve öğretme ortamları buna göre düzenlenmektedir. Bu ortamlarda çocuğun öğrenmede etkin bir rol üstlenmesine önem verilmektedir. Özel eğitimde ise çocukların performansına dayalı olarak beklenen ürünlerin belirlenmesi ve öğrenme ortamlarının buna göre düzenlenmesi temel alınmaktadır.