ÖZEL EĞİTİM - Deneme Sınavı - 4

Okulöncesi dönemdeki çocukların değerlendirilme sürecinde büyük ölçüde normal gelişim normları kullanılarak değerlendirme yapılır. Bu değerlendirme, disiplinler arası bir yaklaşım benimsenerek bir ekiple yapılmalıdır. Aile, değerlendirme sürecine katılım konusunda teşvik edilmeli ve ailenin istemesi durumunda bu ekipte yer almasına özen gösterilmelidir.  Program uygulandıktan sonra belirli aralıklarla çocuk değerlendirilmeli, diğer bir deyişle yeniden değerlendirme yapılmalıdır. Değerlendirme sırasında çocuk davranışları nedeniyle uygun biçimde pekiştirilmelidir.

Değerlendirme için çeşitli tanımlar yapılmaktadır. En kabul gören tanıma göre değerlendirme, çocuk hakkında eğitsel bir karar alabilmek için gerçekleştirilen bilgi toplama sürecidir.

Değerlendirme amaçları/aşamaları; tarama, tanılama, özel eğitime uygunluğu belirleme, program planlanma, gelişimi kaydetme ve son değerlendirmedir.

Tarama testi kullanılmaya karar verildiğinde sıralanan dikkat edilmesi önerilen özellikler şunlardır; Testi kullanacak olan kişinin bu konudaki uzmanlık düzeyi, Testin psikometrik özellikleri- testin geçerlik ve güvenirliği , Test maddelerinin temel işlevsel alanlarda bilgi toplama özelliğine sahip olması, Norm grubundaki çocukların özelliği, Maliyet ve zaman etmenleri.

Program planlamasında, çocuğun güçlü ve zayıf yönleri ve buna bağlı olarak çocuğa uygun öğretimsel amaçlar belirlenir.

Testler, norm dayanaklı testler ve ölçüt dayanaklı testler olmak üzere iki grupta toplanırken alternatif değerlendirme yöntemleri ise belli başlıcaları gözlem, görüşme ve portfolyo değerlendirmesi (özgün değerlendirme) olmak üzere üç grupta toplanabilir.

Geçerlik, bir testin ölçmek istenen değişkeni ne derecede ölçtüğüdür.

Alternatif değerlendirme yöntemlerinde, çocuğun doğal ortamlarda gözlenmesi esas alınır.

Formal gözlem; yapılandırılmış ortamlarda kontrol listesi, dereceleme ölçeği ya da diğer ölçü araçları kullanılarak yapılırken informal gözlem, doğal ortamlarda ve çeşitli kaynaklarla yapılır.

Fark gözetmeksizin değerlendirmede; değerlendirme yaparken çocukların etnik, kültürel ve dil açısından farklılıkları dikkate alınmalı ve bu özellikleri kapsayacak biçimde değerlendirme yapılmalıdır.

Yetersizlikten etkilenen ya da özel gereksinimleri olan çocuk ya da çocuklar programlara dahil edildiğinde bu çocuklar için belirlenen öğretim amaçlarının ne ölçüde karşılandığını görebilmek, çocukların programdan yararlanma düzeylerini ortaya koymak, programda gerektiğinde değişiklik ve uyarlamalar yapmak, gerektiğinde bu bilgileri aile ve ilgili uzmanlarla paylaşabilmek için çocuğun performansına ilişkin kayıt tutulmalıdır.

Bu alanlar; tarama, tanılama, özel eğitime uygunluğu belirleme, program planlanma, gelişimi kaydetme ve son değerlendirmedir.

Tarama sürecinde değerlendirme, çocuğun daha fazla değerlendirilmeye gereksinimi olup olmadığını belirlemek üzere yapılır.

Özel eğitime uygunluk aşamasında elde edilen bilgi; standartlaştırılmış, norm dayanaklı ve karşılaştırmalı türde olmalıdır.

Yukarıda verilen ilkeler program planlama aşamasında gerçekleştirilen değerlendirmede dikkat edilmesi önerilen ilkelerdir.

Norm dayanakl› testler, çocuğun performansını norm grubuyla karşılaştırmayı hedefleyen testlerdir.

Gözlem notları ya oturum sırasında ya da oturumun hemen ardından tutulmalıdır. Dolayısıyla C şıkkındaki bilgi yanlıştır.

Çoğunlukla öğretmenler, çocuğu akranları ve diğer yetişkinlerle etkileşim halindeyken en fazla gözleyebilme olanağına sahip kimselerdir ve bu anlamda öğretmenin formal ve formal olmayan gözlemleri, çocuğun durumuna ilişkin en iyi bilgi kaynağıdır.

Değerlendirme yapacak olan kişi ve değerlendirme ortamı çocuğa tanıdık olmalıdır. Dolayısıyla E şıkkında verilen bilgi yanlıştır.

Okulöncesi sınıflarnda, çocuklar için belirlenen öğretim amaçlarının her birisine yönelik olarak detaylı bir biçimde veri toplamaya gerek olmadığı ifade edilmektedir. Ancak bu sınıflar yetersizlikten etkilenen ya da özel gereksinimleri olan çocuk ya da çocuklar dahil edildiğinde bu çocuklar için belirlenen öğretim amaçlarının ne ölçüde karşılandığını görebilmek, çocukların programdan yararlanma düzeylerini ortaya koymak, programda gerektiğinde değişiklik ve uyarlamalar yapmak, gerektiğinde bu bilgileri aile ve ilgili uzmanlarla paylaşabilmek için çocuğun performansına ilişkin kayıt tutulmalıdır.