ÖZEL EĞİTİM - Deneme Sınavı - 10

Kaynaştırma, özel gereksinimi olan öğrencinin destek hizmetler sağlanarak en az kısıtlayıcı eğitim ortamlarında eğitim görmesidir.

Kaynaştırma uygulamalarında özel eğitim desteği ilk kez 573 sayılı Özel Eğitim Hakkında KHK’da yer almıştır.

Kaynaştırmayla ilgili Yönetmeliğin 68. maddesinde kaynaştırmanın uygulama ilkeleri şu şekilde belirtilmiştir:
-Özel eğitim gerektiren her bireyin akranlar ile birlikte aynı kurumda eğitim görme hakkı vardır.
-Hizmetler bireylerin yetersizliklerine göre değil, bireylerin eğitim gereksinimlerine göre planlanır.
-Hizmetler okul merkezli olur.
-Karar verme süreci aile-okul-eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibi dayanışmasına dayalı olarak gerçekleşir.
-Bütün bireyler öğrenebilir ve öğretilebilir.
-Kaynaştırma, bir program dahilinde verilen bir özel eğitim uygulamasıdır.

Özel eğitime gereksinimi olan bireyler için evde, hastanede, okul ve kurumlarda eğitim ve destek eğitim hizmetlerini yürütmekle görevlendirilen özel eğitim öğretmenleri gezici öğretmenlerdir.

Çeşitli destek sağlama modelleri bulunmaktadır. Bu modellerin başlıcaları; öğretmenlere hizmetiçi eğitim hizmetlerinin sunulması, öğretmen yardımcısı kullanılması, gezici öğretmenlik uygulaması şeklindedir.

Gezici öğretmenin sorumlu olduğu bazı kişiler; özel gereksinimi olan çocukla ilgilenen okulöncesi eğitim öğretmeni, okul personeli, kaynaştırma öğrencisinin sınıfında bulunan özel gereksinimi olmayan akranlar, ekipte yer alan diğer çalışanlar ve okul yöneticileri olarak sayılabilir.

Gezici öğretmen, gerektiğinde sınıfta bir davranış yönetimi ya da öğretim tekniğini uygulayarak model olabilir.

Gezici öğretmenin okul personelini etkili bilgilendirebilmesi için şu önerilerin dikkate alınması yerinde olacaktır: Gezici öğretmenin okul personelini etkili bilgilendirebilmesi için şu önerilerin dikkate alınması yerinde olacaktır: 
• Bilgilendirme çalışmalarında her zaman personelin isteklerini göz önünde bulundurun. 
• Bilgiyi mümkün olan en kısa yoldan ve etkili bir biçimde sunun. 
• Personele ne şekilde bilgilendirilmek istediklerini sorun.
• Kısa hizmet içi eğitim oturumları düzenleyin. 
• Gözlemlerinizi personelin size en kolay bilgi verebileceği şekilde ayarlayın.

Özel gereksinimi olan öğrenciler için çoğu kez eğitim programında, sınıf ortamında ve materyallerde bazı uyarlamalara gidilmesi gerekebilir.

Yapılan araştırmalarda kaynaştırmanın, etiketlemeyi ortadan kaldıran, çocuğun sosyal statüsünü yükselten, daha iyi bir öğrenme çevresi sağlayan, öğrencinin özelliğine daha uygun hizmet alabilmesini kolaylaştıran bir uygulama olduğu belirlenmiştir.

72. Maddede yer alan görev ve sorumluluklara göre müdür; kaynaştırma uygulamaları için kurumda gerekli düzenlemeleri planlar ve uygulanmasını sağlar, özel eğitim hizmetleri kurulu ile işbirliği yapar.

İş-Uğraşı Terapisti: Öğrencilerin evde, okulda ve akademik olmayan diğer ortamlarda bağımsız işlevde bulunmalarını sağlayan küçük ve büyük kas becerilerine ilişkin çalışmalar yapan kişidir. Ülkemizde iş-uğraşı terapistleri çeşitli üniversitelerde lisansüstü eğitim programlarında yetiştirilmektedir.

Fizyoterapist: Özel gereksinimi olan öğrenciye büyük kas becerilerini gerçekleş- tirmede ve gelişimlerini sağlamada yardımcı olan ayrıca, serebral palsi ya da diğer yetersizlikler nedeniyle vücudunda kasılmalar olan öğrencilerin ve ortopedik bozukluğu olan öğrencilerin işlevde bulunma düzeylerini artırma ile ilgili çalışmalar yapan kişilerdir.

Konuşma terapisi, öğrencinin eğitimini engelleyecek düzeyde alıcı ya da ifade edici dilini kullanmada sorunları olduğunda, sesletim bozukluğu yaşadığında, sesini kullanmada sorun yaşadığında sağlanan bir destek türüdür. Bu desteği sağlayan uzman konuşma terapistidir.

Bu olumsuzlukların başında, öğretmen yardımcılarının eğitim yetersizliği gelmektedir. Bu durum, sınıf içinde öğretmen ve öğretmen yardımcısı arasında aynı dilin kullanılamamasına neden olmakta, bu da ciddi sorunlara yol açabilmektedir. İkinci bir olumsuzluk, öğretmen yardımcısının sürekli bir rehbere gereksinim duyması ve öğretmenin fazla zamanını almasıdır. Bunun yanı sıra bazı durumlarda, öğretmen ve öğretmen yardımcısının rol ve sorumluluklarının açık bir biçimde tanımlanmamış olması, tanımlanmış olsa bile uygulamada buna uyulmaması karışıklıklara neden olabilmektedir. Bir diğer önemli sorun, kaynaştırma öğrencisinin bir yetişkine bağımlı olması ve bu nedenle akranlarıyla etkileşime girmemesidir. Çevresinde ona her seferinde yardımcı olan bir yetişkinin bulunması durumunda kaynaştırma öğrencisi hem bu yetişkine bir bağımlılık geliştirebilmekte hem de akranlarıyla hiç etkileşime girme gereksinimi duymamaktadır.

Gezici özel eğitim öğretmeninin danışmanlık görevini yerine getirmesinde yaygın olarak iki farklı model uygulanmaktadır: Uzman danışma modeli ve iş birlikçi danışma modeli.

Okul ortamında çocuğu gözleyerek gereksinimlerini değerlendirmek gezici öğretmenin özel gereksinimi olan öğrenciye karşı sorumluluklarından biridir.

Gezici öğretmen, bazen bir becerinin öğretiminde ya da bir davranışın değiştirilmesinde etkin rol alarak kaynaştırma öğrencisiyle bire bir çalışma yapabilir. Bu şekilde hem kaynaştırma öğrencisine etkili bir sunum gerçekleştirilmiş hem de sınıf öğretmenine ya da diğer personele model sağlanmış olur.

Destek sağlama modelleri, hiçbir desteğin sağlanması, okulöncesi öğretmenlerine hizmetiçi eğitim çalışmaları, öğretmen yardımcısının bire bir çocukla çalışması ve gezici öğretmenlik uygulamaları olarak sıralanabilir.

Etkili işbirliğinin üç temel bileşeni vardır. Bu bileşenler; etkili iletişim becerileri, problem çözme ve çatışmaları/çelişkileri çözmeye ilişkin becerilerdir.