OTEL YÖNETİMİ

Otel işletmeleri yönetimindeki tarihsel gelişim; Bilimsel Yönetim Öncesi, Klasik, Neoklasik, Modern ve Postmodern akımlar başlığı altında toplanmaktadır.

Yönetim, uygarlık tarihi boyunca örgütlenmiş toplumların ilgi duyduğu bir kavram olmuştur. Bu dönem bilimsel yönetim dönemine kadar devam etmiştir. Bilimsel Yönetim Öncesi Dönemi oluşturan 1880 öncesini kapsayan bu süredeki yönetimle ilgili bilgilere eski kayıtlardan ulaşılmaktadır, bu kayıtların tümünde bilimsel yönetim öncesindeki toplumlarda da yönetim uygulamalarının olduğu görülmektedir.

Klasik yönetim düşüncesi, üç ayrı yaklaşımı barındırmaktadır. Bu üç yaklaşım öncülüğünü Frederick W. Taylor’un yaptığı Bilimsel Yönetim Yaklaşımı; öncülüğü- nü Henri Fayol’un yaptığı Yönetim Süreci Yaklaşımı ve öncülüğünü Max Weber’in yaptığı Bürokrasi Yaklaşımı’dır.

Bilimsel yönetim yaklaşımında gözlemlerinden yola çıkarak yaptığı araştırma ve incelemelerine dayalı olarak Taylor’un fikirleri dört temel prensibe dayandırılabilir :

a. En İyi Tek Yol: Her işin aşamaları için tecrübeye dayanan geleneksel iş gör- me usulleri yerine, gerçek bir yönetim biliminin geliştirilmesiyle her işin en iyi nasıl yapılacağının belirlenmesidir (diğer bir ifadeyle işi yaparken en iyi yolu bulma).

b. İşçilerin Bilimsel Yöntemlerle Seçilmesi: İşçilerin bilimsel yolla seçilmesi ve sonuçta hangi işçinin hangi işi daha iyi yapacağının belirlenmesidir.

c. Finansal Güdüleme Araçları: İşçilerin kendilerinden beklenen görevleri ye- rine getirmeleri için güdülenmeleri gerekir. Bu amaçla, işçilere ürettikleri parça başına ücret ödenmesi gerekir.

d. İşbölümü: Yönetimle ilgili iş ve sorumlulukların işçinin üzerinden yöneti- me devredilerek, yönetimle çalışanların görevlerinin ayrılması ve bu ayır- mayla birlikte bu iki grup arasında sorumluluğun dağıtılması ve işbirliğinin kurulmasıdır.

Taylor, bilimsel yönetimle ilgili geliştirdiği bu ilkelerin yanı sıra yaptığı diğer çalışmalarla da yönetim bilimine şu katkıları sağlamıştır:

İş, daha gelişmiş yöntemlerle yapılmalı (hareket etütleri),

iş için gerekli standart zamanlar belirlenmeli,

Belirlenen standartta çıktı sağlamak için standart yöntemler geliştirilmeli,

Her bir iş parçası o işle ilgili yetiştirilmiş çalışana verilerek uzmanlaşma

sağlanmalı,

Çıktıya yapılacak ödemelerde teşvik edici ücret sistemi (parçabaşı ücret sistemi) uygulanmalıdır.

Klasik yönetim düşüncesinin ikinci yaklaşımı, öncülüğünü Henri Fayol’un yaptığı Yönetim Süreci Yaklaşımı’dır. Fayol, organizasyonun tamamını ele alarak iyi bir organizasyon dizaynı ve yönetiminin ilkelerini araştırmıştır (Koçel 2001). Bu yaklaşım, Bilimsel Yönetim Yaklaşımı’ndan farklı olarak, üretimi arttırmaktan çok, yönetim sürecine odaklanmıştır.

Fayol, 1916 yılında Sanayi ve Genel Faaliyetlerde Yönetim adını taşıyan kitabında yönetim sorumluluğunu taşıyan tüm yöneticiler için uyulması gereken belli başlı ilke ve kuralları açıklamıştır. Aynı kitapta işletme ve yönetim faaliyetlerini analitik biçimde ayrıntılı olarak ilk defa inceleyen Fayol, bu faaliyeti kendi içinde işlevlerine (fonksiyonlarına) ayırmıştır.

Fayol’a göre bir organizas- yondaki faaliyetler başlıca altı grupta incelenebilir:

Teknik faaliyetler (üretim faaliyetleri),

Ticari faaliyetler (alım, satım vb.),

Finansal faaliyetler (para bulma ve kullanma),

Muhasebe faaliyetleri (kayıtların ve istatistiklerin tutulması, hazırlanması),

Güvenlik faaliyetleri (işyeri ve çalışanların korunması),

Yönetim faaliyetleri.

Geleneksel Yetki: Yönetsel yetkilerden biri olan, babadan oğula geçen, doğuştan kazanılan ve kişisel olan bir yetkidir. Burada yönetim gücü geleneksel olarak bir ailenin elindedir. Bu aile soyludur ve belirli bir toplumu yönetmektedir. Buna örnek olarak krallıkla yönetilen toplumları gösterebiliriz. Bu yetki, belli bir geleneksel pozisyonda olan kişiye diğerlerinin itaat etmesi ile ilgilidir.

Davranışsal yaklaşım, işletmede çalışan “insan” unsurunu anlamak ve onun yeteneklerinden yararlanabilmek için işletmedeki mevcut koşulları incelemeyi amaçlamıştır. Bu doğrultuda örgütteki yapı ile insan davranışları arasındaki iliş- kileri incelemiş, organizasyon içinde ortaya çıkan sosyal grupları ve özelliklerini tanımlamıştır. Tüm bunları yapmadaki temel amacı ise yöneticiye kullanabileceği yeni araç ve yöntemleri sunmaktır

Davranışsal yaklaşım “İnsan İlişkileri Okulu” olarak da adlandırılır.

Tek başına davranışsal yönetim düşüncesindeki konuların da yeterli olmaması üzerine yeni arayışlar ortaya çıkmış ve İkinci Dünya Savaşı yıllarından itibaren yönetim alanında yeni bir akımı ifade eden Modern Yönetim Düşüncesi gündeme gelmiştir.

Modern yönetim düşüncesi, iki farklı yaklaşımdan oluşmaktadır. Bunlar; “sistem yaklaşımı” ve “durumsallık yaklaşımı”dır.

Yönetim biliminin tarihsel gelişiminde dönüm noktasını oluşturan en önemli olay Endüstri Devrimi’dir. Doğru yanıt D'dir.

Yönetime bilimsel anlamda ilk yaklaşım Frederick W. Taylor ile başlamıştır. Doğru yanıt B'dir.

Gözlemlerinden yola çıkarak yaptığı araştırma ve incelemelerine dayalı olarak
Taylor’un fikirleri dört temel prensibe dayandırılabilir:
a. En İyi Tek Yol: Her işin aşamaları için tecrübeye dayanan geleneksel iş görme usulleri yerine, gerçek bir yönetim biliminin geliştirilmesiyle her işin en
iyi nasıl yapılacağının belirlenmesidir (diğer bir ifadeyle işi yaparken en iyi
yolu bulma).
b. İşçilerin Bilimsel Yöntemlerle Seçilmesi: İşçilerin bilimsel yolla seçilmesi ve sonuçta hangi işçinin hangi işi daha iyi yapacağının belirlenmesidir.
c. Finansal Güdüleme Araçları: İşçilerin kendilerinden beklenen görevleri yerine getirmeleri için güdülenmeleri gerekir. Bu amaçla, işçilere ürettikleri
parça başına ücret ödenmesi gerekir.
d. İşbölümü: Yönetimle ilgili iş ve sorumlulukların işçinin üzerinden yönetime
devredilerek, yönetimle çalışanların görevlerinin ayrılması ve bu ayırmayla
birlikte bu iki grup arasında sorumluluğun dağıtılması ve işbirliğinin kurulmasıdır.

Doğru yanıt E'dir.

Bilimsel Yönetim Yaklaşımı’na katkıda bulunan bilim adamı Frank Gilbreth’tir. Gilbreth, iş verimini artırmak için tuğla duvar örme işlerini incelemiştir. Gereksiz iş ve hareketlerin çıkarılması için uğraşmış, hareket ve zaman etütleri üzerinde çalışmıştır. Doğru yanıt C'dir.

Doğru yanıt B'dir.

Çatışmaların çözümünde yetkin, kaçınmacı, uzlaşmacı, uyum sağlayan ve bütünleştirmeci (işbirliği yapan) şeklinde beş tür çatışma yönetimi türü uygulanabilir. Doğru yanıt A'dır.

Yalın organizasyon yönetiminin uygulanması sırasında, önbüro ve kat hizmetleri bölümleri ile servis ve mutfak bölümleri birleştirilebilir. Böylece, ana faaliyet bölümlerinden olan önbüro, kat hizmetleri, servis ve mutfak bölümleri birleştirilerek bu bölümler arasındaki iletişim daha kolay sağlanabilir. Bu yöntemle bu birimlerde görevlendirilecek çalışan ve yöneticilerde azalacaktır. Bu sayede, bölümler arasında koordinasyonun sağlanması kolaylaşacaktır. Doğru yanıt D'dir.

Öğrenen organizasyon, bir organizasyonda kazanılmış deneyim ve bilgileri kullanmak olarak tanımlanabilir. Aynı zamanda; bilgiyi yaratma, edinme ve aktarma, yeni bilgi ve kavrayışları yansıtmak için davranışı değiştirme becerisine sahip olan örgütlerdir. Doğru yanıt B'dir.

Yönetim ve organizasyon konularını postmodern yönetim düşüncesi ile ele alan ve otel işletmelerinde uygulama kolaylığı olan teknikler arasında şunlar yer alır:
• Çatışma yönetimi,
• Dış kaynaklardan yararlanma,
• Ekip çalışması,
• Farklı kültürlerin yönetimi,
• Kıyaslama,
• Kriz yönetimi,
• Küçülme,
• Müşteri ilişkileri yönetimi,
• Öğrenen organizasyonlar,
• Öğrenilmiş ihtiyaçlar hiyerarşisi yaklaşımı,
• Personeli güçlendirme,
• Stres yönetimi,
• Tam zamanında üretim,
• Toplam kalite yönetimi,
• Yalın organizasyonlar,
• Yenilik yönetimi,
• Zaman yönetimi.

Doğru yanıt A'dır.

Neoklasik yönetim teorisine katkı sağlayan önemli bilim adamlarından biri de McGregor’dur. X Kuramı’nın temel özellikleri şunlardır: