OTEL YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 12

Kendini Gösterme/Saygınlık İhtiyacı: Güç, başarma ve statü gibi ihtiyaçlar bu seviyedeki ihtiyaçlar olarak ele alınabilir. Ayrıca bireyler, gerek grup içinden gerekse grup dışından kendilerine sürekli değer verilmesini ve saygı gösterilmesini isterler. Otel işletmelerinde çalışanların takdir edilmesi, yükseltilmesi, başarının ödüllendirilmesi bu ihtiyacın karşılanmasında önemli ölçüde etkilidir. Doğru cevap E'dir.

Güdüleme, bir veya birden çok bireyi, belirli bir yöne (gayeye ya da amaca) doğru devamlı şekilde harekete geçirmek için yürütülen çabaların toplamıdır. Doğru cevap D'dir.

Dönüşümcü liderliğin karizma -idealleştirilen etki (atfedilen), idealleştirilen etki (davranış)-, ilham verme, entelektüel uyarım ve bireysel ilgi şeklinde dört temel boyutu bulunmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Etkileşimci liderlik, iş yerinde iş standartlarına uyulmasını, hedeflere ulaşmak için görev odaklı çalışmayı ve çalışanların görevlerini tamamlamaları durumunda ödüllendirileceğini; aksi halde cezalandırılacaklarını vurgulayan liderlik tarzıdır. Etkileşimci liderliğin üç boyutu vardır: Şarta Bağlı Ödüllendirme ya da Cezalandırma, Aktif Olarak İstisnalarla Yönetim ve Pasif Olarak İstisnalarla Yönetim Doğru cevap A' dır.

Karizmatik liderlerin temel özellikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir: • Olağanüstü yeteneklere sahip olma, • Grup üyelerini yüksek düzeyde etkilemeyebilme, • Grup üyelerini, inançlarının doğruluğuna ikna edebilme, • Grup üyelerinin ihtiyaçlarına önem verme, • Kriz durumlarında köklü çözümler üretebilme, • Örgütsel vizyona güçlü bir biçimde inanma ve buna ulaşabilmek için yüksek düzeyde kişisel risk alma, • Değişim için iç ve dış çevreye karşı duyarlı olma. Doğru cevap C'dir.

OD-3 (Karara Katma): Burada izleyicilerin olgunluk düzeyi orta ile yüksek düzey arasındadır; bu düzeyde, grup üyelerinin bir işi yapmak için ya da karar verme konusunda yetenekleri vardır, ancak bu yetenekleri kullanmak konusunda isteksizdirler. Bu durumda lider, izleyicileri oldukça yüksek beceri sağladıklarından, göreve daha az ama izleyicilere daha çok ilgi göstermelidir. Bu tarzda liderin görevi iki yönlü iletişimi kullanarak onları cesaretlendirmek, çalışmalara dahil etmek ve kararlara katılmalarını sağlamaktır. Doğru cevap E'dir.

Amaç-yol kuramı, liderlerin amaçları gerçekleştirmek için izleyicilerini nasıl güdülemeleri gerektiği ile ilgili bir kuramdır. İzleyicilerinin performansını önceden belirlenen hedeflere götürecek davranışları açıklığa kavuşturarak izleyicilerini etkileyebilirler.  Buna göre lider: Yönlendirici, Destekleyici, Katılımcı ve Başarıya yönelik liderlik olmak üzere,  dört çeşit liderlik davranışını uygulamak suretiyle astlarını güdüleme, iş tatmini ve başarı düzeylerini etkileyebilir. Doğru cevap C'dir.

Yasal (Biçimsel) Güç: Yöneticilere bulundukları makam ya da pozisyon ile ilgili olarak verilen bir yetkiden kaynaklanan güçtür. Burada gücün kaynağını, örgütsel hiyerarşi, kanunlar, yönergeler, yönetmelikler vb. biçimsel unsurlar oluşturur. Astların, belirli sınırlar kapsamında bu yetkiyi kabul etmeleri durumunda, yöneticinin yasal gücünden söz edilebilir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Uzmanlık Gücü: Bu gücün kaynağı, yöneticilerin sahip olduğu özel bilgi, uzmanlık, beceri ve deneyimlerdir. Bu kaynaklar ne kadar önemliyse ve ne kadar az kişi bunlara ulaşabilirse, yöneticinin sahip olduğu uzmanlık gücü o kadar çok olacaktır (Erdal 2007’den aktaran Bolat 2011). Doğru cevap A şıkkıdır.

Özellikler kuramına göre, belli bir grup içinde bir kişinin diğer kişiler arasından sıyrılarak lider olarak kabul edilmesi ve grubu ortak amaçlar doğrultusunda harekete geçirip yönlendirmesindeki temel etken, kişinin sahip olduğu kişisel özelliklerdir. Dolayısıyla, bu kuramın özü, lider ve lider olmayanları birbirinden ayıran belirgin özellikleri belirlemektir (Koçel 2007). Bunlar; fiziksel (güçlü, aktif ve enerjik olma, yaş, boy, cinsiyet, yakışıklılık, güzellik, ırk, güzel konuşma gibi), düşünsel (zekâ, dikkat, inisiyatif, kararlılık, ileri görüşlülük, sorumluluk, gerçekçilik, bilgi, ikna etme yeteneği gibi), duygusal (algılama, kendini kontrol etme, güven duygusu, dürüstlük ve etik davranış, yüksek başarma duygusu, göreve dönüklük ve amaçlara ulaşmada sorumluluk alma gibi) ve sosyal (başkalarıyla iyi iletişim kurma, dışa dönüklük, işbirliği ve kendini kabul ettirme yeteneği gibi) özellikleri içermektedir (Sabuncuoğlu ve Tüz 2001, Dilek 2005’den aktaran Bolat 2011). Doğru cevap B şıkkıdır.

ürütme işlevi, bir örgütteki çalışanlara, görevlerini etkin ve verimli biçimde yaptırmayı amaç edinmiştir. Bu nedenle söz konusu işlevin ana uğraş alanı, insanları çalıştırmak, onlara yazılı ve sözlü emir ve yönergeler vermek, yol göstermek ve yürütmekte oldukları işlerle ilgili olarak yetki ve sorumluluk devretmek ya da göçermektir. Bu nedenle yöneticiler, örgütsel amaçlara ulaşabilmek için astlarını harekete geçirmede temel olarak, yetki ve güç kullanma, emir-komuta ilişkileri, liderlik ve güdüleme gibi araçlardan yararlanırlar (Akat ve diğerleri 2002). Doğru cevap b şıkkıdır.

Emrin veriliş biçimi çok önemli olup, bu süreçte yöneticilerin dikkat etmeleri gereken bazı kurallar aşağıdaki gibi sıralanabilir (Ataman 2001; Eren 2001; Bolat ve diğerleri 2009):

• Emirler açık ve anlaşılır olmalıdır.

• Emirler astların bilgi, yetenek ve uzmanlık alanlarına uygun olmalıdır.

• Emirler kesin olmalı ve zamanında verilmelidir.

• Emirler örgütteki hiyerarşik düzene ve ilişkilere uygun olmalıdır.

• Emirler kumanda birliğine ters düşmemeli, her ast tek bir üstten emir al-malıdır.

• Emirler emir veren dışında bir organ ya da daha üst bir yönetici tarafından gerekirse denetlenmelidir. Aynı zamanda asta başvuru hakkı verilmelidir.

• İçinde bulunulan durumun elverdiği ölçüde emrin nedenleri açıklanmalıdır.

• Kendisini doğrudan veya dolaylı olarak ilgilendirebilecek yeni uygulamalar veya yapılacak önemli örgütsel değişiklikler hakkında asta önceden haber verilmelidir.

Ohio State Üniversitesi araştırmaları ile aynı tarihlerde Rensis Likert’in yönetiminde yürütülmüş olan Michigan Üniversitesi araştırmaları, grup üyelerinin tatminine ve grubun verimliliğine katkıda bulunan faktörleri belirlemeyi amaçlamıştır. Bu çalışmalar sonunda, benzer şekilde lider davranışlarının kişiye yönelik ve işe yönelik olmak üzere iki grupta toplandığı ve kişiye yönelik liderlik tarzının daha etkin olduğu sonucuna varılmıştır (Koçel 2007).Doğru cevap C şıkkıdır.

Bir lider, izleyicilerinin performansını önceden belirlenen hedeflere götürecek davranışları açıklığa kavuşturarak izleyicilerini etkileyebilir (Griffin ve Moorhead 2009). Buna göre lider belirtilen liderlik davranışını uygulamak suretiyle astlarının güdülenme, iş tatmini ve başarı düzeylerini etkileyebilir (Northcraft ve Neale 1990, Northouse 2010’den aktaran Bolat 2011)

Yönlendirici liderlik: Yönlendirici lider, astlara işle ilgili teknik bilgi verir, onlardan neler beklediğini ve nasıl yapmaları gerektiğini açıklar ve onlardan standartların tam olarak uygulanmasını ister. Doğru cevap D şıkkıdır.

Hersey ve Blanchard tarafından geliştirilen liderlik kuramının temel noktası, bir liderin davranışlarının onu izleyenlerin olgunluk düzeyine bağlı olarak değişmesidir (Daft 2008). OD-4 (Yetki Verme): Burada izleyicilerin olgunluk düzeyi çok yüksektir; hem yetenekli hem de isteklidirler. Bu durumda lider göreve de izleyicilerle ilişkilerine de daha az önem vermeli ve karar alma ve uygulama sorumlu-luğunu izleyicilerine bırakmalıdır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Dönüşümcü liderler, değişim ve yenilenmeyi gerçekleştirerek örgütlerini üstün performansa ulaştıran; izleyicilerinin güdülerini, inançlarını, değerlerini ve yetkinliklerini ve böylece örgütlerinin vizyonu ile uyumlu olacak biçimde, ilgilerini ve kişisel hedeflerini değiştirebilen kişilerdir (Goodwin ve diğerleri 2001; Rowe 2001). Dönüşümcü liderliğin karizma -idealleştirilen etki (atfedilen), idealleştirilen etki (davranış), ilham verme, entelektüel uyarım ve bireysel ilgi şeklinde dört temel boyutu bulunmaktadır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Kendini Gerçekleştirme İhtiyacı: İhtiyaçlar hiyerarşisinin bu son basamağında insanlar kendi potansiyelinin farkına varacak ve bunu kullanma ihtiyacı duyacaklardır. Maslow’a göre, bu son basamağa kadar gelebilen birey, yaratma ve başarma gücünü ortaya koyabilir ve böylece bireyin gerçek kişiliği, yaratıcı ve yapıcı gücü ortaya çıkar (Sabuncuoğlu ve Tüz 2001). Otel işletmelerinde çalışanlara kariyer geliştirme olanaklarının verilmesi, yaratıcı düşüncelerin teşvik edildiği ve ödüllendirildiği sistemlerin oluşturulması (kalite çemberleri, bireysel öneri sistemleri, kendi kendini yöneten takımlar vb.) bu ihtiyaçları karşılamada etkili olabilecek araçlara örnek olarak verilebilir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Herhangi bir alanda ve düzeyde (üst/orta/alt) yönetim faaliyeti öncelikle planlama ile başlar. Planlama ile öncelikle amaçlar belirlenir ve bu amaçlara ulaşmak için kapsamlı bir planlama yapılır, bundan sonraki yönetim işlevleri (organizasyon, yürütme, denetim) bu planlamayı izleyerek yürütülür.

Planlama, işletmelerin öncelikle neyi, nerede, ne zaman, nasıl ve kimin yapacağının belirlenmesi ve bu şekilde tüm işletmeye kısa, orta ve uzun vadede bir yol haritasının çizilmesi için gereklidir. Ancak bu planlama belirsiz çevre koşullarına göre uyarlanacak biçimde esnek olmalıdır. Bu nedenle, yukarıda sıralanan nedenler arasında A şıkkı hariç, diğer ifadeler, planlamanın başlıca gerekçeleridir.

Verilen örneklere göre, işe alma, ücretlendirme, eğitim, motivasyon, performans değerlendirme gibi kapsamlı bir plan türü olarak insan kaynakları politikası, bir işletmenin üzerinde özenle durup geliştirmesi ve tutarlı biçimde uygulaması gereken sürekli bir plandır. Diğer örnekler belirli dönemle sınırlı ve geçici nitelikli planlardır.