Aof Panel

Soru 1

Hangisi örgütte yürütülen işlerin ne ölçüde standartlaştırıldığını ve çalışanların davranışlarının ve faaliyetlerinin ne ölçüde kurallara ve prosedürlere bağlandığını ifade eder?

Soru 2

Hangisi bir örgüt yapısını oluşturan çeşitli unsurlardaki farklılığın miktarıdır?

Soru 3

Hangisi örgüt yapısı ile ilgili ilkerden değildir?

Çözüm Açıklaması

Örgüt Yapısı ile İlgili İlkeler

• İşbölümü ve Uzmanlaşma İlkesi: Örgütlerde işler küçük parçalara bölüne- rek, çalışanların işin bütününü yapması yerine üzerinde uzmanlaştıkları iş parçalarını yapması sağlanmalıdır (Budak ve Budak 2004). Bu ilke yardı- mıyla, aynı emekle, daha fazla miktarda ve daha kaliteli üretim yapılabilir; başka bir deyişle verimlilik artar (Baransel 1979).

• Yetki ve Sorumluluk Denkliği İlkesi: Daha önce de belirtildiği gibi yetki, bir görevi ya da işi yaptırabilme hakkıdır. Sorumluluk ise bir kişinin eylemle- rinin ya da kendi yetki alanına giren herhangi bir olayın sonuçlarını üst- lenmesidir (TDK 1988). Yetki kullanmak, yöneticilerde sorumluluk doğu- rur; sorumluluk yetkinin ayrılmaz bir parçası ve doğal bir sonucudur. Bu nedenle yetki kullanan yöneticilerin sorumluluk yüklenmekten de kaçın- maması gerekir (Baransel 1979). Otel işletmelerinde bu ilke çerçevesinde, her yöneticiye verilen yetki ve sorumluluğun sınırları açıkça belirlenmeli; ayrıca her sorumluya kendisine verilen görevleri yerine getirebilmesi için gereken yetki de tanınmalıdır. Bunun anlamı, yetki ve sorumluluk denkli- ğinin sağlanmasıdır (Ertürk 1998).

Yönetim Birliği İlkesi: Örgütlerde aynı amaca hizmet eden faaliyetler, bir plan ve programa bağlı olarak tek bir yönetici tarafından yürütülmelidir (Baransel 1979). Örgüt yapısının oluşturulması ile ilgili olan bu ilke kap- samında, otel işletmelerinde her grup, bölüm, birim veya alt birimlerin yönetiminden temelde tek bir yönetici sorumlu tutulmalıdır (Budak ve Budak 2004).

Hiyerarşi İlkesi: Örgütlerde görev, yetki ve sorumluluklar yukarıdan aşağıya doğru, açık ve zincirleme bir şekilde derece derece inmeli; böylece örgütün en alt ve en üst kademeleri arasında tam bir uyumluluk ve dikey eşgüdüm sağlanmalıdır. Bunun sonucunda, otel işletmeleri, birbirine bağlı kademe- lerden oluşan, aşağı kademelere inildikçe yetki ve sorumlulukların azaldığı, yukarılara çıkıldıkça arttığı bir hiyerarşik yapı görünümü kazanırlar (Eren 2001). Öte yandan Fayol, kademe sayısının neden olabileceği sakıncaları ortadan kaldırılabilmek için “köprü ya da geçit ilkesi” adı verilen bir ilke de geliştirmiştir. Bu ilkeye göre, sonuçlarını üstlerine bildirmek şartı ile aynı seviyedeki astlara kendi aralarında doğrudan doğruya ilişki kurmalarına izin verilebilmelidir (Baransel 1979).

Merkezcil Yönetim İlkesi: Örgütlerde davranışlar ve eylemler bir merkezden yönetilir. Asgari ölçüde merkezcilik, eşgüdümün gerektirdiği bir zorunluluk- tur. Ancak yönetim yetkisinin bütünlüğünü bozmayacak ölçüde merkezkaç- lık da gereklidir. Bu nedenle merkezi bir yapı ile merkezkaç bir yapı arasında optimal bir noktanın bulunması yöneticilerin sorumluluğundadır. Merkezcil ve merkezkaç yönetim arasında tercih yaparken, işgörenlerden en yüksek oranda yarar sağlayacak bir yönetim şekli seçilmelidir (Baransel 1979).

Soru 4

Hangisi süreçlerle ilgili ilkelerdendir?

Çözüm Açıklaması

Süreçlerle İlgili İlkeler

Kumanda Birliği İlkesi: Emir-komuta birliği olarak da bilinen bu ilke, bir örgütte her astın yalnızca bir üstten emir almasını ve bir üste karşı sorumlu olmasını belirtir. Bu ilkenin uygulanmaması durumunda, otel işletmele- rinde yetki zedelenmesi, disiplin bozukluğu, rol belirsizliği, rol çatışması, karışıklık ve düzensizlik ortaya çıkabilir (Baransel 1979).

Disiplin İlkesi: Örgütsel disiplin, “işgörenlerin inanarak ve arzu ederek örgüt kurallarına ve düzenine uygun davranmalarını sağlayan güç”, şeklinde açık- lanabilir (Sabuncuoğlu 2000). Fayol’un örgüt ilkeleri arasında da yer alan ör- gütsel disiplinin esası, örgüt ile çalışanları arasındaki bir anlaşmadan doğan belli sınırlar içinde saygının dışa vurumudur ve doğru tutum, itaat, gayretli çalışma ve enerjiyi içerir (Hodgetts 1999). Bir otel işletmesinde de işlerin dü- zenli biçimde yerine getirilebilmesi için disipline ihtiyaç vardır. Bu yönüyle disiplin yöneticilerin temel yükümlülüklerinden biridir. Otel işletmelerinde görevler, yetki ve sorumluluklar ve disiplin ile ilgili uyulması gereken kural- lar açık bir şekilde tanımlanmalı ve adil bir şekilde uygulanmalıdır.

Genel (Örgütsel) Çıkarların Üstünlüğü İlkesi: Bu ilkeye göre örgütün amaç- ları ve çıkarları, kişilerin veya onların oluşturduğu grupların amaç ve çı- karlarından önce gelmelidir (Hodgetts 1999). Çünkü, kişi ve grupların ör- gütlerde çalışmalarını sürdürebilmeleri ve bu yolla çeşitli kazanımlar elde edebilmeleri, ancak örgütün amaçlarına ulaşılabildiği ve çıkarlarının ko- runabildiği durumlarda söz konusu olabilir. Öte yandan yöneticilerin de çalışanların kişisel amaçlarını ve çıkarlarını göz ardı etmemeleri ve bunları örgütün amaçları ve çıkarları ile uyumlaştırmaları gerekir.

Ödüllendirme ve Ücret İlkesi: Çalışanlar, başarılarına göre ödüllendirilmeli ve adil biçimde ücretlendirilmelidir. Ücretlerin saptanmasında; hayat pa- halılığı, işgücü arz ve talebi, genel ekonomik durum vb. dış faktörler yanın- da, çalışanların değeri ve yöneticilerin iradesi de göz önünde bulundurul- malıdır (Baransel 1979).

Hakkaniyet İlkesi: Hakkaniyet, hak ve adalete uygunluk ve doğruluk olarak tanımlanabilir (TDK 1988). Örgütte hakkaniyetin sağlanması, yine yöneti- cilerin temel sorumlulukları arasında yer alır. Bunu sağlamak için yönetici- lerin astlarına hak ve adaletle, uygun ve doğru olarak davranmaları gerekir.

Soru 5

Hangisi sonuçlarla ilgili ilkelerdendir?

Çözüm Açıklaması

Sonuçlarla İlgili İlkeler

Düzen İlkesi: Örgütsel anlamda düzen, örgütteki maddi ve maddi olmayan varlıkların bir sıraya ve bir amaca göre yerleştirilmesidir (TDK 1988). Buna göre Fayol, düzen ilkesini, “Her şey için bir yer, her şey kendi yerinde”, şek- linde ifade etmiştir. Bu kapsamda, örgütteki tüm maddi varlıklar (makine, araç, gereç, bina vb.) örgütün temel amaçlarına uygun, etkinlik ve verim- liliği artıracak şekilde tasarlanmalı ve yerleştirilmelidir. Öte yandan beşeri ve sosyal açıdan da düzenin sağlanması önem taşır. Çalışanların sahip ol- dukları bilgi, beceri ve yeteneklerine uygun işlere yerleştirilmesi, birimler ve çalışma grupları oluşturulurken kişiler arası uyumun ve eşgüdümün göz ardı edilmemesi bu ilkeye örnek olarak verilebilir.

Çalışanlarda Devamlılık ve Denge İlkesi: Bir çalışan için bir işletmede her- hangi bir işe yerleşmek ve başarılı bir şekilde faaliyet göstermek belirli bir zaman alır (Hodgetts 1999). Bu ilke çerçevesinde, işe yeni girenlere, işe alış- tırma sürecinde yardımcı olunmalı ve örgüte bağlanmaları teşvik edilmeli- dir (Baransel 1979). Otel işletmelerinde, işgücünün sağlanması kadar, bun- ların elde tutulması da oldukça önemlidir. Bunun için, çalışanların örgüt ile ilgili ihtiyaç, istek ve beklentilerinin karşılanması gerekir. Aksi durumda, işletme yöneticileri, işgören devir hızında yükselme, maliyetlerde artış, ve- rimlilik ve kalitede düşüş gibi sorunlarla karşı karşıya kalabilirler.

Girişim İlkesi: Girişim, plan yapma ve uygulama yeteneğidir ve tüm çalışan- larda bu yetenek geliştirilmelidir. Bunun için, yöneticilerin astlarına güven- mesi, yetki vermesi ve iş yapma olanakları sağlaması gerekir (Baransel 1979).

Çalışanlarda İşbirliği Ruhu İlkesi: Birlikten güç doğar ve örgütün amacı et- rafında birleşmek ve uyumlaşmak ancak kumanda birliği ilkesinin titizlikle uygulanması yolu ile mümkün olabilir (Baransel 1979).

Soru 6

Bir örgütün belirli ölçütlere bağlı olarak çeşitli birimlere ayrılması ve örgütün farklı faaliyetlerinin bu birimler arasında dağıtılmasına ne denir?

Soru 7

Şekilde görülen örgüt yapısı hangisidir?

Soru 8

Aşağıdakilerden hangisi örgütleme kavramını tanımlar?

Soru 9

İyi bir örgütlemenin otel işletmelerine yararları arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?

Soru 10

Çalışanların sadece belli bir işte veya ihtiyaç durumuna göre farklı işlerde çalışması otelin büyüklüğüne göre farklılık gösterebilir. Bu durum örgütleme ilkelerinden hangisi açısından farklılığa neden olmaktadır?

Soru 11

Büyük bir otel işletmesinde çalışan resepsiyon şefinin ve resepsiyonistlerin, benzer otellere oranla, işlerini yaparken daha fazla inisiyatif kullandığı ve işle ilgili kararlara katıldıkları görülmektedir. Bu durum, otelin hangi örgütleme anlayışını benimsediğini gösterir?

Soru 12

Örgütleme süreci öncelikle hangi ilkenin uygulanması ile başlar?

Soru 13

Bir departman müdürü, görev alanında insan ve diğer kaynaklarından yararlanmasına karşın, faaliyet döneminde yaptığı işler çok fazla sorgulanmamaktadır. Bu durum, hangi örgütleme ilkesiyle çelişir?

Soru 14

İnsan kaynaklarından daha iyi yararlanmak için bir otel işletmesinde insan kaynakları departmanı, genel müdür yardımcısı konumuna getirilmiştir. Bu durum, bölümlere ayırmada hangi duruma örnektir?

Soru 15

Dünyada olduğu gibi, ülkemizde de sıkça karşılaşılan otel organizasyonu örnekleri, daha çok hangi bölümlere ayırma anlayışının benimsendiğini gösterir?

Soru 16

Eski ve büyük bir otel işletmesi, tüm örgüt çapında kapsamlı bir yenilenme sürecine girmiştir. Bu proje süresince otelin hangi örgüt yapısını benimsemesi önerilir?

Soru 17

Otel işletmelerinde önbüro, kat hizmetleri, animasyon vb. adıyla anılan birimler, imalât sektöründe hangi birimin karşılığına denk gelir?

Soru 18

Aşağıdakilerden hangisi, bir kişinin davranışları ile başka bir kişinin davranışlarını değiştirdiği sürecin adıdır?

Soru 19

Yöneticilere bulundukları makam ya da pozisyon ile ilgili olarak verilen bir yetkiden kaynaklanan güce ne ad verilir?

Soru 20

Aşağıdakilerden hangisi, örgütte, insana ve üretime ilgili göstermeyen, örgütte kalabilmek için gereken en az işi yapan, işine çok az ilgi ve katılım gösteren ve astlarının sorunlarını görmezden gelen liderlik biçimidir?

OTEL YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 10