OSMANLIDA İSKAN VE GÖÇ

Daimî iskân bölgeleri tespit edilirken göçmenlerin iklimine uyum sağlayabilecekleri tarıma elverişli su, mera ve orman bulunan iskân mahallerine gönderilmesi ilke olarak kararlaştırıldı.

Kırım Savaşı’nı müteakip kitlesel göçlerle karşı karşıya kalınınca özgün iskân projeleri planlamak, belirlenen ilkeler çerçevesinde göçmenleri iskân etmek ve sorunlarını gidermek amacıyla hususî bir teşkilatın oluşturulması kararlaştırıldı. Bu karar çerçevesinde 5 Ocak 1860 tarihinde Muhacirin Komisyonu kuruldu. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.

5 Ocak 1860 tarihinde Muhacirin Komisyonu kuruldu. Kitlesel göçler 1875 yılı itibarıyla sona erince Muhacirin Komisyonu lağvedildi ve münferit tarzda gelen göçmenlerin yerleştirilmesi ve sorunlarının çözülmesi Zaptiye Nezaretine bağlı bir heyete havale edildi. Doğru yanıt “C” şıkkıdır.

1897 Osmanlı-Yunan Savaşı nedeniyle Anadolu’ya yeni bir göç dalgası söz konusu olunca Muhacirin Komisyon-ı Âlisi ismiyle yeni bir komisyon oluşturuldu. Doğru yanıt “E” şıkkıdır.

8 Kasım 1923 tarihli kanun ile Mübadele, İmar ve İskân Vekâleti kuruldu. Doğru yanıt “B” şıkkıdır.

1839-1853 yılları arası 35-40 bin kişi iskân edildi. Ancak Kırım Savaşı esnasında Toroslardaki bazı konar-göçer unsurlar asker ve vergi konusunda problem çıkarmışlar, bunun üzerine 1865’de Fırka-i İslahiye teşkil olunarak Maraş ve Elbistan arasındaki aşiretlerin iskân edilmeleri sağlanmıştır. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.

1878 sonrası en az 667.760 kişi daimi iskân işlemi görmüştür. Bunlardan 169.283 kişinin kaydı Hüdavendigar’da yapılmıştır. Doğru yanıt “E” şıkkıdır.

1878 sonrası en az 667.760; 1913 sonrası ise 297.737 kişi daimi iskân işlemi görmüştür. Bunlardan 104.879’u Aydın Vilayeti’ne yerleştirilmiştir. Doğru yanıt “A” şıkkıdır.

1877-1878 döneminde her şeyini terk ederek göç edenler on yıl askerlik hizmetinden muaf tutuldular. Doğru yanıt “E” şıkkıdır.

Miri çiftliklerin emek gücü açığı dolayısıyla mera olarak değerlendirilmesi hayvancılığın gelişmesini sağladı. çorak, kıraç, bataklık sahaya yerleştirilenler zamanla söz konusu alanları bayındır bir hale getirmişlerdi. Bu ise tarım üretiminin artmasına vesile olmuştur. Netice itibarıyla Anadolu’nun ekonomik özelliği hayvancılıktan ziraate dönüşmüştür. Çiftçi olan Kırımlı göçmenler Orta Anadolu’nun kırsal alanında mekân tutarak tahıl ziraati yapmaya başladılar. Neticede Orta Anadolu ülkenin tahıl ambarı oldu. Netice itibarıyla göçmenler ülkenin tarım ve ticaretinin gelişmesine büyük katkıda bulunmuşlardır. Doğru yanıt “B” şıkkıdır

Göçler neticesinde Balkanlarda kurulan ulus devletlerin sınırları içerisindeki Türk ve Müslüman nüfus bir hayli azalmıştır. Buna karşılık Anadolu’da çoğunlukta olan Türk nüfus sayısal açıdan ezici bir üstünlük elde etmiştir. Birinci Dünya Savaşı arifesinde Osmanlı Devleti’nin yüzölçümü 1.710.000 km2, nüfusu ise 18.520.016’dır. Bunun 15.044.846’sı Müslüman, 1.729.738’i Rum, 1.161.169’u Ermeni, 187.073’ü Yahudi, 62.468’i Katolik Ermeni, 65.844’ü Protestan, 24.845’i Latin, 54.750’si Süryani’dir. Bu şekilde Müslüman nüfusun oranı %81,2 (yüzde seksenbir virgül iki)’ye tekabül eder.

Osmanlı Devleti'nde göçmen işlerini yürüten teşkilat Muhacirin Komisyonu'dur. Bu komisyonun görevi  göçmenlerin iskân ve iaşe meseleleri ile ilgili genel kararları almak, göçmenlerin yurtlarına dönmesini sağlamak, Anadolu’ya sevk edilecek olanların iskân mahallerini belirlemekti. Doğru cevap A'dır.

Vilayet İdare-i Muhacirin Komisyonunun göçmen çıkarılan iskelelerde ve göçmen sevk edilen sancak ve kazalarda birer şubesi bulunmaktaydı. Vilayet, sancak ve kaza merkezlerindeki komisyon ve şubeleri yardıma muhtaç göçmenlerin yevmiyelerini dağıtmak, iskân işlerini yürütmek, arazi anlaşmazlıklarını çözümlemek, göçmen evlerinin inşaat işlerini yürütmekten sorumluydu. Doğru cevap C'dir.

Babıâli savaşta mültecileri geçici iskân bölgesi ilan ettiği şehir ve kasabalarda iskâna elverişli yerlere yerleştirmiştir. Kırım göçmenleri için Varna, İstanbul, Samsun; Kafkas göçmenleri için de Trabzon, Samsun ve İstanbul geçici iskân bölgesi olarak kullanılmıştır. Doğru cevap E'dir.

Milli Mücadele döneminde ise sağlık hizmetleri daha ziyade Hilal-i Ahmer Cemiyeti vasıtasıyla yürütüldü. Hilal-i Ahmer Cemiyeti, yardım etmek amacıyla göçmenlerin bulunduğu yerlere doktor, hastabakıcı ve memurlardan oluşan yardım heyetleri gönderdi. Doğru cevap D2dir.

Tarımsal iskan, yerleştirilecek ailelere, konut, işletme binası ve tarım arazisinin verildiği ve ayrıca işletme ve donatım kredileri ile desteklenerek ailelerin üretken hale getirildiği iskan türüdür. Doğru cevap B'dir.

Abdülmecid döneminde askerlik hizmeti ilkesel olarak tüm Osmanlı vatandaşları için yükümlülük haline getirildi. Silâhaltına alınacak olanlar kura usulüyle belirleniyordu. Doğru cevap C'dir.

İhtiyaç sahibi göçmenlerin konutları devlet, yerli ahali, göçmen işbirliği ile yapılmaktaydı. Genellikle kereste ihtiyacı miri ormanlardan karşılanırken, emek gücü göçmen ve yerli halk tarafından temin edilmiş, usta paraları ise hazineden karşılanmıştır. Doğru cevap A'dır.

Göçmenler, ilk etapta 10 sene aşar ve tekâlif-i örfiyyeden ve 25 sene askerlikten muaf tutuldular. Doğru cevap D'dir.

Doksanüç Savaşı esnasında zorunlu olarak göç edenler yol inşa vergisi, temettuât vergisi, ağnam resmi, aşar ve toprak kirası gibi vergilerden muaf olmuşlardır. Savaş esnasında çift çubuğunu ve her şeyini terk edip göçmek zorunda kalanlar askerlik hizmetinden on yıl süreyle muaf tutuldular. Doğru cevap E'dir.