OSMANLIDA İSKAN VE GÖÇ

İtilaf devletleri İstanbul’a gelen Beyaz Ordu birliklerini Milli Mücadele’ye karşı kullanmayı arzu etmişlerdi. Başta General Vrangel olmak üzere Beyaz Ordu’ya mensup subaylar bu görüşe destek vermeyince İtilaf devletlerinin arzuları gerçekleşmedi. Bu nedenle sorunun yanıtı (D) şıkkıdır.

Birinci Dünya Savaşı öncesi Osmanlı vatandaşı Ermenilerin toplam nüfusu kaynaklara göre 1.300.000 ile 1.500.000 arasında değişmekteydi. Bu nedenle sorunun yanıtı (E) şıkkıdır.

Osmanlı Devleti, nüfusunun ve vergi gelirlerinin azalacağı, fakir göçmenlerin yurt dışında Osmanlı’nın saygınlığını sarsacağı ve ABD pasaportuyla Ermenilerin geri döneceği endişesiyle Amerika’ya yönelik göç hareketini yasakladı. Bu nedenle sorunun yanıtı (E) şıkkıdır.

1848’de Macarlar Kossuth’un liderliğinde Avusturya’dan idarî muhtariyet talep ettiler. Bu talep ve sonrasında gelişen olaylar sonucu 5 Ocak 1849’da Avusturya kuvvetleri Macaristan’ın merkezini işgal etti. Ancak kısa süre sonra Macar kuvvetleri imparatorluk kuvvetlerine üstün geldi ve 15 Nisan 1849’da Kossuth liderli¤inde Macar bağımsızlığı ilan edildi. Bu nedenle sorunun yanıtı (D) şıkkıdır.

15 Nisan 1849’da Kossuth liderliğinde Macar bağıms›zl›¤› ilan edildi. Avusturya Rusya’dan askerî yardım talep etti. Macaristan’daki gelişmeleri kendi aleyhine gören Rusya Avusturya’ya yardım etti. Bu nedenle sorunun yanıtı (E) şıkkıdır.

Babıâli’nin mültecileri iade etmeme politikasındaki kararlı tutumu ve Avrupa kamuoyunda oluşan olumlu hava, Rusya ve Avusturya’yı geri adım atmaya zorlamıştır. Uluslararası konjoktürün aleyhine döndüğünü gören Avusturya ve Rusya tavırlarını ve mülteci politikalarını yumuşatma ihtiyacı duyacaklardır. Bu ise Babıâli için diplomatik bir başar olarak alg›lanacaktır.

Rus -Ermeni işbirliği sonucu Türk halkına karşı baskı, zulm ve katliam başlatıldı. Bu olayları önlemek ad›na al›nan tedbirler soruna çözüm olmayınca 27 Mayıs 1915’de Vakt-ı seferde icraat-i hükümete karşı gelenler için cihet-i askeriyece ittihaz olunacak tedabir hakk›nda kanun-ı muvakkat çıkarıldı. Sorunun yanıtı (B) şıkkıdır.

göç kervanına Müslümanlar, Rumlar, Suriyeliler ve Ermeniler katıldılar. Ermeni gençleri, küçük esnaf, zanaatkâr ve köylü Ermeni grupları Amerikalı misyonerlerin faaliyetleri sonucu göç kervanına katıldılar. Sorunun Yanıtı (E) şıkkıdır.

Rusların kitlesel boyutta ilticası ise Bolşevik ihtilali sonrası Kızıl Ordu’nun Beyaz Ordu (Gönüllü Ordu)’yu mağlup etmesiyle gerçekleşmiştir. Bu nedenle Kızıl ordu göçü yaşanmamıştır.

1789, 1830 ve 1848 ihtilalleri Avrupa’yı siyasi ve sosyal yapı açısından yeniden şekillendirdi.1848’de Macarlar Kossuth’un liderliğinde Avusturya’dan idarî muhtariyet talep ettiler. Bu talep ve sonrasında gelişen olaylar sonucu 5 Ocak 1849’da Avusturya kuvvetleri Macaristan’ın merkezini işgal etti.Başta Kossuth olmak üzere yüksek rütbeli asker, sivil birçok ihtilal lideri çareyi Osmanlı topraklarına ilticada buldu. Eylül 1849 tarihi itibar›yla Osmanlı’ya iltica edenlerin sayısı 10 bini bulmuştu. Sorunun Yanıtı (D) şıkkıdır.

Silahsızlandırılan mülteciler Vidin şehrinde Tuna Nehri boyuna kurulan mülteci kampına yerleştirildi. Kamptaki mülteciler Macar, Polonyalı ve İtalyan kökenliydiler. Doğru cevap E'dir.

Yahudiler daha M.Ö. 586’da Babil’e sürülmüşlerdi. 2. ve 4. yüzyıllarda ise Romalılar ve Hıristiyanlar tarafından ikinci defa sürgün edilmişlerdir. Bunun neticesinde Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarına dağılmışlardır. 13 ve 16. yüzyıllar arası ise İngiltere, Fransa, İspanya ve Portekiz ‘den kovulmuşlardır. Osmanlı ise tam tersine Yahudi halkı kabul etmiştir. Doğru cevap C'dir.

İstanbul’a yönelik Rus mülteci akını 1920 yılında General Denikin’in kumadasındaki Beyaz Ordu’nun mağlup olması üzerine gerçekleşmiştir. 1920 Sonbaharı’nda Kırım’ın Kızılordu hâkimiyetine geçmesi sonrası General Vrangel emrindeki askerî birlikler ve siviller olduğu halde İstanbul’a sığınmıştır. Bu tarihte Osmanlı’ya sığınan Rus mültecileri yaklaşık 150 bin kişiydi. İki yıllık sürede İstanbul’a sığınan Beyaz Rusların 250 ile 300 bin arasında olduğu tahmin edilmektedir. Doğru cevap B'dir.

1821’de Mora Rumları Osmanlı otoritesine karşı isyan etti. Fransa, İngiltere ve Rusya’nın ortak teşebbüsleri sonucu 1830’da Yunanistan Devleti kuruldu.

1919’dan itibaren Yunan idaresi, Ortodoks Kilisesi ile işbirliği içinde Batı Anadolu’ya gelen Yunanlıları öç almaya ve bölgeye yerleştirilen göçmenleri kovmaya yönlendirir. Tonybee’nin belirttiğine göre, Türklerin o yıl ektiği ürünlere ve tarlalara Rumların olduğu iddiası ile el konur. Venizelos’un hedefi de Anadolu’daki Yunan varlığını kalıcı kılmak amacıyla, işgal döneminde en az 300 bin Yunan’ı Anadolu’ya göçürmek ve Menderes ovasına yerleştirmekti. Doğru cevap E'dir.

Türk kuvvetleri İstanbul’a yaklaştıkça Rumlar İstanbul’dan firar etmeye başladılar. Fener Patrikhanesi Rumları göç fikrinden caydırmak için her türlü yola başvuruyor, Yunan konsoloshanesi de sadece sabıkalı Rumlara göç vesikası veriyordu. İstanbul’daki Ermeniler de Bulgaristan ve Mısır pasaportu ile ülkeyi terk etmeye çalışıyorlardı.

1792 yılında imzalanmıştır. Doğru cevap C'dir.

Babıâli öncelikle Katolik Ermenilerin, daha sonra da asayişi bozan ve mesele çıkartan Rumların tespit edilerek şehirden uzaklaştırılmalarını kararlaştırdı. Babıâli’nin tanzim ettiği deftere göre yaklaşık 2.800 kişi Ankara, Akdeniz Adaları, Bandırma ve sair yerlere sürgün edilecekti. Karar Mart 1828’de tatbik edilmeye başlandı. Sürgün edilenlerin geri dönüş umudunu kırmak için gayrimenkullerinin satılması planlandı. 4 Nisan 1828’de Rusya’ya savaş ilan edilince sürgün işi acilen bitirilmeye çalışıldı. Sürgün uygulamalarına Avusturya ve Fransa şiddetli tepki gösterir. Özellikle Fransa’nın baskısı üzerine bunalan Osmanlı sürgün edilenlerden zararsız olanların ocaklarına iadesine, mücrim ve müfsitlerin ise sürgün hayatına devam etmelerine karar verir. Doğru cevap D'dir.

Ermenilerin Beyazıd, Pasin, Bitlis, Muş ve Hınıs’tan Erivan ve Tiflis’e nüfus göçü gerçekleşmiştir. Şüphesiz bu göçün asıl sebebi topluma göç etmeleri hususunda baskı yapan Erzurum Ermeni karabaşısı, patrikhane çalışanları ve Rus Generali Pankratyev’in teşvik ve tahrikleriydi. Doğru cevap E'dir.

Türk arşiv kayıtlarına göre, 1913’te Arjantin’deki Osmanlı vatandaşlarının sayısı yaklaşık 100 bini bulmuştu. Birinci Dünya Savaşı ve sonrasında da söz konusu göçün devam ettiği anlaşılmaktadır. Netice itibarıyla Arjantin’deki Osmanlı kolonisinin nüfusu 180 bini buldu. Doğru cevap B'dir.