OSMANLIDA İSKAN VE GÖÇ

Kanuni Sultan Süleyman devrinden itibaren Yörüklerin devlet tarafından aşağıdaki işlerle görevlendirildikleri anlaşılmaktadır. a. Sahil bölgelerinde yaşayanlar gemi yapım malzemesi temini ve gemi yapımnda, b. Yolların emniyeti ve tamiri, köprü yapımı ve tamiri, derbendçilik, suyolu yapımı ve tamirinde, c. Madenlerde, d. Seferler sırasında menzillere zahire indirmekte, e. Seferler sırasında topların naklinde, f. Kale yapım ve onarımı faaliyetlerinde görevlendirilmişlerdir. Bu nedenle sorunun yanıtı (E) şıkkıdır.

Kaçan konar göçerlerle ilgili olarak alınan önlemler; Kaçanlar›n yakalanıp, iskân mahallerine iadesi Bir takım askerî tedbirlere başvurulması ve kaçanların cezalandırılması Devletin bölgeden kaçanlarla ilgili takibat tedbirlerini alması Geçit yolları üzerindeki derbendlerin tamir edilerek, içerisine asker yerleştirilmesi Anadolu’daki bütün kadı, hâs, evkaf zabitlerine, vilâyet âyânı ve iş erlerine hükümler gönderilerek, bulundukları bölgelere gelen iskâna tâbi tutulan konar-göçerlerin yakalan›p yerlerine gönderilmeleri konusunda yard›mc› olmalarının istenmesi dir. Bu nedenle sorunun yanıtı (A) şıkkıdır.

Yörük ve Türkmenler yerleşik halkta olduğu gibi hâne esasına göre vergilendirilmekteydiler. Bu nedenle sorunun yanıtı (E) şıkkıdır.

Konar-göçerlerin temel iktisadî faaliyetleri hayvancılık ve buna bağlı üretim alanlarıdır. Bu nedenle sorunun yanıtı (B) şıkkıdır.

1691 yılında Rumeli’deki Yörük grupları Evlâd-ı Fâtihân ad› altında yeniden teşkilatlandırılmıştır. Yapılan düzenlemeler ile Rumeli Yörükleri, Evlâd-ı Fâtihân adı altında eskiden olduğu gibi bulundukları bölgelerde çeribaşılarının idaresi altında birleştirilmiştir Bu nedenle sorunun yanıtı (D) şıkkıdır.

Her ocakta nöbetlefle sefere katılmak veya ihtiyaç duyulan devlet hizmetini yerine getirmek için beş eşkinci bulunurdu. Bunlar ocaklarının amirleri zaim (mir-i yörükân) ve ser-askerlerinin (çeribaşı) idaresinde savafşlara katılırlardı veya devletin uygun gördü¤ü hizmeti yerine getirirlerdi. Bu nedenle sorunun yanıtı (B) şıkkıdır.

Konar-göçer teşekküllerin vergi gelirleri mukataaya verilerek tahsil edildiğinde başlar›na devlet tarafından voyvoda adı verilen bir idareci tayin olunurdu. Voyvodalar başında bulunduğu konar-göçer topluluğun vergilerini toplamak, inzibatı sağlamak gibi vazifeleri yerine getirmekteydiler. Bu nedenle sorunun yanıtı (E) şıkkıdır.

Sürgün hükümlerinde genellikle; a. Yeni fethedilen memleketlere insanların kendi istekleriyle gitmelerini teşvik için bölgenin ikliminin güzelliği ve toprağın oldukça verimli olduğu belirtilirdi. b. Bölgedeki kalelerin tamir edilerek, içerisine asker yerleştirildiği yani dışarıdan gelecek saldırılara karşı güvenliğin sağlandığı açıkça yazılarak, bu hususta insanların endişesi önlenmeye çalışılırdı. c. Bölgeye gidecek olan göçmenlerin belirli bir süre vergilerden muaf tutulacakları beyan edilirdi. d. Sürgün için belirlenen yerleşim yerlerinde ailelerin hangi oranda sürgüne tâbi tutulacakları ifade edilirdi. e. Sürgüne gönderilecek kişilerin kırsal kesimde özellikle dağlık alanlarda yaşayan toprağı olmayan, toprağını terk ederek başka yerlere giden, aralarında uzun senelerden beri yaylak, tarla, bağ, bahçe anlaşmazlığı bulunan ve halkın huzurunu bozan kişi ve topluluklardan; şehir ve kasabalarda ise meslek sahipleri ve esnaf zümresinden seçilmesi istenilirdi. Bu nedenle sorunun yanıtı (C) şıkkıdır.

I ve II

Her boyun başında idarî işlerden sorumlu bir sancak beyi bulunurken aşiretlerden ise boy beyi bulunurdu.

Rumeli fetihlerinde silahlı unsur olarak görev yapma

Kumaş üretimi

Ağnam

Ağnam vergisinin tahsilinde koyun kuzusuyla beraber sayılmaz ve her kuzu için bir akçe olarak alınırdı.

Rakka

Sürgüne gönderilecek kişilerin özellikle şehirde yaşayan, toprak sahibi olması ve toplum tarafından sevilen sayılan bir kişi olmasına dikkat edilirdi.

Psikolojik nedenler

Evlâd-ı Fâtihân

Osmanlı Devleti’nde konar-göçerler Yörük veya Türkmen olarak adlandırılırlardı. Kesin bir ayrım olmamakla beraber Kızılırmak yayının batısında yaşayan konar-göçerlere Yörük, doğusunda kalanlara ise Türkmen denilirdi. Yörükler daha çok belli bir sancağın sınırları içerisindeki yaylak ve kışlaklarda yaşarlardı. Yaylak ve kışlakları arasındaki mesafenin kısa oluşu sebebiyle dar alanlarda konar-göçerlik yaptıklarından yerleşik hayata geçmeleri daha kolay olmaktaydı. Çünkü tarım alanlarına yakın bölgelerde yayladıklarından kışın hayvanlarının ot ve saman ihtiyaçlarını temin için çoğu zaman kiracı veya ortakçı olarak tarım faaliyetlerinde bulunuyorlardı. Bu faaliyetleri, onların yerleşik hayata geçmelerini hızlandırmaktaydı. Türkmen olarak isimlendirilenler ise bünyesinde çoğunlukla pek çok aşiret barındırmakta ve yaylak, kışlak alanları hayli uzak mesafelerde bulunmaktaydı. Bozulus, Yeni-il, Dulkadir Türkmenleri bu gruptan olan konar-göçerlerdendir. Doğru yanıt C'dir.

Osmanlı Devletinde reayadan sayılan ancak hayat tarzları dolayısı ile yerleşik halktan ayrılan konar-göçerler, il veya ulus adıyla büyük gruplar halinde yaşıyorlardı. Bir ulus küçükten büyüğe doğru sırasıyla oba, mahalle, oymak, cemaat, aşiret ve boylardan meydana gelmekteydi. Uluslar tek bir boydan meydana gelebildikleri gibi değişik boylardan bir araya gelenleri de bulunmaktaydı. Her boyun başında idari işlerden sorumlu bir bey (boybeyi) bulunurdu. Aşiretlerde bu görevi aşiret beyi yürütürdü. Beyler boy içerisinden cesareti ve doğruluğu ile öne çıkmış kişiler arasından seçilirdi. Seçim devlet tarafından tasdik edildikten sonra şahsın beylik beratı gönderilirdi. Doğru yanıt D’dir.