OSMANLIDA İSKAN VE GÖÇ - Deneme Sınavı - 1

Konar-göçer Türkmen gruplarının Rumeli’ye iskân edilmeleri ile ilgili ilk açık kayıt, I. Murad dönemine aittir

Siyasî ve içtimaî durumun değişmesine paralel olarak, devletin iskân politikasında da gerekli değişiklikler yapılmıştır. Osmanlı Devleti’nin ilk dönemlerinde, konar-göçer aşiretlerin fethedilen yerlere yerleştirilmesi şeklinde dışa dönük bir iskân politikası uygulanmıştır. Doğru cevap C'dir.

Yaylak-kışlak mahallerine gidip gelirken, daha önce vermiş oldukları taahhüt senetlerine rağmen yerli halka zarar vermekteydiler. Bu durum, ekili toprakların çiğnenmesi, tahrip edilmesi ve hayvanların gasbedilmesine kadar varmaktaydı. Hatta adam kaçırma, yaralama ve öldürme hadiselerine bile tesadüf edilebiliyordu. Büyük kütleler halinde hareket ettiklerinden dolayı birçok köy ve kasabayı tahrip edebilmekteydiler. Doğru cevap D'dir.

Konar-göçer hayatı terkedip, silahlarını bırakıp, kendilerine gösterilen yerlerde evler yapmak, konar-göçerlerin iskân edildikleri yerlere kendilerini kontrol edecek bir başbuğ tayin edilerek aralarında çıkabilecek anlaşmazlıkları bertaraf etmek, verilen arazilerde ziraî faaliyette bulunup bulunmadıkları sıkı bir şekilde takip etmek, sürülerini yaylağa çobanları ile gönderip kendileri ise aileleriyle birlikte yaz ve kış iskân mahallerinde kalmalarını sağlamak. Doğru cevap B'dir.

Osmanlı taşra teşkilatında kazaların birleşmesiyle oluşan yönetim birimine “Sancak” adı verilmektedir. Doğru cevap D'dir.

Kadı, ilmiye sınıfına mensup olan ve Osmanlı şehir idaresinde beledî, mülkî ve idarî fonksiyonlar birbirinden kesin çizgilerle ayrılmadığı için yargı mercii ve asayişin amiri olan kişidir. Doğru cevap A'dır.

İskan mübaşiri, valinin yanına yardımcı, bazen bizzat bu işin mesul adamı olarak merkezden gönderilirdi. Dergâh-ı âli kapucu-başısı rütbesinde olan mübâşirler bazı ahvalde Anadolu eyaleti, Bozok Sancağı, Ayas, Berendi ve Kınık taraflarındaki iskân hareketini fiilen idare etmişlerdir. Doğru cevap E'dir.

Bir cemaatin idarecisi olan kimse, o cemaat içerisinde seçkinleşmiş olan bir ailenin
reisi idi. Bu kimselere “kethüda” denilmekteydi. İdarî bakımdan bir cemaat genellikle kethüda tarafından temsil edilirdi. Herhangi bir meselede bir karar alınacağı zaman iskânbaşı ile beraber bilirkişi sıfatıyla konar-göçerlerle ilgili olan hususları iskân komisyonuna bildirirlerdi. Ayrıca, iskân komisyonunda bulunan kâtibe yazımlarda yardımcı olurlardı. Doğru cevap C'dir.

Çöl beyliği, Halep civarında bulunan Arap aşiretlerine hükümet tarafından tayin edilmiş, onların denetim altına alınmasından ve ayrıca yol kesen eşkıyayı ortadan kaldırmaktan sorumlu tutulan kimsedir. Doğru cevap B'dir.

Derbentler, Osmanlılar zamanında Türk kültüründen kaynaklanan önemli sosyal ve iktisadi teşekküllerdir. Ticaret yolları ve geçitler üzerine kurulan derbentler sayesinde, yolcuların emniyeti sağlanmakla birlikte, yol boyunca onların her türlü ihtiyaçları da karşılanmıştır. Doğru cevap D'dir.

Vakıf, kişinin şahsi mallarından bir kısmını kamu hizmeti görecek kuruluşlar haline getirmesi olarak tanımlanmaktadır. Yeni alınmış toprakların imar ve iskânı için bu sistemden yararlanılmıştır. Doğru cevap A'dır.