OSMANLI TÜRKÇESİNE GİRİŞ II - Deneme Sınavı - 7

C şıkkındaki "alarga" çekilin savulun anlamlarına gelen bir ünlemdir. Bu nedenle doğru cevap A şıkkıdır.

B şıkkındaki بنابرين binâ ber-în “buna binâen, bundan ötürü, şöyle ki”, anlamlarına gelmektedir. Bu nedenle doğru cevap B şıkkıdır.

A, B, D ve E şıklarında Arapça; C şıkkında ise Farsça tâ ön takısı bulunmaktadır. Bu nedenle doğru cevap C şıkkıdır.

A, B, C ve E şıklarında Farsça; D şıkkında ise Arapça an ön takısı bulunmaktadır. Bu nedenle doğru cevap D şıkkıdır.

A, B, C ve D şıklarında yönelme durumunda ad isteyenler varken E şıkkında ayrılma durumunda ad isteyen bir takı vardır. Bu nedenle doğru cevap E şıkkıdır.

B, C, D ve E şıklarında ayrılma durumunda ad isteyen varken A şıkkında yönelme durumunda ad isteyen bir takı vardır. Bu nedenle doğru cevap A şıkkıdır.

A, C, D ve E şıklarında yönelme durumunda ad isteyen takılar varken B şıkkında ayrılma durumunda ad isteyen bir takı vardır. Bu nedenle doğru cevap B şıkkıdır.

قبل ḳabl “ön”:
Karşılığı +den durumunu isteyen öñce takısıdır:
قبل الددخول ḳable’d-duhûl “girmezden önce”

Bu bilgi doğrultusunda doğru cevap C şıkkıdır.

برای berây “için” (=yüzünden, sebebiyle. Farsça tamlama kalıbında tamlanan olarak): مصلحت برای berây-i masłahat “iş sebebiyle”

Bu bilgi doğrultusunda doğru cevap D şıkkıdır

بوليكی bolay ki “umulur ki, olur ki, ola ki”

Bu bilgi doğrultusunda doğru cevap E şıkkıdır.

B şıkkındaki uşbu kitap tamlaması niteleme değil belirtme sıfat tamlamasıdır. Bu nedenle doğru cevap B şıkkıdır.

Zamirler isim sınıfından kelimelerdir. Kimseleri ve nesneleri temsil ederler, onların yerini tutarlar. Adlar gibi nesneleri karşılayan kelimeler değildirler, bu bakımdan tek başlarına anlamları yoktur. Bir zamirin bir kişi ya da nesneyi temsil edebilmesi, yerini tutabilmesi için o kişi ve nesnenin az ya da çok bilinir olması gerekir. Aksi taktirde zamir tek başına zihinde bir varlığı canlandırmaz. Adlarla zamirler arasındaki en önemli fark budur. Diğer önemli fark Türkçede zamirlerin çekim sırasında biçim değiştirmeleridir. Bu da zamirleri öteki kelime türlerinden ayıran belli başlı özelliklerden biridir. Zamirlerle adlar arasında iyelik eklerini almaları bakımından da farklılık bulunur. Bütün adlar bütün iyelik eklerini alabilir, bu eklerle çekimleri yapılabilir; zamirlerin iyelik eklerini alması ise oldukça sınırlıdır. Zamirlerin adlarla ortak yanı, söz içindeki ilişkilerinden doğan durumlara uygun olarak çekime uğramaları, onlar gibi durum eklerini alarak çekilmeleridir.

Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap B şıkkıdır.

Ettiren görünüşü: كوردرمك gör-dür-mek, اوقتمق oḳu-t-maḳ, ايچورمك iç-(i)r-mek

baḳaraḳ باقهرق, -arak -erek ile kurulmuştur.

Bir fiilin basit bildirme çekiminde bu kavramları katan ekler şu sıra içinde gelir: zaman ekleri + kişi ekleri + sayı ekleri. Birleşik çekimlerde ise sıra bugün genel olarak zaman + tarz + kişi + sayı biçimindedir.

Bu bilgiler doğrultusunda doğrultusunda doğru cevap A şıkkıdır.

Bir fiilin basit bildirme çekiminde bu kavramları katan ekler şu sıra içinde gelir: zaman ekleri + kişi ekleri + sayı ekleri. Birleşik çekimlerde ise sıra bugün genel olarak zaman + tarz + kişi + sayı biçimindedir. Ancak, aşağıdaki örnek çekimlerde görüleceği gibi, Osmanlı Türkçesi’nde bazı kiplerde zaman ve tarz eklerinin farklı sıralanış durumları da bulunmaktadır:
سودمدی sevdimdi – سوديدم sevdiydim, سوديسم sevdiysem – سودمسه sevdimse gibi.

Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap B şıkkıdır.

Osmanlı Türkçesi’nde gelecek zaman anlatımı için birden çok ek kullanılmıştır. Bunlardan, daha sonra istek kipi eki olan a-/-e ile -iser, önceki dönemin gelecek zaman ekleridir. Ancak bunlar, XVI. yüz yıl boyunca ve XVII. yüz yıl içinde de, giderek azalan ölçüde olmak üzere, gelecek zaman anlatımlı ekler olarak kullanılmışlardır. -acaḳ/-ecek daha sonra ortaya çıkmış bir ektir. Ayrıca geniş zaman ve şimdiki zaman kipleri ile -se gerek biçiminin de gelecek zaman anlattığını eklemeliyiz. Emir tekil ve çoğul çekimli biçimleri sayılan seveyim ve sevelim de aslında gelecek zaman anlatır.

Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap C şıkkıdır.

Geniş zamanın bildirme kipi aslında basit ya da belirsiz şimdiki zaman kipi sayılır. Ancak Türkçe’de eskiden beri geçmiş, şimdiki ve gelecek zamanı içine alan kaplayıcı bir zaman anlatımına sahip olmuştur. Kullanışa göre gereklik de anlatır. Meninski, Viguier gibi yabancı gramer yazarları şimdiki ve gelecek kipi saymışlardır.

Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap D şıkkıdır.