OSMANLI TÜRKÇESİNE GİRİŞ I

Bir Türkçe kelimede ya a, ı, o, u ya da e, i, ö, ü ünlüleri bir arada bulunabilir. Bu kurallı benzeşmeye Kalınlık-İncelik uyumu denilir. Bu nedenle doğru cevap D şıkkıdır.

ünsüz-ünlü-ünsüz: kal, gel, kır, gir, kol, böl, bul, yüz

Türkçe’nin bütün heceleri tek dorukludur.

"Kök, gövde, birleşik veya alıntı bütün kelimelerin yalın hâllerine aynı zamanda taban" diyoruz.

Küçük ünlü uyumundan çıkan önemli bir sonuç, Türkçe kelimelerde ilk heceden sonraki hecelerde geniş yuvarlak
ünlülerin (o ve ö) bulunmamasıdır. Ancak,bitişik yazılan birleşik kelimelerde ve bir birleşik yapıdan gelen şimdiki zaman ekinde bu kural işlemez:مجيد اوزى Mecidözü, ﺗپهكوز Tepegöz;آليور ałıyor gibi.

Yazımın henüz kalıplaşmadığı XIV. ve XV. yüzyıl metinlerinde karşılaşılan باشتن baş-tan,  طرفتن taraf-tan, ايچتى iç-ti, قاچتى aç-tı ve ايشتّ / ايشتدى işitti gibi yazılışlar, bu uyumun, tıpkı kalınlık-incelik uyumu gibi, eskiliğini ve süregeldiğini gösterir.

c ve f yansıma tabanların ve ikilemelerin ilk sesi olarak kullanılabilir (cort, cıvıl cıvıl; fısıl fısıl, foşur foşur gibi).

sıç-ra-mak

böl-üm-len-miş

Kelimelerin çekim ekli biçimlerini gramer kelimeleri diye adlandırıyoruz:  سيورى سنكلر sivrisinek-ler

وطنداش vatan-daş

Gerek kökler, gerekse gövdeler kelimelerin yalın (çekimsiz) biçimleridirler ve her ikisi de çekim ekleri alabilirler. Kelimeler yalın biçimleriyle yalnızca  sözlüklerde yer alabildikleri için bunlara sözlük kelimeleri de denir.