OSMANLI TÜRKÇESİNE GİRİŞ I

Arapçaya özgü bu ses bir gırtlak ünsüzüdür. Ses dudaklarının kapalı bulunduğu sırada ciğerlerden gelen havanın yaptığı baskı sonucu birden açılan dudaklardan gelen bir patlamayla duyulan tonlu bir sestir.

Farslar Arap alfabesini aldıkları zaman bu alfabede kendi dillerine özgü sesler için aslında dört küçük değişiklik yapmışlar, böylece harf sayısını 32’ye çıkarmışlardır. Fars alfabesinde pe ve çim harfleri bulunmaktadır. Gef , kef’in “keşide” denilen çizgisi üzerine eklenen ikinci bir çizgiyle yazılmaktadır.

Dudaklardan gırtlağa kadar uzanan yoldaki oluşum noktalarına (boğumlanma yerlerine) göre de birtakım ortak nitelikler taşırlar. Buna göre de üç öbeğe ayırılırlar: a. dudak ünsüzleri: b p m v f.

Dudaklardan gırtlağa kadar uzanan yoldaki oluşum noktalarına (boğumlanma yerlerine) göre de birtakım ortak nitelikler taşırlar. Buna göre de üç öbeğe ayırılırlar: b. diş ünsüzleri: d t c ç j ş z s n l r.

Dudaklardan gırtlağa kadar uzanan yoldaki oluşum noktalarına (boğumlanma yerlerine) göre de birtakım ortak nitelikler taşırlar. Buna göre de üç öbeğe ayırılırlar: c. damak ünsüzleri: k g ğ. Bunlar ön (sert) damaktaki (ya da damak önündeki) boğumlanma noktasından çıkarlar. Dilimizde bunların bir de art (yumuşak) damakta (ya da damak ardında) meydana gelen boğumlanma noktasından çıkan türleri vardır. Bugünkü alfabemizde bunların işaretleri yoktur. Bunları kalın ve ince sıradan hecelerde ayırt ederiz: ka/ke (ka-ba / ke-se), ga/ge (ga-ga / ge-ce), ğan/ğen (ka-ğan / be-ğen) gibi.

Türkçe’nin ünsüz sesleri bir de gırtlaktan gelen soluk akımının tonlu (titreşimli, soluklu) ya da tonsuz (titreşimsiz, soluksuz) oluşuna göre öbekleşir. Tonlu ünsüzlerde tutulan soluğun hepsi ya da büyük bir kısmı salınmış olur ve bu sırada gerilmiş olan ses dudaklarında titreşime yol açarak boğumlanma noktasından güçlü bir gürültü olarak çıkar. Tonsuzlarda ise ses dudakları gerilmez; soluk, tutulmaksızın, olağan bir biçimde bir miktar açılan dudaklar arasından akarak boğumlanma noktasına gelir ve tükenirken donuk bir gürültü şeklinde duyulur. A. tonlu ünsüzler: b c d g ğ j l m n r v y z; tonsuz ünsüzler: ç f h k p s ş t.

Ünsüz sesler ciğerlerden gelen havanın, ses yolundan geçerken belli noktalardaki daralma (sıkışma) ve kapanma (tıkanma) yüzünden meydana getirdiği gürültü ile duyulan seslerdir. Bu daralma ve kapanma noktalarına boğumlanma noktaları diyoruz.

Sızmalı ünsüzler: f v ğ h j ş l r s z y; patlamalı ünsüzler: b p c ç d t g k m n.

Patlamalı ünsüzler: b p c ç d t g k m n.

Gerilen ses dudaklarında havanın geçişi sırasında meydana gelen titremeye ton denir.

Tonsuz ünsüzler: ç f h k p s ş t.

Arapçaya özgü sesler: hemze, se, zel, ha, sad, dad, tı, zı ve ayın.

Farslar Arap alfabesini aldıkları zaman bu alfabede kendi dillerine özgü sesler için aslında dört küçük değişiklik yapmışlar, böylece harf sayısını 32’ye çıkarmışlardır.

Farslar, Arap alfabesini alırken dillerine girmeye başlayan, Arapçaya özgü se, ha, zel, sad, dad, tı, zı ve ayın harflerini almışlardır.

Farsçaya özgü v, çift dudak v’sidir (= w). Türkçe söyleyişte değiştirilmiş, bir diş-dudak sesi olan v ile söylenmiştir.

Türkçede iki ünsüz arasına bir dar ünlü gelmesine ve tek heceli kelimenin iki heceli olurken ilk ünsüzün hece başında kalmasına şehr-şehir, vakf-vakıf, devr-devir, emr-emir, tabl-tabul (davul), havz-havuz, lutf-lutuf gibi örnekler verilebilir. Ancak halk, kalp gibi kelimelerdeki l’lerin durumu farklıdır ve kalp-kalıp şeklinde bir örnek verilemez.

Büyük kelimesindeki “y” sesi kef ile yazılmaz.

Tonlu ünsüzler: b c d g ğ j l m n r v y z. Tonsuz ünsüzler: f h k p s ş t.

Arapçadaki “dad” sesi söylenirken hava dilin iki yanından avurtlara sürtünerek geçer. Bu sırada dil ucu boşta kalır. Türkçede söyleyişte var olmamıştır, d ve z diş sesleriyle iki türlü söylenir.

A seçeneğindeki “soğuk” kelimesinde hemze, eriyen ünsüzlerden ğ’nin yerine kullanılmıştır.