OSMANLI TÜRKÇESİNE GİRİŞ I - Deneme Sınavı - 9

Halk dili ortak anlaşma dilidir, bu yüzden herkesçe anlaşılır olmak zorundadır. Toplu yaşayışın gerekli kıldığı ilişkiler içinde kişiler arasında iletişim aracı olarak kullanılan halk dili, bu yüzden köküne daha bağlıdır. Değişen inanç, anlayış ve eğilimlerin ve bunların yön verdiği hayat tarzlarından doğan günlük ihtiyaçların zorlamasıyla alınmış olan kelimeler de halklılaştırılmıştır. Toplumda hem “sesli dil” olarak kullanılmış, hem de “yazı dili” olarak sürekli kullanımda kalmıştır. Batı Türkçesi’nin ilk döneminde, özellikle beylikler çağında üretilmiş olan çok sayıda telif ve tercüme eserin dili bu halk Türkçesi olmaktadır. Edebiyat dili, daha çok ‘yazı dili’ anlamında kullanılır. Bununla birlikte bu terim, dar anlamda Osmanlı Türkçesi döneminde toplumun yalnızca belli kesimlerine hitap eden, şiirde ve nesirde “sanat dili” olarak gelişmiş bir dil seviyesi için de kullanılmaktadır. Kimi dil kalıpları ile ortak bir kültür coğrafyasının paylaşılan ve ortaklaşa kullanılan aktarma kültür unsurları bulunur. Öte yandan nesirde ve nazımda alıntı kelimelerin ait oldukları dildeki ses ve yapı özelliklerinin korunmasına büyük özen gösterilmiştir. Özellikle XVI.-XIX. yüzyıllarda birçok yazar tarafından kullanılmış olan bu üst seviyeli dil, şüphesiz belli estetik kaygılara ve sanat anlayışı ölçülerine dayanmaktadır. Daha da önemsenen bir başka şart ise, bir söz güzelinin olanca güzellik malzemesiyle, yani söz ve anlam sanatlarıyla süslenerek daha da güzel bir görünüme sokulmasıdır. Buna göre güzel söz; açık, anlaşılır, yerinde olmakla birlikte etkileyici olan süslü sözdür. Bu sebeple yanıt D’dir.

Osmanlı Türkçesi alfabesi Arap alfabesine dayanır. 28 harften oluşan Arap alfabesine Farslar kendi dillerindeki farklı üç ses için küçük değişikliklerle 3 işaret eklemişler ve harf sayısını 31’e çıkarmışlardır. Farsça’nın bu sesleri Türkçe’de de bulunduğu için, bu 31 harfli alfabe Türkler tarafından da aynen alınıp benimsenmiştir. Harflerin bu biçimleri yazıda büyük ölçüde değişikliğe uğrar. Bu nedenle yanıt A’dir.

Harfler yazıda sağdan sola doğru dizilirken kimi harfler kendisinden sonraki harfle bitişmez, yalın durumunu korur. Bunlar yazıda yalnızca kendilerinden önce gelen diğer harflerle bitişir; elif, dal, zel, rı, ze, je, vav, he. harfleridir. Bazı harfler hem kendileriyle, hem kendilerinden önce ve sonra gelen öteki bütün harflerle bitişirler. be, pe, te, se, cim, çim, ha, hı, sin, şın , sad, dad, tı, zı, ayın, gayın, fe, kaf, kef, lam,  mim, nun, he, ye. Bu nedenle yanıt B’dir.

be ve ona benzeyen harfler, mim ile yukarıdan bir yuvarlak çizgicikle bitiştirilir ve mim harfinin baştaki biçimi yuvarlaklığını kaybederek düzleşir. cim ve gövdesi ona benzeyenler  be ve benzerleriyle bitişirken yukarıdan yapılan bitiştirmede bu harfler için ucu aşağıya bakan bir çizgicik kullanılır. sin, şın, sad, dad, tı, zı , gayın, fe, kaf harfleri mim ile baştaki biçimleri yukarda kalmak üzere, yuvarlak bir çizgicikle bitişir. mim harfi, cim ve benzerleriyle, düz bir çizgicikle bitiştirilir; ancak baştaki içi boş biçim değişikliğe uğrayarak kapalı bir görünüm kazanır. lam harfi bitişmede yukarıdan aşağı çekilen düz bir çizgi biçimindedir; ancak cim ve benzerleri ile mim, he, ye ile birleşirken birleşme noktası bu harflerin üstündedir. be ve benzerlerinden ikisi rı, ze, je ile sonda bulunan  nun harfinden önce birlikte geldiğinde, bitişme özel bir biçim kazanır. Bu nedenle yanıt C’dır.

ا: elif, پ: pe, ث: se, ح: ha, ج: cim şeklindedir.

ژ : je’dir. Bu nedenle yanıt D’dir.

ـُ: ötrü, ـَ : üstün, د ً ا: dan, ـَ: med, ـْ: cezm doğru ifadesidir. Yanıt C’dir.

sin ince sırayı belirler. tı kalın sırayı belirler. kaf, ünlü değerlerini belirlemektedir. Sad s için kullanılmaktadır. sad kalın sırayı belirler. Bu nedenle yanıt A’dır.

Tarihöncesinin tanrıları, tanrıçaları, yarı tanrıları ve yiğitleriyle ilgili olağanüstü olayları öyküleyici bir yöntemle ve koşuk olarak anlatan en eski bir yazınsaltür.Bu nedenle doğru cevap D’dir. Destan bir yazı türü değil, yazın türüdür.