OSMANLI TÜRKÇESİNE GİRİŞ I - Deneme Sınavı - 11

Oğuz boylarının konuşma diline dayanan ve “Batı Türkçesi”, “Batı Oğuzcası”, “Türkiye Türkçesi” gibi adlarla anılan bu yazı dilinin ilk dönemine “Eski Osmanlıca”, “Eski Türkiye Türkçesi” ve “Eski Anadolu Türkçesi” gibi adlar verilmiştir. Zaman bakımından bu dönem Anadolu Selçukluları ve beylikler çağı ile Osmanlı Devleti’nin XV. yüzyılın ikinci yarısına kadar uzanan kuruluş dönemini içine alır.

Yazım ise, yazı aracılığıyla gerçekleştirilen bir uygulamadır. Bir dilin ses örgülerinden oluşan türlü birimlerini alfabe işaretleriyle yazıya dökmektir.

je = j : Bugünkü Türk alfabesinde yer alan bu harf, Türkçe’nin kökten gelen bir
sesine karşılık değildir. Batı dillerinden alınma kelimelerdeki belli bir sesin işaretidir. Bu ses Farsça’da da bulunduğundan Fars alfabesi yoluyla Osmanlı alfabesine
de girmiştir.

E ünlüsü:

İkinci ve sonraki hecelerde kök ve gövde sesi olarak:
ba. Gösterilmez:
كلبك kelebek

Yalnızca batak kelimesinin yazımı doğrudur. Diğerleri ise şöyle olmalıdır:

kir/gir: کیر

kır: قیر 

silik: سیلیک

ilik: ایلیک                 

ılık: ایلیق

Çok kullanılmış bir yazı türü de sülüstür. Nesihe çok benzer; ancak harfleri daha büyük ve çizgileri kalındır. Harflerin başları, gözleri, ağızları ve dişleri daha belirgin ve gelişmiş bir biçim kazanmış, daha derli toplu bir görünüşe bürünmüştür. Nesih gibi harekeli olan bu yazıda harekeler daha açıktır ve özgürce çizilmiştir. Düz bir hat oluşturacak biçimde yazıldığı gibi, daha çok yazanın zevkine ve estetik ilhamına göre yazıya türlü biçimler verilir. İstiflenen yazıda kalan boşluklar birtakım şekillerle doldurulur. Bu yazının da en ünlü ustaları Şeyh Hamdullah ve Hafız Osman’dır. Levhalarda ve bilhassa kitap ve son dönem dergi kapaklarında çok kullanılmıştır. Aşağıda bu yazının güzel bir örneği verilmiştir.

نم, nun ve mim harflerinin birleşimidir.