OSMANLI TÜRKÇESİ METİNLERİ II

Metnin doğru okunuşu A seçeneğinde verildiği “Birinci mâdde Anadolu’da takrîr-i emniyet ve i‘âde-i âsâyiş içün” şeklindedir.

A seçeneğinde bulunan “takrîr” Arapça “karâr” kelimesinden gelmektedir. “Yerleştirme, sağlamlaştırma, anlatma” gibi anlamlar taşır. Bir işi yazılı olarak ilgili merci’e bildiren bir çeşit yazılı belgedir. Padişah veya sadrıazama yazılabileceği gibi, alt makamlara da takrir yazılabilirdi. Tanzimattan önce takrirler elkapsız, imzasız ve tarihsiz kaleme alınırdı. Daha sonra, bunlara başlık, tarih ve imza konulmaya başlandı.

Metnin doğru okunuşu D seçeneğinde verildiği “sülüs hâcesi ve Bâbıâlî aklâmından a‘lâ dîvânî ve rik‘a yazmağa ve oldukça fenn-i inşâya” şeklindedir.

Osmanlı merkez teşkilatında devletin bürokratik faaliyetlerini yürüten dairelerin her birine kalem adı verilmekteydi. اقلام “aklâm” kelimesi ise bunun çoğuludur.

Osmanlı Türkçesinde فن “fenn” kelimesi “Hüner. Mârifet. San’at. Tecrübe. İlim. Tür, sınıf, çeşit, tabaka. Türlü. Fizik, kimya, biyoloji, matematik ilimlerinin genel adı. Deney ve isbat ile meydana gelen ilim.” anlamlarında kullanılmıştır.

Metnin doğru okunuşu D seçeneğinde verildiği gibi “li-ecli’t-terbiye mekteb-i mezkûra idhâl olunup orada tahsil-i ma ‘ârif ve fünûna sa‘y ve gûşiş ederek” şeklindedir.

Metindeki لا جل التربيه “li-ecli’t-terbiye” tamlamasının altı çizili لا جل “li-ecli” Arapçada “… için, meram ve amacı ile” anlamlarına gelmektedir.

Metindeki كوشش “gûşiş” kelimesi ‘çabalama, uğraşma, çalışma” anlamlarına gelmektedir.

Metindeki سعى “sa‘y” kelimesi “Çalışma, çalışıp çabalama. Gayret sarfetme. Bir maksadın meydana gelmesi için elden geleni yapma.” anlamlarına gelmektedir.

Metindeki ادخال “idhâl” kelimesi “Dâhil etmek. İçine almak. Sokmak.” anlamlarına gelmektedir.

Musaddak kelimesinin doğru anlamı "tasdiklenmiş, onaylanmış"tır.

"mûcib ve iktizâ" kelimeleri “lâzım gelme, gerekme, lâzım, ihtiyaç” gibi anlam

"tevessü'" kelimesi “genişleme, yayılma” anlamındadır.

"mu'âvenet" kelimesinin “Yardımcılık, yardım, teavün” gibi anlamları vardır

"vehb" kelimesinin anlamı "hibe, bağış, vergi"dir