Ta‘lik Yazısı ile Metinler 2: Evrak Örnekleri

"ibtida" Baş, taraf, evvel, başlangıç anlamlarına gelmektedir.

mübeyyin; Açıklayan, beyan eden, meydana koyan anlamlarına gelmektedir.

Bâb-ı Fetvâ Sicil Şubesi, Şeyhülislamlık dairesinde ilmiye sınıfının ve diğer memurların özlük kayıtlarının tutulduğu birim demektir.

Eminü’l-Fetvâ, şeyhülislam dairesinde bulunan ve şeyhülislamlara sorulan dini meselelerin cevabını hazırlamakla ve mahkemelerce verilmiş ilamları incelemekle görevli memura verilen isimdir.

Bir meselenin şeri çözümü ve beyanı doğrultusunda yöneltilen sorunun cevabını veren, mahkemelerin verdiği ilamları inceleyen şeyhülislam dairesindeki fetva kurumuna Fetvahane denilmiştir.

Osmanlı bürokrasisi içinde yapılan yazışmaların karalamalarını hazırlayan memura müsevvid, temize çekenlere ise mübeyyiz denilmiştir.

Tercüme-i Hâl Varakası, memurların özgeçmişlerinin kaydedildiği evrak demektir.

"Sunma, gösterme, takdim etme" kelimelerine karşılık gelen osmanlıca kelime arz'dır. 

Çevre, civar, etraf, yöre anlamlarına gelen kelime havali'dir.

Menkıbeler, hayat hikâyeleri anlamına gelmektedir.

"Pa" kelimesi ayak anlamına gelmektedir.

İstanbul'daki merkez dairelerin, vilayetler ve dış temsilciliklerle yaptıkları yazışmalar ve taşradaki birimlerin kendi aralarındaki yazışmalarına tahrirat adı verilmektedir.

İstida, resmi bir makam ve daireye başvurmak, bir şeyi rica ederek istemek demektir. İstidaname de denilmiştir.

Herhangi bir konu hakkında, alttan üste ve genellikle bir idare veya nezaretin şubelerinden bağlı olduğu üst makama hitaben konuyla ilgili izin istemek ya da bir şubeden diğer bir şubeye durumu anlatmak veya muameleyi sormak için düzenlenen yazıya müzekkere denmektedir.

Hz. Muhammed döneminden sonraki devlet başkanlığı makamına verilen isim hilafet'tir.

Bab, kapı, kısım, bölüm, mevzu anlamlarına gelmektedir.

Âtıfet-i seniyye, sultanın koruması, şefkati ve himayesi altında olmak anlamını taşımaktadır.

Padişahın herhangi bir konuya olan resmi emrinin yazılı haline verilen isim fermandır.

Güzellik, iyilik, eksiksizlik anlamlarına gelen kelime Hüsn demektir.

Aynı şehir, kaza ve beldede bulunan resmi daireler veya şahıslar arasındaki haberleşmeyi temin eden belge tezkire'dir.