OSMANLI TÜRKÇESİ METİNLERİ I

Ta‘zîmât, tekrîmât, vâkı‘ât, müte‘allikāt “cem‘-i mü’ennes” dir.  Sevâhil, “cem‘-i mükesser” dir. Doğru cevap B’dir.

Huşû‘, izzet, tamâmet, hükûmet sülâsî mücerred masdarlardır. İnkıyâd ise mezîdünfih masdarlara örnek olarak verilebilir. Doğru cevap C’dir.

Arap harfleri ile yazılan yazı türleri, tarih içerisinde paleografik olarak pek çok değişiklik göstermiş ve bol çeşitliliğe sahip olmuştur. Osmanlı yazı geleneğinde de bu yazı türlerinin bir çoğu kullanılmıştır. Çeşitli küçük farklılıklar gözardı edildiğinde, türler temel olarak 6 çeşitte toplanmaktadır. Buna “şeş kalem” veya “aklâm-ı sitte” adı verilmektedir. B, doğru seçenektir.

Osmanlılarda mâlî kayıtlar siyâkat yazı türüyle kaleme alınırdı. E, doğru seçenektir.

Siyâkat İlhanlılar zamanında mâlî kayıtların tutulduğu yazı türü olup Osmanlılar da da aynı şekilde mâlî kayıtlar bu yazı türüyle kaleme alınırdı. B doğru seçenektir.

Metnin doğru okunuşu D seçeneğinde verildiği gibi "Bu gün âlem içinde Sultân Muhammed gibi pehlevân ve bahâdur yiğit yokdur. Atasına benzemez sarp yağıdur." şeklindedir.

Metinde altı çizilerek işaretlenen "yağı" kelimesi Farsça asıllı düşman kelimesinin Türkçesidir.

Metnin doğru okunuş A seçeneğinde verildiği gibi "pâdişâh-ı âlem Tatar askerine fermân eyledi ki varup Karamanoğlı’nun il ve memleketini uralar" şeklindedir.

Metnin doğru okunuş B seçeneğinde olduğu gibi "anlar dahi fermân pâdişâhın deyüp" şeklindedir.

Metnin doğru okunuşu C seçeneğinde olduğu gibi "ne buyurursunuz bir adam kâfir ile arka bir idüp" şeklindedir.

Osmanlı metinlerinde sıkça görülen “ez-în-cânib” kalıp ifadesi “bu taraftan” anlamındadır.

Metnin doğru okunuş A seçeneğinde verildiği gibi "ta‘âm bişirüp fukarâyı ve sulahâyı cem‘ idüp it‘âm ideridi" şeklindedir.

"Sultân çün Kara Yahyâ’yı gördi, yanında olan halkına koman diyince mecmû‘ı kılıc yalın idüp Kara Yahyâ’nun üzerine at depüp hamle itdiler." cümlesinin günümüz Türkçesi ile karşılığı: "Sultan Kara Yahya’yı görüp, yanındakilere komayın deyince hepsi yalın kılıç Kara Yahya’nın üzerine at sürüp saldırdılar."

Yazı türü "nesih"tir.

"Osman Gazi Eskihisar'a giderken" ifadelerinin eski harflerle karşılığı:

"Osmân Gazî gayet sâlih müslimân ve dîndâr kişiyidi. Ve âdetiyidi, üç günde
bir ta‘âm bişirüp fukarâyı ve sulahâyı cem‘ idüp it‘âm ideridi." Cümlelerinin günümüz Türkçesi ile ifadesi: "Osman Gazi gayet Müslüman ve dindardı. Üç günde bir yemek yaptırıp fakirleri ve iyi insanları toplayıp yedirirdi." şeklinde olacaktır.

Adavet kelimesi, düşmanlık, husumet anlamlarına gelmektedir.

"Münâsebet" kelimesi, mezîdünfih masdarlardan müfâ'ale veznine uygundur.