OSMANLI TÜRKÇESİ METİNLERİ I

Timur’un Elçi Gönderip Sultanı Kendi Yanına Davet Etmesi Sultan’ın böyle yüksek sesi âlemi doldurdu. Timur Aydınili’nde kışlarken bir Tatar gelip Timur’a: “Bugün dünya içinde Sultan Mehmed gibi pehlivan ve bahadır yiğit yoktur. Babasına benzemez, çetin düşmandır. Askerinden çok kişinin kellesini almıştır. Yolda durup yakalananı fırsat vermeden öldürür.

Ta’zîm: Hürmet. Riayet. Saygı. İkramda bulunmak anlamlarına gelmektedir. Dolayısıyla anlamları arasında düzenleme anlamı yoktur.

Server kimesini anlamları arasında "güzel" anlamı yoktur.

Mekteb

Eytdi Osmân Gāzî dahı Hakk te‘âlâya tevekkül idüp toğru pusunun üzerine sürüp kâfirlerle buluşdılar. Gāzîler cümlesi yayağıdı. Kâfir dahı çoğıdı. Ceng-i azîm olup Osmân’un karındaşı Saruyatı oğlı Bay Hâce anda şehîd olup, İrmenibili dükendüği yirde Hamza Bey Köyi’nün nevâhîsinde defn olundı. Şimdi mezârı civârında bir kârbânsarây vîrânesi vardur. Andan Osmân Gāzî gelüp yaylaka çıkdı.

A'yân

Ezel

ta‘aşşuk-tefa‘‘il değil ta‘aşşuk-tefa‘‘ul olması gerekmektedir.

Mahsul'ün çoğulu mahsûlâttır.

Amma bu tarafdan Karaman-oğlı bu ahvâli duyup bir gün Tekvûrun elçisi gelüp Karaman-oğlı’na mülâkī oldukda elçi zebân depredüp Kıralımız Tekvûr sana vâfir
selâm eder ve cevâbı budur ki, hareket idüp asker cem‘ idüp

âlem-penâh dünyanın sığındığı anlamında

etbâ: tabiler anlamındadır

 cümlesinin latinizesi: "Yıldırım Hudâvendigâr dâr-ı fenâdan dâr-ı bekāya rıhlet itdi."dir.

"Eğer Mehmed buraya gelip babasını ve kardeşini isteyecek olursa, Yıldırım’ı ve oğlu Musa Çelebi’yi vermesini tenbih etti. Zira Yıldırım öyle vasiyet etmiştir." cümlesi Târîh-i Rûhî'de yer alan “Eger Muhammed bunda gelüp atasın ve karındaşın taleb idecek olursa, Yıldırım’ı ve oğlı Mûsâ Çelebi’yi viresiz. Zîrâ İldırım eyle vasiyet itmişdür” cümlesinin en uygun karşılığıdır.

Çeri, asker; ihtiyat, tedbirlilik, süvar, binici, ata binen demektir. Ahsen, çok güzel; mecmû ise bütün, hepsi, topluca gibi anlamlara gelir.

bî-cân, ön eklerle yapılan Farsça bir sıfattır.

 cümlesinin doğru çevirisi: "Ol zâmânda Ertuğrul gāyet pîr-i müteberrik olmuşidi."dir.

A ve B şıkları cem-i müennes, D ve E şıkları da izafet kesresi kalıdırılarak yapılan sıfatlara örnektir. Cem-i mükesser olansa "meşahir" sözcüğüdür.

Türkçe “Kıralımız Tekfur sana çok selâm söyler. Cevabı da şöyledir ki: Asker toplayıp harekete geçip, varıp Osmanoğullarının elinden Bursa’yı alıp, ecdadının tahtına oturasın." şeklinde karşılık bulan cümlenin Osmanlı Türkçesi: "Kıralımız Tekvûr sana vâfir selâm eder ve cevâbı budur ki, hareket idüp asker cem‘ idüp varup Âl-i Osmân’dan elinden Bursa’yı feth idüp ve ecdâdın tahtına cülûs idüp oturasın." şeklinde olmalıdır.

 Osmanlı Türkçesinin Türkçe latinizesi: "ayak pâdişâh huzûruna geldüklerinde paşalara buluşup Karaman-oğlı’nın nâdim olup ve eyledüği işlere peşîmân olup suçunu"dur.