OSMANLI TÜRKÇESİ METİNLERİ I

Seçeneklerde sırasıyla münhasır, mülâhaza, mutasarrıf, müteveffâ, müzâkere kelimelerinin Osmanlıcaları yer almaktadır. Cevap doğru, fakat Osmanlıca yazım yanlış. Düzeltme imkanım olmadığı için düzeltmeyi yapamıyorum.

Seçeneklerde yer alan ilk dördü Farsça Zincirleme Tamlamadır. E seçeneğinde verilen ise bir Arapça tamlamadır.

Seçeneklerde verilen kelimeler sırasıyla; hazır, durumlar, bölümler, davranışlar, niyetler şeklindedir. A seçeneğindeki tekildir, diğerleri çoğuldur.

I. Mahmud dönemi (1730-1754) vak’anüvislerinden Subhî Mehmed Efendi’nin kaleme aldığı Subhî Tarihi’nden çok ilginç bir parçadır.

Cevdet Tarihi ismi ile meşhurdur ve XIX. yüzyılın büyük devlet adamlarından Ahmed Cevdet Paşa tarafından yazılmıştır. Paşa’nın dönemin önemli vak‘anüvislerinden biri olarak kaleme aldığı 12 ciltlik bu dev eser, Osmanlı Devleti’nin XVIII. Yüzyılının son çeyreğinde önemli bir dönüm noktası olan 1774 Küçük Kaynarca Anlaşması ile başlar ve 1826 yılında Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılmasına kadar gelen olayları anlatarak sona erer. Cevdet Paşa’nın modern bir tarih anlayışı ile kaleme aldığı bu eser, gerek dilinin döneme göre sadeliği gerekse tenkidî bir bakış açısı ile kaleme alınması ile dikkatleri çekmiş ve çok tutulmuştur. Günümüzde Türk Tarih Kurumu tarafından yeni harflerle neşir çalışmalarına başlanan bu eserin, Osmanlı Dönemi’nde basımı yapılmış nüshasının I. cildinden tarih ilminin faydalarına dair bir bölüm seçilmiştir

İnkıyâd: Boyun eğme, kendini teslim etme

Kezâlik: Bu, bu da öyle

Medîd(e): Uzun, Çok süren

İlm-i Târîhin Lüzûm ve Fâ’idesi Beyânındadır
İlm-i târîh efrâd-ı nâsı vekāyi‛ ve me’âsir-i mâziyeye ve vükelâ vü havâssı hafâyâ ve serâ’ir-i mukteziyyeye muttali‛ idüp, nef‛i âmme-i âleme â’id ve râci‛ olduğundan âmme-i eşhâs mutâla‛asına mecbûl ve beyne’l-havâss makbûl ve mergūb bir fenn-i kesîrü’l-menâfi‛dir.

Tarih İlminin Gerekliliğini ve Faydasını Anlatır
Tarih ilmi, insanların ferdlerini, geçmişteki olaylar ve iftihar edilecek işlerden ve ileri gelenler ve seçkin sınıfı lüzumlu sırlar ve gizemlerden haberdar eden, faydası bütün aleme ait ve yönelik olup herkes incelemeye yaradılıştan meyilli olduğundan mümtaz tabaka arasında kabul gören ve rağbet edilen çok faydalı bir bilimdir.

Netîce: Fa‛îlet

Münferid, münfa‛il (İnfi‛âlin ism-i fâ'ilidir.) veznindedir.

Cem‛ şekillerinden örnekler:
Müzekker cem‛: Müslim-Müslimîn

Farsça birleşik sıfat: Cihân-gîr

Metnin doğru okunuşu C seçeneğinde verildiği gibi "Elli senesi hılâlinde Bahr-i Siyâh’a me’mûr olan Donanma-yı Hümâyûn ile" şeklindedir.

Metinde altı çizilen B seçeneğinde verildiği üzere “hılâl” kelimesi “Hicri ayların başı, ilk günleri” anlamında kullanılmıştır.

Metindeki "Bahr-i siyâh" ile Karadeniz kastedilmektedir. D doğru seçenektir.

Metnin doğru okunuşu A seçeneğinde verildiği gibi "ıslâh-ı zâtü’l-beyne Devlet-i Aliyye’nin tavassutunu iş‘âr vechiyle" şeklindedir.

Metinde altı çizilerek işaretlenen “ıslâh-ı zâtü’l-beyn” tamlaması “aralarındaki soğukluğu düzeltme, giderme” anlamına gelmektedir. D, doğru seçenektir.

Metinde altı çizilerek işaretlenen “tavassut” kelimesi “aracı olma” anlamına gelmektedir. D, doğru seçenektir.

Metinde altı çizilerek işaretlenen “iş‘âr” kelimesi “işaret etme, haber verme, işaret olunma” anlamlarına gelmektedir. B, doğru seçenektir.