OSMANLI TÜRKÇESİ METİNLERİ I

XVIII-XIX. yüzyıl Osmanlı tarihî metinlerinin birçoğu, kullanılan dil bakımından gündelik olayları anlatırken genelde sade ve anlaşılabilir bir Türkçe ile kaleme alınmışlardır. Ancak resmi konu ve önemli şahıslar devreye girdiğinde hem edebi kaygı ile zaman zaman ağdalı ve tumturaklı hem de ima ve işaretlerle yoğrulmuş cümleler kullanılmıştır. Özellikle giriş bölümleri ve dönemin padişahını anlatan kısımları Arapça-Farsça ibarelerle süslü ve ciddi bir edebî kaygı ile yazılmış, dönemin kültür ve sanat zevkini, ayrıntılara kadar satırlara aktarmışlardır.

 

Donanma-yı Hümâyûn Kancabaşları

Bahr-i Siyâh’a me’mûr

Duhûl: Girme

Bilâ-evlâd-ı zükûr

Âb: Su

Metnin doğru okunuşu, ''Sefînemizi dahi taşra ihrâc itmekle anbarı keşf olundukda...'' şeklinde olmalıdır.

şeklindeki yazım doğrudur.

Cümlenin günümüz Türkçesi ile ifadesi, ''Bu sırada yüksek dalgalar gemimizi dahi kıyıya atmakla, anbarını karıştırdığımızda...'' şeklinde olmalıdır.

''Tevekkül'' kelimesinin anlamı, kadere razı olmaktır.

''Aydınlık, parlak ve belli'' anlamlarına gelen kelime, ''Rûşen'' dir.

''Mecrûh'' kelimesi sülâsî mücerred masdarların ism-i mef‘ûl veznine uygundur.

Bahr-i sefîd terimi Akdeniz için kullanıldığından dolayı coğrafi bir anlam taşımaktadır.

''Kısm-ı evvel, meşrûta-i umûmiyye olup âmme-i ahâlî müsâvât üzre bulunur.'' şeklinde yapılan çeviri doğrudur.

''Mu’ahharan Devlet-i aliyye-i Osmâniyye’nin zuhûruyla millet-i islâmiyye
teceddüd iderek yine hâlet-i asliyyesini buldu.'' cümlesinin günümüz Türkçesi ile doğru ve eksiksiz ifadesi, ''Sonraları yüce Osmanlı Devleti’nin ortaya çıkışıyla İslam milleti yenileşerek yine asıl şeklini buldu.'' olmalıdır.