OSMANLI TÜRKÇESİ METİNLERİ I

tarafeyn iki taraf demektir

Tamlamanın anlamı: Devletin yüksek yönetici tabakası

"inme" anlamındadır,

  cümlesinin Türkçe latinize edilişi; "...içlerinden beş kıt‘a âteş gemisi barut ve kumbara ile mâl-â-mâl yelken idüp..."dür.

Der-i devlet: Devlet kapısı anlamına gelir. Pâdişâhın bulunduğu yer ve hükümet merkezinin olduğu yeri ifade eder ve doğal olarak genellikle İstanbul için kullanılır.

"mâh" (ay) ve "mezbûr" (anılmış, dile anılmış) sözcüklerinden oluşan mâh-ı mezbûr tamlaması burada adı geçen, anılan ayı yani rebîülâhiri işaret eder.

 ifadesinin günümüz Türkçe karşılığı: "Zeamet ve timar verilmesinde her zaman uyulması gereken kanunu bildirir"dir.

 cümlesinin Türkçe latinizesi "Ze‘âmet def ‘-i a‘dâ içün ta‘yîn olunan mukātele mâlı olup asker bunları tasarruf idenlerdir denilmiş-idi."dir.

kānûn vaz‘ı: kanun koymak, yeni kanun yapmak anlamlarına gelir.

"Eflak ve Boğdan voyvodalarını nasb idüp sâbık voyvodaları ele getürmek ve ol bilâda nizâm virmek üzre serdâr ta‘yîn olunan..." cümlesinin Osmanlı Türkçesi:

 Türkçe latinizesi:"merhûm Sultân İbrahim Han hazretlerinin zamân-ı saltanatında"dır.

"Zâhiren Kostantini mâl ve etbâ‘ıyla firâr itsün deyu ruhsat virdin ben seni âdem sanurdum meğer sen muhannes imişsin." cümlesinin Türkçe karşılığı: "Görünüşe göre Kostantin’e serveti ve beraberindekilerle beraber kaçması için izin vermiş oldun. Ben seni adam zannederdim oysa sen korkak tabiatlıymışsın." cümlesidir.

Nizâ, kavga; ahz, ele geçirme; evlâ, en uygun; sâbık, eski demektir. Ahvâl ise haller, durumlar anlamına gelir.

Kâtip Çelebi’nin  ‘’Tuhfetü’l-Kibâr Fî Esfâr’il-Bihâr’’ adlı eserinde ’’Girit Adasında Hanya’nın Fethinden Sonra Olan Dünya Seferleridir’’ (Giridde Hanya Fethinden Sonra Vâkı Olan Deryâ Seferleridir) metninde yer alan bölümler; Musa Paşa’nın ve Mehmet Paşa’nın Seferi, Donanma Savaşı, Ateş Gemisinin Hikâyesi, Musa Paşa’nın Yaptığı Savaş ve Şehadeti, İkinci Musa Paşa’nın Seferi’dir. Silistre Valisi Fazlı Paşa’nın Öldürülmesi İbrahim Peçuyî’nin ‘’Târîh-i Peçevî’’ adlı eserindeki bölümlerden biridir.

Girit Adasında Hanyanın Fethinden Sonra Vâki Olan Deryâ Seferleridir metninin İkinci Musa Paşa’nın Seferi bölümünde yer alan cümle ;    Şaban Paşa ile birlikte kara tarafında kalan asker hiçbir şey yapamadan düşman gemileri uzaklaştı biçimindedir.

Seçeneklerde verilen sözcükler sırasıyla sadaret, selamet, saadet, sıhhat, sükûnet biçimindedir. Osmanlıca yazım yanlış. Ancak Osmanlıca yazma imkanım olmadığı için soruyu düzeltemiyorum.

Zemheri, gün dönümünden sonraki şiddetli soğukları belirten kavramdır. 22 Aralık – 31 Ocak arasını kapsar.

Kış günlerinde donanmayı açık yerde tutmak yanlıştır. Donanma komutanları düşman gemilerine yanaşmamalı, gemi savaşına girmemelidir. Uzakta durup askeri yönlendirmek en doğrusudur. Aksi takdirde baş gidince vücut da ayakta duramaz ve iş görülmez.

Âstâne; eşik, payitaht, büyük tekke, Allah’a yakın kimselerin kabri, merkez anlamlarında olan bir kavramdır. Osmanlı devletinin merkezi olması dolayısıyla İstanbul saadet, mutluluk yeri anlamında kullanılır.

Zeâmet ve tîmâr tevcihlerinde olan kânun-ı mukarreri bildirir. Bugünkü Türkçeyle; zeamet ve timar verilmesinde her zaman uyulması gereken kanunu bildirir. Osmanlıca yazım tamamen yanlıştır. Yeniden yazma imkanım olmadığı için soruyu düzeltemiyorum.