OSMANLI TÜRKÇESİ METİNLERİ I - Deneme Sınavı - 3

Ahmed Resmî Efendi’dir.

Sultan Mehmed Han ( Fatih Sultan Mehmed )

Refâkat

Seçeneklerde Osmanlıca yazımı verilen sözcükler sırasıyla şöyledir: Tedârük ( sağlamak, elde etmek ), ta’lîk ( alakadar etmek, alakası olmak ), velhâsıl ( sözün kısası, kısacası ), şevket ( ululuk, azamet, yücelik ), vâkıf ( bir şeyi hakkıyla bilen )

Sulh-u salâh. Diğerleri birleşik isim değil, tamlamadır.

Tartışma, kavga, dövüş anlamına gelen cidâl kelimesi metinde yer almamaktadır. Soru düzeltildi.

Seçeneklerde verilen sözcüklerin anlamları sırasıyla beyaz, ak ( sefîd), nail olma, şereflenme, onur duyma ( mazhar ), kavga, savaş ( berûz ), oğul, çocuk (ferzend ), soy, nesil, neseb ( nijâd ) şeklindedir.

Seçeneklerde verilen açıklamalar sırasıyla terâne, nevâziş, safâ, ikbâl, ahsen sözcüklerini karşılamaktadır.

Mesrûr, sülâsi mücerred masdarlardan ism-i mef’ûldür.

Pesend ü âferîn, Farsça atıf vavıyla yapılan birleşik isimdir. İnâyet-i Bârî, Farsça isim tamlamasıdır. Eyyâm-ı kalîle, sıfat tamlamasıdır. Ba’de’l-isâl, Arapça tamlamadır. Umûr-dîde, Farsça birleşik sıfattır.

Verilen metnin doğru okunuşu B seçeneğinde olduğu gibi "Kazak şaykalarına mülâkî olup beş pâre şaykayı içinde olan melâ‘în ile gark idüp" şeklindedir.

Metinde altı çizilen B seçeneğinde verildiği üzere “hılâl” kelimesi “Hicri ayların başı, ilk günleri” anlamında kullanılmıştır.

Arap harfleri ile yazılan yazı türleri, tarih içerisinde paleografik olarak pek çok değişiklik göstermiş ve bol çeşitliliğe sahip olmuştur. Osmanlı yazı geleneğinde de bu yazı türlerinin bir çoğu kullanılmıştır. Çeşitli küçük farklılıklar gözardı edildiğinde, türler temel olarak 6 çeşitte toplanmaktadır. Buna “şeş kalem” veya “aklâm-ı sitte” adı verilmektedir. B, doğru seçenektir.

Osmanlılarda mâlî kayıtlar siyâkat yazı türüyle kaleme alınırdı. E, doğru seçenektir.

Siyâkat İlhanlılar zamanında mâlî kayıtların tutulduğu yazı türü olup Osmanlılar da da aynı şekilde mâlî kayıtlar bu yazı türüyle kaleme alınırdı. B doğru seçenektir.

Metnin doğru okunuşu D seçeneğinde verildiği gibi "Bu gün âlem içinde Sultân Muhammed gibi pehlevân ve bahâdur yiğit yokdur. Atasına benzemez sarp yağıdur." şeklindedir.

Metinde altı çizilerek işaretlenen "yağı" kelimesi Farsça asıllı düşman kelimesinin Türkçesidir.

Metnin doğru okunuş A seçeneğinde verildiği gibi "pâdişâh-ı âlem Tatar askerine fermân eyledi ki varup Karamanoğlı’nun il ve memleketini uralar" şeklindedir.

Metnin doğru okunuş B seçeneğinde olduğu gibi "anlar dahi fermân pâdişâhın deyüp" şeklindedir.

Metnin doğru okunuşu C seçeneğinde olduğu gibi "ne buyurursunuz bir adam kâfir ile arka bir idüp" şeklindedir.