OSMANLI TÜRKÇESİ METİNLERİ I - Deneme Sınavı - 11

Bir makamın, memuriyetin yerini tutan, vekillik eden görevli ve sadrazam İstanbul’da olmadığı zamanlarda onun yerine bakan vekil anlamlarına gelen terim, ka’im-makāmdır.

''Sinni altmışı bülûğ itmiş bir cerî âdem idi.'' Cümlesinin günümüz Türkçesi ile ifadesi: Yaşı altmışa varmış cesur biriydi.

Kaleden küçük müstahkem mevki. Ekseriya toprak dolma veya ahşaptan yapılmış küçük kaleler için kullanılan terim: Palanka'dır.

Doğru cevap, ''Şeytan lakabı verildi.'' olmalıdır.

Rebiülahir, Cemaziyelevvel, Cemaziyelahir.

Yaşı doksana ulaşmış, benzeri çok az bulunan bir adamdı.

Üsküdarda padişâhın önünde askeriyle resmî geçit töreni yaptı.

Münhezim

Ramazan

Osman Paşa’nın aslı Bosnalıdır.

Rûz-ı diğer: Yevmü’l-hamîs fî 14 şehr-i ramazân sene 1101. Der-meştâ-yı mahmiye-i Edirne. Tâyife-i Türkmân’dan Adana tarafından sefer-i hümâyûna me’mûr olan cemâ‛at-i Türkmân’dan beşyüz mıkdârı ceng-âverân-ı bahâdırân ve süvârân-ı dilâverân yevm-i merkūmda mahmiye-i Edirne’ye vusûl ve tertîb-i sufûf-ı alay ile huzûr-ı sadr-ı âlîden mürûr ve cisr-i metîn olan Sarâc-hâne’den ubûr ve sahrâ-yı sarây-ı Sultânîde vâkı‛ muhayyem-gâhlarına nüzûl eylediler.

Asâkir

Ber-vech:Olduğu gibi, olarak.

Kemâ-yenbagī: Daha önceden olduğu gibi, eskisi gibi.

Melek İbrahim Paşa, Anadolu’da bulunan Divriği Kasabası kökenlidir. IV. Mehmed’in tahta geçişinin ilk yıllarında iki defa defterdâr ve bir defa yeniçeri ağası olan Seyyid Mustafa Paşa’nın yanında yetişmiştir. Daha sonra memuriyet silsilesinde yükselerek başbakikulu, 1067 senesinde de başdefterdâr oldu. Dünya işlerini hoş gören biri olduğunda şeytan ismiyle kendisine lakap takıldı. Ve Koca Köprülü (Köprülü Mehmet Paşa) ile Bozcaada, Yanova seferlerine birlikte katılıp dört yıl boyunca defterdârlık görevinde kaldı. 1071 senesinde Mısır Eyaleti’ne vâli oldu. Daha sonra azledildiği için İstanbul’a geldi.

Vefeyât-ı Vüzerâ-yı izâm: Melek İbrâhîm Paşa: Anadolu’da vâkı‘ Divriğ[i] kasabasındandır. Evâ’il-i Mehmed Hanî’de iki def ‘a defterdâr ve bir def ‘a yeniçeri ağası olan Seyyid Mustafa Paşa hizmetinde perveriş bulup kat‘-ı manâsıb iderek başbâkikulu ve bin
altmış yedide başdefterdâr olup rind-i cihân olmağla şeytân ismiyle mülakkab kılındı. Ve Koca Köprüli ile Bozcaada ve Yanova seferin seferleyüp dört yıl tamâm defterdârlıkda karâr eyledi. Bin yetmişbirde Mısır Eyaleti virilüp sonra ma‘zûlen Âstâne’ye geldi. Mısır hazînesin nâkıs göndermekle yedi ay kapu arasına habs olunup zimmetinde olan yediyüz kîse tahsîl olundukdan-sonra ıtlâk ve Diyârbekir Eyâleti [ile] dil-şâd buyuruldı. Ve seksenüçde hâslar ile kubbe-nişîn olup Kamaniçe seferinde Haseki Sultân muhâfazasıyla Babadağı’nda kaldı. Da‘vetde (avdetinde olmalı) Kandiye Eyâleti verildi. Ve seksenaltıda Şişman İbrâhîm Paşa fevtinden Şam Eyâletiyle Lih üzerine serdâr olup seksenyedide Lih kralını taburı ile Kamaniçe kurbünde kılıc-ile sulh olup, âmân virüp yol virdi. Ve dönüp Babadağı’nda kışladı

Evâhir

Metnin doğru transkripsiyonu “ve dest-bûs-ı şehriyâr-ı cihân-bânîden sonra müftî-i cedîd” şeklindedir. Doğru yanıt “A” şıkkıdır.

Taksîrât: Kusurlar, hatâlar, yanlışlar.