OSMANLI TÜRKÇESİ METİNLERİ I - Deneme Sınavı - 9

“şehâdet” kelimesinin vezni fe‘âlet veznidir. Doğru cevap D’dir.

“kâfir”, “gâfil”, “mâhir” ve “gâzî” kelimeleri fâ‘il veznindedir ancak “meşgûl” kelimesi mef’ûl veznindedir. Doğru cevap E’dir.

Metnin tam ve doğru okunuşu “Ve ikinci gün fukarâ tâ’ifesi da‘vet olundı, anlara dahi ta‘zîmler olundı.” biçimindedir. Doğru cevap C’dir.

“gayret” kelimesinin vezni fa‘let veznidir. Doğru cevap A’dır.

Yukarıdaki metnin tam ve doğru okunuşu “yine mukâta‘a ilka itdirdi ve bu mahfî” biçimindedir. Altı çizili kelime ise “mukâta‘a”dır. Doğru cevap B’dir.

Ölen birinin vasiyetini yerine getirmeye me’mur edilen kimse.” anlamına gelen kelime “vasî”dir. Doğru cevap A’dır.

Kâtip Çelebi’nin  ‘’Tuhfetü’l-Kibâr Fî Esfâr’il-Bihâr’’ adlı eserinde ’’Girit Adasında Hanya’nın Fethinden Sonra Olan Dünya Seferleridir’’ (Giridde Hanya Fethinden Sonra Vâkı Olan Deryâ Seferleridir) metninde yer alan bölümler; Musa Paşa’nın ve Mehmet Paşa’nın Seferi, Donanma Savaşı, Ateş Gemisinin Hikâyesi, Musa Paşa’nın Yaptığı Savaş ve Şehadeti, İkinci Musa Paşa’nın Seferi’dir. Silistre Valisi Fazlı Paşa’nın Öldürülmesi İbrahim Peçuyî’nin ‘’Târîh-i Peçevî’’ adlı eserindeki bölümlerden biridir.

Girit Adasında Hanyanın Fethinden Sonra Vâki Olan Deryâ Seferleridir metninin İkinci Musa Paşa’nın Seferi bölümünde yer alan cümle ;    Şaban Paşa ile birlikte kara tarafında kalan asker hiçbir şey yapamadan düşman gemileri uzaklaştı biçimindedir.

Seçeneklerde verilen sözcükler sırasıyla sadaret, selamet, saadet, sıhhat, sükûnet biçimindedir. Osmanlıca yazım yanlış. Ancak Osmanlıca yazma imkanım olmadığı için soruyu düzeltemiyorum.

Zemheri, gün dönümünden sonraki şiddetli soğukları belirten kavramdır. 22 Aralık – 31 Ocak arasını kapsar.

Kış günlerinde donanmayı açık yerde tutmak yanlıştır. Donanma komutanları düşman gemilerine yanaşmamalı, gemi savaşına girmemelidir. Uzakta durup askeri yönlendirmek en doğrusudur. Aksi takdirde baş gidince vücut da ayakta duramaz ve iş görülmez.

Âstâne; eşik, payitaht, büyük tekke, Allah’a yakın kimselerin kabri, merkez anlamlarında olan bir kavramdır. Osmanlı devletinin merkezi olması dolayısıyla İstanbul saadet, mutluluk yeri anlamında kullanılır.

Zeâmet ve tîmâr tevcihlerinde olan kânun-ı mukarreri bildirir. Bugünkü Türkçeyle; zeamet ve timar verilmesinde her zaman uyulması gereken kanunu bildirir. Osmanlıca yazım tamamen yanlıştır. Yeniden yazma imkanım olmadığı için soruyu düzeltemiyorum.

 

Mukabele, karşılık verme, karşılıkta bulunma anlamındadır.

Ecdâd-ı izâm : Ulu atalar. Atebe-i aliyye: Padişahın bulunduğu yer, İstanbul. Enderûn : Osmanlılarda idari ve askeri kadronun yetiştirilmesi için oluşturulan saray eğitim kurumu. Hümâyûn : Mübârek, kutlu, padişahlara ait. Erkân-ı devlet: Devlet adamları.

Seçeneklerde verilen sözcükler sırasıyla; virân, vaz’, vârid, vükelâ, vâris biçimindedir.

Doğru cevap A şıkkıdır.

esvap: Elbise. Mal.

İsimden Türemiş Sıfatlar:
cedd ber-cedd

Cem‘ Şekillerinden Örnekler:
Cem‘-i müzekker:
müslimân (-ân eki ile)

İsim Tamlaması:
hicret-i Nebeviyye (Peygamber’in hicreti)
da‘vet-i hâss (özel davet)
bi-takdîr-i Rabbanî (Allah’ın takdiriyle)