OSMANLI TÜRKÇESİ METİNLERİ I - Deneme Sınavı - 7

Hicri takvime göre hicri ayların ilk gününe gurre, son gününe selh adı verilmektedir.

A seçeneğindeki kelime sınır anlamındaki serhad, B seçeneğindeki kelime az anlamında Kalil, , D seçeneğindeki kelime hucüm akın anlamında Ilgar, E seçeneğinde yer alan kelime ise şiddetli anlamındaki Eşedd kelimesidir. C seçeneğindeki Şehriyar kelimesi hükümdar, padişah anlamındadır.

Sülâsî mezîdünfîh masdarlar, belli bir kalıp içerisinde belli bir anlam üretirler. Bunlara kurallı, düzenli de denir. İf’âl bâbında sülâsî fiilin kökünün başına bir elif (ا) ilavesiyle kurulur. Arttırılmış fiiller genellikle masdarının adıyla anılır, üçlü fiiller bu grubun kalıbına girer yani mâzî muzâri ve masdar harekeleri girdiği kalıbın aynısı olur. İftiâl babı, mazi fiilin başına esreli hemze ( اِ ) ve birinci harfinden sonra “te” ilavesiyle yapılır.

 

Dârü’s-saltana ( Hükümet makamı ) Arapça tamlamadır. Sûz-i derûn ( Aşk ateşi ) Hatm-i kelâm ( Sözün sonu ) Sefer-i azîm ( Savaş yolu ) Mahall-i cisr ( köprü yeri ) Farsça tamlamalardır.

metindeki boşluklara sırasıyla mefhûm – idrâk – isti’mal kelimeleri getirilmelidir.

Sülasi mücerred, üç harfli asli kelime kökü demektir. Mâlik ism-i fâildir, yani fâ’il veznindedir. Diğerleri ism-i mef’ûldür.

Avdet, geri dönme, dönüş anlamındadır.

Yanımızda yiyecek namına her şeyi bitirdik. Adada bulunan bitki namına ne varsa onları da tükettik. Mağaralarda, kovuklarda, kaya diplerinde yılan, ayı balığı avladık ve yedik. Ölmüş olanları gömdük. Kıtlık olunca onları gömdüğümüz yerden çıkarıp yedik.

Âhirü’l-emr Farsça isim tamlamasıdır. Diğerleri birleşik isimdir.

Sergüzeşt, hayat hikayesi, macera, serüven anlamındadır. Diğerleri sırasıyla söyleme, anlatma – Olan, meydana çıkan – Başlama, başlangıç – Kadere razı olma biçimindedir.

Geçmişte Nemçe Devleti olarak bilinen devletin şimdiki adı Avusturya’dır.

 

Hristiyan Devletlere Sadrazam Hazretlerinin Mektuplarının Gönderilmesi.

İstanbul. Birçok eserde İstanbul’un adı Âsitâne olarak belirtilir.

Seçeneklerde sırasıyla münhasır, mülâhaza, mutasarrıf, müteveffâ, müzâkere kelimelerinin Osmanlıcaları yer almaktadır. Cevap doğru, fakat Osmanlıca yazım yanlış. Düzeltme imkanım olmadığı için düzeltmeyi yapamıyorum.

Seçeneklerde yer alan ilk dördü Farsça Zincirleme Tamlamadır. E seçeneğinde verilen ise bir Arapça tamlamadır.

Seçeneklerde verilen kelimeler sırasıyla; hazır, durumlar, bölümler, davranışlar, niyetler şeklindedir. A seçeneğindeki tekildir, diğerleri çoğuldur.

Eski harflerle verilen cümlenin doğru okunuşu "Yenişehir'de karar kıldı etrafın kafirleri geldiler." şeklindedir.

"Fursat gāzîlerün olup ol vilâyeti zabt itdiler. Gāzîler adl ü insâf itdiler.
Ol vilâyeti ma‘mûr itdiler." cümlelerinin günümüz Türkçesi ile doğru ifadesi: "Fırsat gazilerin olup o vilayeti ele geçirdiler. Gaziler adalet gösterdi, merhamet ettiler. O memleketi imar ettiler." şeklinde olacaktır.

Sözkonusu eser, Âşıkpaşazâde'ye aittir.

XV. ve XVI. yüzyıl Osmanlı tarihî metinlerinin bir çoğu, kullanılan dil bakımından,
oldukça sade, anlaşılabilir bir Türkçe ile kaleme alınmıştır. Özellikle Osmanlı Devletinin kuruluş dönemini anlatan “Tevârîh-i Âl-i Osmân”lar her türlü edebî kaygıdan uzak, halkın günlük kullandığı Türkçeyi yansıtmaktadır.