OSMANLI TÜRKÇESİ II

A seçeneğindeki el-vatan, B’deki el-yevm, C’deki el-kitâb ve E’deki el-mülk kelimelerinde el takısındaki lam okunur.  Ancak D’deki ez-zamân kelimesinde ise okunmaz.

Tamlamanın ikinci kelimesi sa‘âde  şemsî harftir. bundan dolayı tamlamanın doğru okunuş A seçeneğinde verildiği gibi dârü’s-sa‘âde şeklindedir.

Dârü’s-sa‘âde tamlaması “mutluluk evi” anlamına gelmektedir.

D seçeneğinde verilen “Ramazânü’l-mübârek” bir sıfat tamlaması olup “mübarek ramazan” anlamındadır. Diğer seçeneklerdekilerin tamamı isim tamlamasıdır.

Tamlamanın doğru okunuşu C seçeneğinde olduğu gibi fî sebîli’llâh şeklindedir.

Arapça من  ön edatı, Türkçe’deki den/dan, dolayı, sebebinden anlamlarına gelmektedir.

A seçeneğinde verilen Derûn-ı Bâbü’s-selâm “Bâbüsselâmın içi” tamlamasında Arapça Bâbü’s-selâm tamlaması basit bir isim gibi kullanılarak Farsça bir tamlama oluşturmuştur. Diğerlerinin tamamı Arapça tamlamadır.

E seçeneğinde verilen  ك "ke" harf-i ceri Türkçe’de gibi, sanki anlamlarında olup benzerlik ifade eder

Arapça’da ise kelimeyi belirli hale getiren unsur harf-i tarif ال
ekidir.

Dilimizde harf-i tarifli halleriyle sık kullanılan kelimeler şunlardır:
الوداع el-vedâ,

الامان el-amân,

الان el-ân,

اليوم el-yevm

Kendine benzeştiren harflere hurûf-ı şemsiyye denirken diğerlerine ay harfleri yani hurûf-ı kameriye adı verilir.

Arapça tamlamalarda önce tamlanan (muzâf) sonra tamlayan (muzâfun ileyh) gelir. Tamlanan kelimenin son harfi istisnalar hariç ötreli olur. Tamlayan kelimenin başında harf-i tarîf olur ve elifi hiçbir zaman okunmaz.

Arapça tamlama Okunuşu Anlamı
دارالسعاده dârü’s-sa‘âde mutluluk evi
دارالفنون dârü’l-fünûn fenler evi
شمس الشطا şemsü’ş-şitâ kış güneşi
أميراﻟﻤؤمنين emîrü’l-mü’minîn mü’minlerin emiri
شيح الاسلام şeyhü’l-islâm islâmın şeyhi
مرآت التواريخ mir’âtü’t-tevârîh tarihlerin aynası
فخرالنسا fahrü’n-nisâ kadınların övüncü
رئ ﺲﻴ الكتاب re’îsü’l-küttâb katiplerin reisi

Tamlamalarda harf-i ta‘rîfin elifi hiç okunmaz. Ayrıca tamlamalar Latin harfleriyle yazılırken iki kelimenin arasına tire, harf-i ta‘rîfin “le”sinden önce kesme işareti konmaktadır.

Sıfat tamlamasında tamlayan kelime sıfattır. İsim ve sıfat tamlamasını tamlayan kelimenin isim ya da sıfat oluşundan anlarız. Tamlayan isim ise isim tamlaması, sıfat ise sıfat tamlamasıdır.

Üç kelimeden oluşan Arapça tamlamalarda birinci kelimenin sonu ötreli, ikincinin sonu esreli, üçüncü kelimenin sonu esreli veya sükûnlu, ayrıca son kelimenin başı harf-i ta‘rîfli olur.

Min edatı tamlanan ise üstünlü okunur:
Mine’l-kadîm- eskiden beri

Arapça’da önemli bir yere sahip olan harf-i cer dediğimiz ön edatlar tamlananın önüne geldiklerinde tamlananın sonunu esreli okuturlar.
Önce harf-i cerleri sıralayalım:
ب bi: Türkçe’de e/a, da/de, ile anlamlarında
عن an: Türkçe’de den/dan anlamında
فى fi: Türkçe’de de/da, içinde anlamında
ل li: Türkçe’de için, dolayı, yüzünden anlamlarında
من min: Türkçe’de den/dan, dolayı, sebebinden anlamlarında
ك ke: Türkçe’de gibi, sanki anlamlarında olup benzerlik ifade eder.