Mezîdünfîh Masdarlar II

İnfi‘âl ( اِنْفِعَالْ ) Bâbı
Kök harflerin ilkine ( أ ) ve ( ن ), ikincisine ( ا ) eklenerek oluşturulmuştur. Çoğunluk la dönüşlülük elde etmek üzere kullanılır. Bazen de edilgenlik sağlar. Her iki durumda da geçişsizdir.

Ecvef kelimelerde vezin ortadaki ( و ) harfi ( ى )’ye dönüşerek infiyâl ( اِنْفِيَالْ ) olur.

Nâkıs kelimelerde sondaki illetli harfler kaldırılarak ( أ )’ye dönüşür ve infi‘â ( ( اِنْفِعَا) veznini alır.

İnfi‘âl bâbının ism-i fâ‘ili münfa‘il ( نْفَعِلْ

İnfi‘âl bâbının ism-i mef ‘ûlü yoktur.

Bu bâb masdarları dönüşlü ve geçişsiz yapmak için kullanılır. Bazen de geçişli kelimeler elde edilir. Birinci aslî harfin önüne ( أ ), sonrasına ( ت ) ve ikinci harften sonra ( ا )ilâvesiyle elde edilir.

İfti‘âl bâbına giren sülâsî mücerred masdarların ilk harfine göre vezindeki ( ت ) ’de bazı değişiklikler meydana gelir. ص, ض,ط , ظ harfleri ile başlayan kelimelerde ( ت )  harfi kalınlaşarak ( ط ) harfine dönüşür.

Asli ilk harfi ( و ) veya ( ى ) olan kelimelerde (misal) vezin itti‘âl olur.
اِتِّطَانْ ittitân (vatan edinme) وطن vatan
اِتِّحَادْ ittihâd (birleşmek, aynı
fikirde olmak)

وحدت vahdet (birlik, teklik)

Aslî harflerinin birinci ve üçüncüsü aynı anda illetli olan kelimelerde (lefîf-i mefruk) vezin itti‘â şeklindedir.

İfti‘âl bâbının ism-i mef ‘ûlü müfte‘al şeklindedir.

İf ‘ilâl bâbında ilk aslî harfin önündeki ( أ ) zâiddir. Sondaki aslî harf arasına bir zâid ( ا) alarak tekrâr eder. Bu bâbdaki kelimeler geçişsiz olurlar. Çoğunlukla renk ve vücuttaki eksik ve kusurları bildirmeye yararlar. Osmanlı Türkçesi’nde diğer sülâsî mezîdünfihlere göre kullanımı oldukça azdır.

İf ‘ilâl bâbında ilk aslî harfin önündeki ( أ ) zâiddir. Sondaki aslî harf arasına bir zâid  ( ا) alarak tekrâr eder. Bu bâbdaki kelimeler geçişsiz olurlar. Çoğunlukla renk ve vücuttaki eksik ve kusurları bildirmeye yararlar. Osmanlı Türkçesi’nde diğer sülâsî mezîdünfihlere göre
kullanımı oldukça azdır.
اِصْفِرَارْ isfirâr (sararmak) صفرت sufret (sarılık)
اِخِْمرَارْ ihmirâr (kızarmak) خمرت humret (kırmızılık)
اِعْوِجَاجْ i‘vicâc (eğri olmak) عوج ivec (eğri, çarpık)

İstif‘âl Bâbı  ( اِسْتِفْعَالْ)
Bu bab sülâsî masdardaki ilk aslî harften önce ( أ ), sin ve te harfi eklenmesi, ikinci aslî harften sonra da ( ا ) eklenmesi ile oluşturulur. Bu bâbdaki kelimeler çoğunlukla geçişlidir.

Bu bâbdaki kelimelerin bazıları talep etmek manasını taşır.
اِسْتِعْلاَمْ isti‘lâm (bilgi talep etmek) علم ilm (bilmek)
اِسْتِمْدَادْ istimdâd (yardım istemek) مدد meded (yardım)
اِسْتِجْوَابْ isticvâb (cevap istemek) جواب cevâb
اِسْتِغْفَارْ istiğfâr (af talep etmek)

İstif ‘âl bâbı bazı kelimelere, addetmek, saymak, kabul etmek anlamını katar.
اِسْتِخْفَافْ istihfâf (küçük ve aşağı görmek) 
اِسْتِحْبَابْ istihbâb (bir şeyi iyi ve güzel kabul etmek)

(ا ) ve ( و ) ile başlayan kelimelerde (mehmûzü’l-fâ ve misâl) vezin istîfâl ( اِسْتيِفَالْ ) şeklindedir.

اِسْتِيذَانْ istîzân (izin istemek) اذن izn
اِسْتِيجَارْ istîcâr (kiralamak) اجرت ücret
اِستيِضَاحْ istîzâh (açıklama istemek) وضوح vuzûh (açıklık)

İstif ‘âl bâbının ism-i fâ‘ili müstef ‘il  veznidir.

İstif ‘âl bâbının ism-i mef ‘ûlü müstef ‘al  şeklindedir.

مُسْتَشْهَدْ müsteşhed (şahit gösterilen) شهادت şehâdet (şahit olma)
مُسْتَخْدَمْ müstahdem (hizmette
kullanılan) خدمت hıdmet (hizmet)
مُسْتَحْسَنْ müstahsen (beğenilen) حسن hüsn (güzellik)

Osmanlı Türkçesi’nde kullanılan mezidünfih masdarlar şunlardır: İf‘âl, tef ‘îl, tefa‘‘ul, tefâ‘ul, müfâ‘ale infi‘âl, ifti‘âl, if ‘ilâl, istif ‘âl’dir. Bu masdarlardan her birisi mücerred masdara belirli bir anlam katar. Mücerred masdar iken geçişsiz olan bir kelime bu masdarlardan geçişlilik özelliği olan bir bâba nakledildiklerinde geçişlilik kazanırlar. Bunlardan bazıları kelimeye dönüşlülük, bazıları da işteşlik, edilgenlik vs. gibi anlamlar katarlar.

Sülâsî mezidünfih masdarların sülâsî mücerred masdarlardan farklı olarak her birinin ayrı ayrı ism-i fâ‘il ve ism-i mef ‘ûlleri vardır.