OSMANLI TÜRKÇESİ II - Deneme Sınavı - 13

Üç kelimeden oluşan Arapça tamlamalarda

İsimlendirme. Ad verme

Farsça, Arap alfabesiyle yazılmakla birlikte kendisine has bazı sesler için yeni harfler kullanılmıştır. Bunlar گ ,ژ ,چ ,پ harfleridir. E seçeneğindeki ﻻ bu kategoride yer almaz. Dolayısıyla E doğru seçenektir.

A seçeneğindeki  شيران  şîrân “arslanlar”, B’deki  خواجگان hâcegân “hocalar”, D’deki ايرانيان İrâniyân “İranlılar” ve E’deki لالها lâlehâ “lâleler” kelimelerinde Farsça çoğul eklerinden birisi bulunmaktadır. Oysa C seçeneğindeki باغبان bâğ-bân “bağ bekçisi, bahçevan” kelimesinde ise böyle bir durum bulunmaz. Dolayısıyla C doğru seçenektir.

B seçeneğindeki çihil “kırk”, C’deki pencâh “elli”, D’deki heştâd “seksen” ve E’deki hezâr “bin”; ancak A seçeneğindeki heftâd “yetmiş” demektir. Dolayısıyla A doğru seçenektir.

Farsçada sıra sayıları, asıl sayılara + م üm, + میümî veya + مينmîn ekleri ilave edilerek yapılır. Bu eklerden birisi yalnızca B seçeneğindeki چهارمی "dördüncü" kelimesinde bulunmaktadır. Dolasıyla B Doğru seçenektir.

Farsçada -gâh کاه zaman ve yer bildiren edattır. Yer ve zaman isimlerinin yapımında kullanılır.اوردوکاه ordu-gâh = ordunun bulunduğu yer; اقامتکاه ikâmet-gâh; صبحکاه subhgâh = sabah vakti, سحرکاه seher-gâh = seher vakti, سجده کاه secde-gâh = secde yeri,  زيارتگاه ziyâret-gâh= ziyaret yeri vb. Görüldüğü gibi C seçeneğindeki subhgâh diğerlerinden farklı olarak zaman ifadesi taşımaktadır. Dolayısıyla C doğru seçenektir.

Farsçada  -kâr - , کار gâr - , گار, ger  کر ekleri ismin sonuna konularak, bir iş yapmayı adet edinmiş veya meslek edinmiş kişileri ifade ederler. Bu eklerden birisi yalnızca A seçeneğindeki آهنکر “demirci” kelimesinde bulunmaktadır.  B seçeneğindeki mey-gede "meyhane", C'deki dîv-sitân "dev ülkesi", D'deki kûh-istân "dağlık bölge" ve E'deki çemen-zâr "çimenlik" kelimelerinde meslek edinmiş kişi anlamı yoktur.  Dolayısıyla A doğru seçenektir.

Farçsada -î eki, A seçeneğindeki çengî “çeng sazını çalan”, B’deki pâlânî “palancı, semerci”, C’deki cengî “savaşçı” ve E’deki Tebrîzî “Tebrîzli” anlamında kelimeler türetmiştir. Ancak D seçeneğinde yer alan نوميدی nevmîdî “ümitsizlik” kelimesinde ise ek soyut isim türetmiştir. Dolayısıyla D doğru seçenektir.

A seçeneğindeki ديوانکی dîvânegî “divânelik, delilik”, B’deki کلشن  gül-şen “gül bahçesi”, C’deki سار  چشمه çeşme-sâr “sulak yer, çeşmelik”, D’deki کار فتنه fitne-kâr “fitne çıkaran” kelimelerinde küçültme yoktur. Ancak E seçeneğindeki ديوانچه dîvân-çe “küçük şiir mecmuası” kelimesi dîvân kelimesine Farsça -çe küçültme eki getirilerek türetilmiştir. Dolayısıyla E doğru seçenektir.

A seçeneğindeki  zerd kelimesi “sarı” anlamında sıfattır. Ancak B’deki kûtâh “kısa”, C’deki firâvân “fazla bol” D’deki dırâz “uzun” ve E’deki bülend “yüksek” anlamlarında sıfattır. Dolayısıyla A doğru seçenektir.

Yalnızca E seçeneğinde verilen بکام be-kâm “murâdına ermiş” kelimesinde  Farsça kelimelere -lı, -li, ile anlamı katan ب  be- ön eki bulunmaktadır. Ancak A’daki gül-zâr “gül bahçesi”, B’deki sâhte-gî  “sahtelik”, C’deki bâğ-çe “küçük bağ”, D’deki hudâvend-igâr “hükm edici, hâkim” kelimelerinde son ek bulunmaktadır. Dolayısıyla E doğru seçenektir.

Bazı isim örnekleri: Âb آب = su, rûz روز = gün, mürg مرغ = kuş, zenbûr زنبور = arı, âsmân آسمان = gök. Zenbûr kelimesinin anlamı tüfek değil arıdır. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.

Âb آب = su, rûz روز = gün, mürg مرغ = kuş, zenbûr زنبور = arı, âsmân آسمان = gök, hûrşîd خورشيد = güneş, mâh ماه = ay, esb اسب = at, kebûter کبوتر = güvercin, seng سنك = taş. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.

Farsça üleştirme sayılarından دو بدو dü be-dü “ikişer ikişer” manasına gelmektedir. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.

Farsça sıra sayılarından düvüm دوم veya düyüm ديم “ikinci” manasına gelmektedir. Doğru yanıt “A” şıkkıdır.

شب (şeb) kelimesinin çoğulu شبان (şebân) olarak yazılmaktadır. Doğru yanıt “C” şıkkıdır.

Farsça isim yapma eklerinden olan -bân بان : Meslek sahibi ismiyle beraber muhafazalık ismi yapmakta da kullanılır. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.

Farsça isim yapma eklerinden -kâr کار , -gâr گار , -ger کر : İsmin sonuna konularak, bir iş yapmayı adet edinmiş veya meslek edinmiş kişileri ifade ederler. Doğru yanıt “E” şıkkıdır.

Farsça sıfatlardan لنك leng “topal” manasına geldiğinden bir renk bildirmez. Doğru yanıt “C” şıkkıdır.