OSMANLI TÜRKÇESİ I - Deneme Sınavı - 14

اوجاق kelimesini Türkçe okunuşu Ocak'tır. Doğru cevap A'dır.

Cuma günü, Türkçe, Arapça ve Farsça'da aynıdır. Doğru cevap C'dir.

Ayın son günü için kullanılan kelime selhtir. Doğru cevap B'dir.

Türkçe’de bulunmayan ve Türkçe’de z ile nadiren de d ile karşılanana Arapça harf ض dat'tır. Doğru cevap A'dır.

Türkçenin sekiz ünlüsüne karşılık Arapça ve Farsçada dört harf bulunmaktadır. Hareke, Arap harfleriyle yazılmış metinlerde Arap alfabesiyle yazılmış metinlerde harflerin üstüne ve altına konulduğu ünsüzlerin birer ünlü ile okunmasını sağlar.

Ahmak kelimesinin yazımı yanlış verilmiştir. Doğrusu 

Arapça ve Farsça kelimelerde bulunduğu halde Türkçede karşılığı bulunmayan sesler vardır. Bu sesler Türkçeye geçmiş Arapça ve Farsça bazı kelimelerde bulunduğu için Osmanlı alfabesinde harf olarak yer alırlar. Bu harfler Türkçedeki en yakın sese uydurularak okunurlar. Peltek se – se, ha, hı – h, zel – z, dat – z ya da d biçiminde okunurlar. Ancak ayın ve hemze harfleri Arapça’ya özgüdür. Farsça ve Türkçe kelimelerde bulunmaz. Ayın, bir boğaz ünsüzüdür, yabancılar tarafından söylenemez. Türkçede günlük konuşma dilinde hiç yoktur.

Seçeneklerde yer alan kelimelerin doğru yazılmaları şöyledir:

Seçeneklerdeki Arapça kelimeler sırasıyla şöyledir: mu’allim, acem, zuhur, da’vet, şifâ

Selh, ayın son günüdür. Evâ’il, ayın ilk on günüdür. Evâsıt, ayın ikinci on gününe verilen addır. Evâhir, ayın son on günüdür. Ayın ilk günü gurredir.

Osmanlı Devletinde İslâm dünyasında yaygın olan hicri-kameri takvim kullanılıyordu. Ayın hareketlerini esas alarak düzenlenen bu takvimde, Hz. Peygamberin Mekke’den Medine’ye hicreti başlangıç olarak alınır. Bir yıl 355 gündür. Kameri takvimde kimi zaman bir gün oynayabilir. Miladi takvimdeki örneğin ocak ayının karşılığı ilk ay olan muharrem değildir. Takvimde ay adları Arapçadır.

Arapça ayların ilki muharrem ayıdır.

Seçeneklerde verilenler sırasıyla; şevvâl, receb, ramazân, rebî’ü’l-âhire, muharrem aylarıdır.

On – ‘aşer(e) – deh

Kelime başında medli elif â okunur.

Kelime başında vav dâimâ ünsüz görevdedir. (ولد veled gibi). Kelime içinde ve sonunda vav, ünlü görevinde ise û okunur.

Osmanlı Türkçesinde Arapça ve Farsçadan alınma kelimelerde Türkçe ünsüzlerle uyuşmayan ünsüzler de vardır. Dolayısıyla bu dillerden alınma kelimeleri doğru okuyabilmek için o dillerin ünsüzlerinin de bilinmesi gerekir. Daha önceki ünitelerde de temas edildiği üzere Arapça ve Farsça kelimelerde ünsüzlerin kalın ve ince şekilleri vardır.

 Kalın ünsüzler: ح ha خ hı ص sad ض dad ط tı ظ zı ع ayın غ gayn ك kaf

İnce ünsüzler: ب be ت te ث se ج cim چ çim د dal ذ zel ر rı ز ze س sin ش şın ف fe ك kef گ gef ل lam م mim ن nun و vav ه he ي ye

Osmanlı Türkçesinde Arapça ve Farsçadan alınma kelimelerde Türkçe ünsüzlerle uyuşmayan ünsüzler de vardır. Dolayısıyla bu dillerden alınma kelimeleri doğru okuyabilmek için o dillerin ünsüzlerinin de bilinmesi gerekir. Daha önceki ünitelerde de temas edildiği üzere Arapça ve Farsça kelimelerde ünsüzlerin kalın ve ince şekilleri vardır.

 Kalın ünsüzler: ح ha خ hı ص sad ض dad ط tı ظ zı ع ayın غ gayn ك kaf

İnce ünsüzler: ب be ت te ث se ج cim چ çim د dal ذ zel ر rı ز ze س sin ش şın ف fe ك kef گ gef ل lam م mim ن nun و vav ه he ي ye

Osmanlı Türkçesinde yer alan ünsüzlerin bir kısmı üç dilde de ortaktır. Bir kısmı Arapçaya özgü bir kısmı da Farsçaya özgüdür.
Arapçaya özgü ünsüzleri şöyle sıralayabiliriz:
ء
hemze
ث
se
ذ
zel
ح
ha
ص
sad
ض
dad
ط
tı
ظ
zı
ع
ayın

Farsçaya özgü ünsüzlere gelince, Farslar Arap alfabesini kullanmaya başladıklarında harflerde dört değişiklik yapmışlardır. Bunlar پ pe, ج cim, گ gef, ژ je harfleridir. Böylece Fars alfabesi 32 harfe yükselmiştir.
پ pe, ب be’ye iki nokta ilave edilerek,
چ çim, ج cim’e iki nokta ilave edilerek,
ژ je,ز ze’ye iki nokta ilave edilerek elde edilmiştir.
گ gef, ک kef’in üzerine ‘‘keşîde’’ denilen çizgi ilavesiyle oluşturulmuştur.