OSMANLI TÜRKÇESİ I - Deneme Sınavı - 16

Batı Türkçesinin 13. yüzyıldan 20. yüzyılın başlarına kadar süren uzunca bir dönemde Anadolu’da gelişen yazı diline “Osmanlı Türkçesi” denir.

İkinci dönem, Klâsik Osmanlı Türkçesi adıyla anılmakta olup 15. yüzyılın ortalarından 19. yüzyıla kadar devam eder.

Osmanlı Türkçesi Alfabesinin temeli 28 harfli Arap alfabesine dayanır. Arap alfabesinde bulunmayan bazı sesler İranlı ve Türkler tarafından ilâve edilerek geniş Osmanlı Türkçesi Alfabesi oluşturulmuştur.

harfin doğru okunuşu "be"dir.

harfin doğru okunuşu "ze"dir

Arapça kelimelerin yazılışında uzun ünlüler harfle (elif, vav, ye) gösterilirken kısa ünlüler yazılmaz. Bu sebeple kısa ünlülerin okunmasında hatalar olur. Kelimelerin doğru okunabilmesi için kısa ünlüleri göstermek üzere hareke adı verilen bazı yardımcı işaretler kullanılır.

Üstün: (Arapçası fetha), harfin üstüne konur ve harfi /a/e/ okutur. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

"ا" (elif) kendisinden önceki harflerle bitişir sonrakilerle bitişmez.

ب (be) harfi  ortada "ـبـ" şeklinde yazılır.

ز (ze) harfinin sonda yazılış biçimi "ـز" şeklindedir.

OSMANLI TÜRKÇESİ Oğuz Türklerinin Anadolu’da oluşturdukları dil “Batı Türkçesi”, “Batı Oğuzcası”, “Türkiye Türkçesi” gibi adlarla anılmaktadır. Batı Türkçesinin 13. yüzyıldan 20. yüzyılın başlarına kadar süren uzunca bir dönemde Anadolu’da gelişen yazı diline “Osmanlı Türk- çesi” denir. Üç döneme ayrılan Batı Türkçesinin ilk dönemine Eski Osmanlıca, Eski Türkiye Türkçesi veya Eski Anadolu Türkçesi adları verilir. Bu dönem Anadolu Selçukluları, Beylikler Çağı ve Osmanlı Devletinin İstanbul’un fethine kadar olan zamanı içine alır. Sözü edilen dönem Osmanlının kuruluş dönemidir. İkinci dönem, Klâsik Osmanlı Türkçesi adıyla anılmakta olup 15. yüzyılın ortalarından 19. yüzyıla kadar devam eder. Üçüncü dönem ise “Yeni Osmanlı Türkçesi” adıyla anılmakta olup Tanzimat’tan 1908’e yani ikinci meşrutiyete kadar gelir. Daha sonraki dönem ise “Yeni Türkiye Türkçesi” olarak adlandırılır. Osmanlı Türkçesi döneminde bilhassa Arapça ve Farsçadan alınan kelime ve gramer unsurları, Anadolu’da yaşayan farklı dillerden etkilenmeler vb. sebeplerle dil bir hayli gelişmiş ve değişmiştir. Sözü edilen dönemde, Türkçe yönünden sade anla- şılır metinlerin yanında Arapça ve Farsça unsurlarla dolu belli bir kesimin anlayabileceği metinler de yazılmıştır. Hem manzum hem de mensur olarak yazılan metinlerde sade, orta ve süslü dillerle eserler telif edilmiştir. Dinî metinler sade ve orta seviyede bir dille kaleme alınırken edebî metinler her üç seviyede de kaleme alınmışlardır.

hı

Üstün: (Arapçası fetha) ـ َ ــ harfin üstüne konur ve harfi /a/e/ okutur

Ötre : (Arapçası damme) ـ ُ ــ harfin üstüne konur ve harfi /o/ö/u/ü/ okutur

Med [ ۤ ] Elif harfinin üstüne konur ve uzun â sesi verir. Bu işaret ilk sesi a olan Türkçe kelimelerde de kullanılmıştır

Cezm [ ْ ] (sakin, sukun) Harfin üstüne konur ve ünsüz okutur. Türkçe kelimelerde kapalı hecelerin heceyi kapayan ünsüzlerinin okunması için konmuştur.

Şedde [ ّ ] Arapça kelimelerde yan yana gelen aynı ünsüzlerin tek harf yazılıp iki harf okunması için kullanı- lan bir işarettir. Bu işaret, iki defa okunması istenen harfin üzerine konmaktadır. Türkçe kelimelerde bu işaret umumiyetle kullanılmayıp harf iki kez yazılmıştır.

Arapça kelimelerin yazılışında uzun ünlüler harfle (elif, vav, ye) gösterilirken kısa ünlüler yazılmaz. Bu sebeple kısa ünlülerin okunmasında hatalar olur. Kelimelerin doğru okunabilmesi için kısa ünlüleri göstermek üzere kullanılan bazı işaretlere hareke adı verilir. Hareke Kur’ân’ı yanlış okumayı önlemek amacıyla ortaya çıkmıştır. Harekeler üstün (fetha), ötre (damme), esre (kesre)dir. Sözü edilen harekeler çift yazılması halinde tenvin adını alır. Üstün harfin üstüne konur ve harfi a/e okutur; ötre harfin üstüne konur ve harfi o/ö/u/ü okutur; esre harfin altına konur ve harfi ı/i okutur. Üstünlü tenvin kelimenin son harfini an/en okutur; esreli tenvin kelimenin son harfini ın/in okutur, ötreli tenvin kelimenin son harfini un/ün okutur. Med [ آ ] elif harfinin üstüne konur ve uzun â sesi verir. Bu işaret ilk sesi a olan Türkçe kelimelerde de kullanılmıştır. Örnek: آق âk Şedde [ ّ ] Arapça kelimelerde yan yana gelen aynı ünsüzlerin tek harf yazılıp iki harf okunması için harflerin üzerine konan bir işarettir. Örnek: cennet تّ ن َ ج Cezm [ ْ ](sakin, sükûn), harf üstüne konur ve ünsüz okutur. Türkçe kelimelerde kapalı hecelerin heceyi kapayan ünsüzlerinin okunması için konmuştur: örnek ْ bir

Oğuz Türklerinin Anadolu’da oluşturdukları dil “Batı Türkçesi”, “Batı Oğuzcası”, “Türkiye Türkçesi” gibi adlarla anılmaktadır. Batı Türkçesinin 13. yüzyıldan 20. yüzyılın başlarına kadar süren uzunca bir dönemde Anadolu’da gelişen yazı diline “Osmanlı Türkçesi” denir.

Üç döneme ayrılan Batı Türkçesinin ilk dönemine Eski Osmanlıca, Eski Türkiye Türkçesi veya Eski Anadolu Türkçesi adları verilir. Bu dönem Anadolu Selçukluları, Beylikler Çağı ve Osmanlı Devletinin İstanbul’un fethine kadar olan zamanı içine alır.