ARAPÇA EDATLAR, ARAPÇA SÖZ KALIPLARI, TRANSKRİPSİYON (ÇEVRİYAZI)

lâ- لا :Arapça olumsuzluk edatıdır. Birçok kelimenin önünde, Farçadaki nâve bî- edatları gibi, genel olarak bir durumun olumsuzunu, bulunmayışını ifade eder.

lâ- لا :Arapça olumsuzluk edatıdır. Bu edat, Arapça fiillerin geniş zaman şekilleriyle de kullanılır ve getirildiği fiilin olumsuzunu yapar. Bu durumlarda genellikle kalıp hâlinde, terim veya deyim gibi kullanılmaktadır:

لايموت lâ-yemût "ölmez, ölümsüz" anlamına gelmektedir.

gayr غير Arapça istisna edatıdır. Türkçede "+sız/+siz” ekleriyle, “...olmayan" şekilleriyle karşılarız.

فى يومنا fî-yevminâ "günümüzde" anlamına gelmektedir.

Transkripsiyon, kısaca, herhangi bir alfabeyle yazılmış bir metni başka bir
alfabeye çevirmek demektir.

Bu tarife göre Osmanlı harfleriyle yazılmış bir metni Latin alfabesine çevirmek bir transkripsiyon işlemidir. Ancak bugünkü alfabemizde Osmanlı alfabesindeki bütün harfleri karşılayacak kadar harf yoktur. Bu eksikliği gidermek için benzer harflere nokta veya çizgi ilâvesiyle yeni harfler oluşturulmuştur. Bu ilâve işaretleri yalnızca bilimsel çalışmalarda kullanırız.

Latin alfabesindeki bu eksikliğin yanında Osmanlı alfabesinde de ünlülerin gösterilmesinde eksikler vardır. Meselâ ben veya bir yazılırken ünlüler yazılmaz. Biz dilin genel yapısında bunların ünlü değerlerini bildiğimiz için (bn) veya (br) değil, (ben) ve (bir) şeklinde yazarız.

Aynı şekilde ك kef harfi /k/, /g/ ve /ñ/ seslerini gösterebilmektedir. Bundan dolayı كلدم kelimesini keldim şeklinde okuyamayız; zira bu fiilin Türkiye Türkçesinde gel-mek şeklinde olduğunu bilmekteyiz.

ج : c ve ç harflerine karşılık gelmektedir.

Osmanlı Türkçesi dönemi metinlerini yeni harflere aktarırken (transkribe ederken) bu genel bilgilerin ışığında dikkat etmemiz gereken başka hususlar da
vardır:

1. Türkçe kelimelerde ünlüleri gösteren harfler, uzun ünlü gibi gösterilmez.
   Mesela بو bu veya صو su kelimeleri "bū" veya "sū" şeklinde yazılmaz.
2. Ayın ve hemze harfleri birer ünsüzdür. Bunları kendilerine özgü kesme işaretleriyle gösterir; bunlardan sonraki ünlüyü de kelimenin Türkçede okunuşuna göre seçeriz. Meselâ عثمان kelimesinde ayın harfinden sonraki yazılmayan ünlüyü /o/ olarak ('osmân); عمر kelimesindeki ünlüyü ise /ö/ olarak ('ömer) okuruz.
3. ض harfi taşıyan kelimelerdeki bu harf Türkçede kimi kelimelerde /z/, kimi kelimelerde /d/ olarak telaffuz edilmektedir. Bundan dolayı bu harfi karşılayan iki transkripsiyon işareti vardır. Kelimeye göre bunlardan uygun olanı seçilir.

Ayın ve hemze harfleri birer ünsüzdür. Bunları kendilerine özgü kesme işaretleriyle gösterir; bunlardan sonraki ünlüyü de kelimenin Türkçede okunuşuna göre seçeriz.

معظم : muazzam

ma'a- مع " birlikte, ile "anlamlarındadır.

keyfe كيف "nasıl" anlamında soru edatıdır. 

 غي اخلاقى  gayri ahlâkî "ahlak dışı" demektir.

ke- ك” gibi” benzetme bildirir. کالاول ke’l-evvel “eskisi gibi”; کذا kezâ “bunun gibi; هکذا hâkezâ “işte bunun gibi”; کالعدم ke’l-‘adem “yok gibi”; کأن ke’enne “sanki”; يکن لم کأن ke’en lem-yekün “hiç olmamış gibi”; کما kemâ “olduğu gibi”; کان کما kemâ-kân “olduğu gibi, önceden olduğu gibi”; کماهو kemâ-hüve “olduğu gibi”; کماهی kemâ-hiye “olduğu gibi”

ذى zî, zû edatının harf-i cerli şeklidir.

Arapça fiillerin çekimli şekilleri Türkçede kullanılmamış olmakla birlikte dua cümleleri, Kur'an-ı Kerim ve hadislerden alıntılar, atasözü ve vecizeler ve kimi kalıplaşmış kelime grupları yer yer kullanılmıştır.

عليه الرحمه aleyhi'r-rahme  "Allah'ın rahmeti üzerine olsun."

اعزاالله E'azza'llâh "Allah aziz etsin"; e'azallâhu ensârehû "Allah yardımcılarını yüceltsin"