OSMANLI TÜRKÇESİ GRAMERİ I

Arapça, bükünlü bir dildir; yani bir kökten yeni kelimeler türetilirken başa ve sona ekler getirilmez.

HARFLERİNE GÖRE ARAPÇA KELİMELER , s.8

ARAPÇA KELİMELERİN YAPISI , s.3

ARAPÇA KELİMELERİN YAPISI , s.3

HARFLERİNE GÖRE ARAPÇA KELİMELER

HARFLERİNE GÖRE ARAPÇA KELİMELER, s.9

ARAPÇADA İSİMLER VE ÇOKLUK, s.13

ARAPÇA KELİME YAPIMI , s.3

ARAPÇA KELİME YAPIMI ,s.3

ARAPÇA KELİME YAPIMI, s.4

ARAPÇA KELİME YAPIMI, s.4

ARAPÇA KELİMELERİN VEZNİ, ARAPÇA KELİMELERİN VEZNİNİ BULMAK, S.6

ARAPÇA KELİMELERİN VEZNİ, s.6

HARFLERİNE GÖRE ARAPÇA KELİMELER, s.8

ARAPÇADA İSİMLER VE ÇOKLUK, s.13

ARAPÇADA İSİMLER VE ÇOKLUK, s.13

Arapça kelimeler kabaca iki gruba ayrılır. Bunlar asıl isimler yani ism-i câmid ve türemiş isimler yani ism-i müştaktır. Asıl isimler (ism-i câmid) grubuna giren kelimeler özel isimler, cins isimleri ve sayı isimleridir. Fiilden türemiş isimler (ism-i müştak) ise masdar isimleri, ism-i fâ'il, ism-i mef'ûl, sıfat-ı müşebbehe, mübâlağa-i fâ'il, ism-i tafdîl, ism-i mekân, ism-i zamân, ism-i âlet, ism-i tasgîr, ism-i mensûb olarak gruplara ayrılır. Bunlardan ism-i câmid grubuna giren bütün kelimeler, masdarlar, ism-i mekân, ism-i zaman, ism-i âlet, ism-i tasgir cinsinden kelimeler isimdirler. İsm-i fâ’il, ism-i mef'ûl, sıfat-ı müşebbehe, mübâlağa-i fâ’il, ism-i tafdîl, ism-i mensûb cinsinden kelimeler ise sıfattırlar.

İki harfli edatlar ve birkaç kelime dışında Arapçada bir kelime kökü en az üç harften oluşur. Bunlara aslî harfler denilir. Yeni kelime yapılırken bu aslî harflerin başına, ortasına veya sonuna bir veya daha fazla harf ilâve edilir. Bu ilâve harflere zâid harfler (=ekleme harfler) denilir. Kelime yapımı belli kalıplara göre olduğu için, bu zâid harflerin hangi harfler olabileceği bellidir. Bu harfler Hemze, Elif, Be, Sin, Mim, Nun, Vav, He, Ye’dir.

Her dilde olduğu gibi Arapçada da kelime türetme şekilleri bellidir. Aslî sesler belli kalıplara girerek yeni kelimeler oluştururlar. Arapça dil bilgisinde bu kalıplar vezin adı verilen yapılarla öğretilir. Bunun için, “yapmak, işlemek”anlamına gelen “fe’ale” fiilinin aslî sesleri olan fe-ayın-lâm harflerine dayanan bir model geliştirilmiştir: fe harfi kelime kökünün birinci aslî sesini, ‘ayn harfi ikinci aslî sesini, lam harfi üçüncü aslî sesini temsil eder; zâid harfler aynen bırakılır. Ortaya çıkan kalıp kelimenin veznidir. Bu bilgi doğrultusunda “kâtib” sözcüğünün aslî harflerinin kef-te-be olduğu ve aradaki elif harfinin zâid harf olduğu açıkça görülmektedir. Doğal olarak da bu sözcüğün vezni “kâtib > fâ’il” olmaktadır.

Elif, vav, ye harfleri, içinde bulundukları kelimelerde çeşitli değişikliklere uğrayan harfler olup bunlara illet harfleri denir. Aslî harflerin içinde bu harflerden biri veya ikisi bulunursa böyle kelimelere de mu'tell kelimeler denir. Söz konusu illet harfleri, kelime yapımı sürecinde başka harflere dönüşür veya düşer. Bunların dönüştükleri harfler de yine bu üç harften biridir.