OSMANLI TÜRKÇESİ GRAMERİ I - Deneme Sınavı - 5

Açıklaması yapılan terim ism-I tafdildir. Doğru cevap A’dır.

Arapçada ism-i tafdil kategorisinin bir tek vezni vardır: Ef ’al افعل    veznidir. Doğru cevap C’dir.

Kebir kelimesinin ism-i tafdili yani en … anlamını veren biçimi اكبر ekber  kelimesidir. Doğru cevap B’dir.

رمحت rahmet “esirgeme” anlamındaki kelimenin fa’îl veznindeki ميحر rahim “esirgeyen”sıfat-I müşebbehe biçimidir. Doğru cevap C’dir.

Seçeneklerdeki kelimelerin Türkçe anlamları şöyledir: صغير sagir “küçük”, عظيم azim “büyük, ulu”, نادر nadir “seyrek”,كبير kebir “büyük”. En büyük anlamına gelen اعظم a'zam kelimesi ef’al vezninde ism-I tafdildir. Doğru cevap E’dir.

Seçeneklerdeki kelimeler ve Türkçe karşılıkları şöyledir: فتح feth “açma”, قياس kıyas “kıyaslama”, شرب şurb “icme”, الزم elzem “lüzumlu” biçimindedir. مغفر miğfer kelimesi ise غفر gafr “örtme”anlamına gelen fiilin Mif ’al مفعل vezninde ism-I alet formuna sokulmuş biçimidir. Doğru cevap C’dir.

Arapcada kelimelerin asli harflerin niteliklerine gore sahih ve mu’tell olarak ikiye ayrılmaktadır, ا و ى harfleri illet harfleri olarak isimlendirilmektedir. Doğru cevap C’dir.

Hubb حب (sevgi) kelimesi muza'af bir kelimedir. Yukarıdaki vezni ise fu" فُعّ  dir. Doğru cevap A’dır.

Seçeneklerdeki kelimelerin okunuşları ve Türkçe karşılıkları şöyledir: ولادت viladet “doğum”, جسارت cesaret “cesurluk” , كذاب kezzab “çok yalan söyleyen”, سياح seyyah “çok gezen, gezgin” سكون sukun “oturma”anlamındaki fiilin Mef ’al مفعل vezninde ism-i mekân biçimi مسكن mesken “oturma yeri”şeklindedir. Doğru cevap D’dir.

Seçeneklerdeki kelimeler ve Türkçe karşılıkları şöyledir: مقراض mikraz “kesme aleti, makas”, مفتاح miftah “anahtar”,مقياس mikyas “ölçek”,معيار mi'yar “ölçme aleti, ölçek”. Bu kelimelerin tümü alet ismi yani ism-i alettir. Ancak ملح milh “tuz” anlamına gelmektedir. Doğru cevap E’dir.

Güneş harfleri (Hurûfu’ş-şemsiyye) şöyledir: ت ، ث ، د ، ذ ، ر ، ز ، س ، ش ، ص ، ض ، ط ، ظ ، ل ، ن. E seçeneğindeki ب be harfi ay harflerinden (Hurûfü’l-kameriyye) biridir. Doğru cevap E’dir.

Kameri harfler şunlardır:ا ، ب ، ج ، ح ، خ ، ع ، غ ، فَ ، قَ ، كَ ، م ، وَ ، ه ، ى D seçeneğindeki ش şın harfi kameri harf değil, güneş harfidir. Doğru cevap D’dir.

Seçeneklerdeki tamlamaların okunuşları ve Türkçe karşılıkları şöyledir:اميرالامرا emirü’l-ümera “beylerbeyi”, السعاده باب Babu’s-sa’ade “Saadet kapısı, İstanbul”, السلطنه دار Darü’s-saltana “saltanat evi, İstanbul” ve الاسلام شيخ şeyhü’l-islam “Din işleri reisi”. “devlet hazinesi”anlamındaki tamlama المال بيت beytu’l-mal biçimindedir. Doğru cevap B’dir.

مرآة الممالك tamlamasının “lam”lı biçimde Mir’atü'l-memalik okunması gerekmektedir. Doğru cevap C’dir.

Seçeneklerdeki tamlamaların okunuşu ve Türkçe karşılıkları şöyledir: دول المعظمه düvelü’l-muazzama “büyük devletler”,ملك المظفر melikü’l-muzaffer “muzaffer hükümdar”,رمضان المبارك ramazanu’l-mübarek “mübarek Ramazan”, الادبيه بدايع bedayi’ü’l-edebiyye “edebi Bedialar”. “vatan sevgisi” anlamına gelen حب الوطن hubbu’l-vatan tamlaması bir isim tamlamasıdır. Doğru cevap E’dir.

“çok geçmeden, yakında” anlamına gelen harf-i cerr  عن قريب an-karib’tir. Doğru cevap C’dir.

Seçeneklerdeki kelimelerin okunuşları ve anlamları şöyledir: fi-sebilillah “Allah yolunda”, li-zatihi “kendiliğinden”,li-mü’ellifihi “müellifi tarafından”ve fi’l-hakika “gerçekte. C seçeneğindeki mine’l-kadim “eskiden beri” من min harf-I cerri –den dolayı, -den beri anlamını vermektedir. Doğru cevap C'dir.

Edatlar bir tamlamanın önüne geldiğinde tamlananı esreli okutur. Dolayısıyla E seçeneğindeki  الى يوم القيامه tamlamasının ila-yevmi'l-kıyame biçiminde okunması gerekir. Doğru cevap E’dir.

Seçeneklerdeki kelimelerin okunuşları ve Türkçe anlamları şöyledir: a seçeneği zâtü'l-hareke ''otomatik'', b seçeneği da'ü'l-kelb ''kuduz'', d seçeneği kasîrü'l-basar ''miyop'', e seçeneği maslü'd-dem ''serum''.  شيخ الاسلام şeyhü’l-İslam tamlaması ise “din işleri reisi”anlamına gelen bir makam için kullanılmaktadır. Doğru cevap C’dir.

Seçeneklerdeki kelimelerin okunuşları ve Türkçe karşılıkları şöyledir: a seçeneği mûcibü'l-gazab “gazabı mucib (olan)”, b seçeneği vâcibü'l-vücûd “var oluşu vâcib olan, Allah”, c seçeneği “hamîdü'l-hısâl ahlâkı övülmüş (olan)”, e seçeneği “adîmetü'l-insâf insafı yok, insafsız (olan)”. Bu tamlamaların tümü de Arapça birleşik sıfattır (lafzi izafetler). دار الدنيا dârü’d-dünyâ “dünya evi”tamlaması ise bir isim tamlamasıdır. Doğru cevap D’dir.