OSMANLI TÜRKÇESİ GRAMERİ I - Deneme Sınavı - 6

Arapça kelimelerde sayı kategorisi teklik, ikilik (tesniye) ve çokluk (cem') şekillerinde yapılır. Sadece "iki harf" anlamındaki harfân kelimesi ikilik gösterir. Diğerleri çokluk sigalarıyla çekimlenmiştir.

Sâlim çokluğu teşkil eden eklerden +în ve +ûn ekleri eril (müzekker) çokluk yapar. سامع sâmi' = سامعين sâmi'în "dinleyiciler" demektir.

جوامع cevâmi' câmiler anlamında gelen fevâ'il vezninde çoğul bir kelimedir. Bu kelimenin tekili câmi'dir

اذكيا ezkiyâ zekî’nin çoğulu olup " aklı ve kavrayışı güçlüler/zekiler" anlamına gelir.

Arapçada İsm-i camid grubuna giren bütün kelimeler, mastarlar, ism-i mekân, ism-i zaman,ismi alet, ismi tagnir cinsinden kelimeler isim olarak kabul edilir.

Yeni kelime yapılırken  asli harflerin başına, ortasına veya sonuna bir veya daha fazla harf ilâve edilir. Bu ilave harflere zaid harfler (=ekleme harfler) denilir. Kelime yapımı belli kalıplara göre olduğu için, bu zaid harflerin hangi harfler olabileceği bellidir. Bu doğrultuda doğru cevap B' dir.

Vezin bulmak için yapmak, işlemek” fiilinin aslî sesleri olan فعل (fe-ayın-lâm) harflerine dayanan bir model geliştirilmiştir. İlk önce zaid(ekleme) harfler bulunur ve asli harfler fe-ayın-lam modeline göre çekimlenir.

Aslî harflerinin son ikisi aynı olan kelimelere muzâ'af denir. Yukarıda verilen "sürur" "tıbb" ve "redd" kelimeleri buna örnektir. Doğru cevap E'dir.

Arapça kelimenin kökünü teşkil eden aslî harfler -birkaç istisna dışında- en
az üç harfli olur. Bu kök harfler kimi durumlarda dört veya beş tane de olabilir.
Üç aslî harften oluşan köklere sülâsî, dört aslî harften oluşanlara rubâî, beş aslî
harften oluşanlara humâsî denilir. Bu yüzden doğru cevap C'dir

İsm-i tasgîr, isimlerde küçültme kategorisidir. Türkçedeki+cık/+cik,+cığaz/+ciğez ekleriyle yapılan kuzucuk, kızcığaz, lokmacık gibi kelimeler de ism-i tasgîr kategorisinin örnekleridir. Bu yüzden doğru cevap C'dir

Sâlim çokluğu teşkil eden eklerden +în ve +ûn ekleri eril (müzekker) çokluk
yapar. 
ن mü’min = مؤمنين mü’min+în ~ مؤمنون mü’min+ûn “müminler”; buna örnektir. Bu yüzden doğru cevap E'dir.

Fiillerin masdar şekillerinin pek çoğu ile ism-i fâ'il ve ism-i mef'ül kategorisinden kelimelerinin bazıları +ât ekiyle çokluk haline getirilir. 

مكتوب mektûb مكتوبات mektûbât olduğu için doğru cevap E'dir.

Arapça kelime yapımında ve fiil çekiminde nesnenin iki adet oluşunu, fiilde belirtilen öznenin iki kişi oluşunu ifade eden ekler vardır. Bu yapıya tesniye adı verilir. Seçeneklerde sırasıyla taraf, devlet, leyle valid kelimeleri verilmiştir. bunlar çokluk belirtmez. E seçeneğinde ise devleteyn,iki devlet anlamına gelen kelime verilmiştir.Doğru cevap E' seçeneğidir.

Milel  ملل kelimesi  Fi'al فعل veznindedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

İkinci maddede verilen "Arapça kelimeler kabaca iki gruba ayrılır: asıl isimler (=ism-i müştak), türemiş isimler (=ism-i câmid)" bilgisi doğru değildir çünkü, asıl isimler (=ism-i câmid) ve türemiş isimler (=ism-i müştak) olmalı. 

Doğru yanıt D'dir.

A seçeneğinde verilen ism-i tasgîr isimken, diğer seçeneklerde verilenler sıfattır. Doğru yanıt A'dır.

Birleşik kelimeler dışında Arapçada kelimeler ön ve son eklerle değil, bükünlenme yoluyla yapılır. İki harfli edatlar ve birkaç kelime dışında Arapçada bir kelime kökü en az üç harften oluşur. Bunlara aslî harfler denilir. Yeni kelime yapılırken bu aslî harflerin başına, ortasına veya sonuna bir veya daha fazla harf ilâve edilir. Bu ilâve harflere zâid harfler (=ekleme harfler) denilir. Doğru yanıt E'dir.

I. "Elif kelime içinde uzun a sesini karşılamak için kullanılır." ifadesi doğrudur.

II. "Hemze kelime başında, ortasında ve sonunda zaid olarak bulunabilir." ifadesi doğru değil çünkü hemze sadece kelime başında zaid olur. 

III. "Mim harfi sadece kelime başında zaid harf olur." ifadesi doğrudur. 

IV. "Sin sadece kelime başında zaid olur." ifadesi yanlıştır, çünkü sin ist-, müst- ses grubuyla başlayan kelimelerde zaid harf olur. 

Doğru yanıt B'dir.

I. "Arapçada kelimeler harf niteliklerine göre iki gruba ayrılır." ifadesi doğrudur. 

II. "İçinde illet harfleri () bulunan kelimelere sahih kelimeler denir." ifadesi yanlıştır çünkü bu kelimelere mu'tell kelimeler denir. 

III. "Salim, mehmuz, misal sahih kelimelerdendir." ifadesi yanlıştır, çünkü misal sahih değil, mu'tell kelimelerdendir. 

IV. "Ecvef, nakıs, lefif mu'tell kelimelerdendir." ifadesi doğrudur. 

Doğru yanıt D'dir.

İsm-i fâ'il, fiilde belirtilen hareketi, oluş veya kılışı yapanı ifade eden kelime türlerine verilen isimdir.

İsm-i mef'ûl, fiilde belirtilen hareket, oluş ve kılışa maruz kalanı, etkileneni ifade eden kelime türlerine verilen isimdir. 

İsm-i tafdîl, sıfatlarda derece açısından daha üstünlüğü gösteren bir kelime kategorisidir. 

İsm-i tasgîr, isimlerde küçültme kategorisidir. Türkçedeki +cık/+cik,+cığaz/+ciğez ekleriyle yapılan kuzucuk, kızcığaz, lokmacık gibi kelimeler de ism-i tasgîr kategorisinin örnekleri olarak düşünülebilir.

İsm-i mekân, fiilde belirtilen hareket, kılış veya oluşun gerçekleştiği yeri ifade eden kelime kategorilerine verilen isimdir.

Mübalağa-i fâ'il, esas olarak fiilde belirtilen hareket, oluş veya kılışın özne tarafından çok fazla, aşırı derecede yapıldığını ifade eder.

Doğru yanıt A'dır.