OSMANLI TÜRKÇESİ GRAMERİ I - Deneme Sınavı - 13

Arapçada masdarlar, türedikleri fiilerin teklik 3. şahıstaki çekimlerinde zâid
harf bulunup bulunmamasına göre iki gruba ayrılır. Birinci gruptaki zâid harfi barındırmayan fiillerden türetilen masdarlara mücerred masdarlar, ikinci gruptaki zâid harfi barındıran fiillerden türetilen masdarlara mezîdünfih masdarlar adı verilir.

Bu bilgiler ışığında doğru cevap B şıkkıdır.

Arapçada masdarlar, türedikleri fiilerin teklik 3. şahıstaki çekimlerinde zâid
harf bulunup bulunmamasına göre iki gruba ayrılır. Birinci gruptaki zâid harfi barındırmayan fiillerden türetilen masdarlara mücerred masdarlar, ikinci gruptaki zâid harfi barındıran fiillerden türetilen masdarlara mezîdünfih masdarlar adı verilir.

Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap C şıkkıdır.

Mezîdünfih masdarların üretildiği kalıplar belli, değiştirilemez anlamlar üretirler. Her fiil her kalıba getirilip yeni bir kelime üretilemez. Fiilin geçişli veya geçişsiz oluşu önemlidir. Buna göre kalıplar etken-edilgen-dönüşlü-işteş çatılarda belli anlamları üretirler. Bu özellikleri dolayısıyla geçişlilik/geçişsizlik (yani fiilin nesne alıp almaması) açısından uygun olmak şartıyla bir fiil belli bir kalıba uygulandığında belli bir anlam üretilmiş olur. Nasıl Türkçede +çı eki meslek ismi yapıyorsa ve biz bir kelime kökünden meslek ifade eden bir kelime yapmak istediğimizde bu eke başvuruyorsak Arapçanın mezîdünfih masdarları da benzer şekilde “önceden belirlenmiş” anlamları üretirler. Bu yüzden bunlara kıyâsî masdarlar (yani kıyaslamaya dayalı masdarlar) da denir.

Bu bilgiler ışığında doğru cevap D şıkkıdır.

Sülasi mücerred masdarların kalıpları: fa'l, fi'l, fu'l, fa'al, fa'let, fi'let, fu'let, fu'ûl, fu'ûlet, fa'âl, fi'âl, fa'âlet, fi'âlet, fi'lân, fu'lân, fa'alân, tef'âl.

E şıkkındaki fa'lân bir kalıp değildir. Bu nedenle doğru cevap E şıkkıdır.

B, C, D ve E şıklarındaki sözcükler fa'âl vezninde türetilirken, A şıkkındaki sözcük fa'al vezninde türetilmiştir. Bu nedenle doğru cevap A şıkkıdır.

A, C, D ve E şıklarındaki sözcükler fu'ûlet kalıbıyla türetilmişken, B şıkkındaki sözcük fa'âlet kalıbıyla türetilmiştir. Bu nedenle doğru cevap B şıkkıdır.

A, B, D ve E şıklarındaki sözcükler fi'âlet kalıbıyla türetilirken, C şıkkındaki sözcük fa'âlet kalıbıyla türetilmiştir. Bu nedenle doğru cevap C şıkkıdır.

Dört aslî harften meydana gelen masdarların bir tek vezni vardır: fa'lelet فعللة . Bu vezindeki ة Osmanlı Türkçesinde genellikle ٥ /e, a/; bazen de te ت olarak okunur.

Bu bilgi doğrultusunda doğru cevap D şıkkıdır.

Dört aslî harften meydana gelen masdarların bir tek vezni vardır: fa'lelet فعللة .Bu
vezindeki ة Osmanlı Türkçesinde genellikle ٥ /e, a/; bazen de te ت olarak okunur:
ترمجه terceme "tercüme", عربده arbede "gürültü patırtı, kavga", فذلكه fezleke
"rapor", سلطنت saltanat "sultanlık", فلسفه felsefe bunlardan bazılarıdır.

Bu bilgi doğrultusunda A, B, C ve D şıklarındaki sözcükler fa'lelet kalıbıyla türetilmiş, ancak E şıkkındaki sözcük sülasi mücerred masdar kalıplarından olan fa'âlet ile türetilmiştir. Bu nedenle doğru cevap E şıkkıdır.

İsm-i câmid grubuna giren bütün kelimeler, masdarlar, ism-i mekân, ism-i zaman, ism-i âlet, ism-i tasgir cinsinden kelimeler isimdirler. İsm-i fâ’il, ism-i mef ’ûl, sıfat-ı müşebbehe, mübâlağa-i fâ’il, ism-i tafdîl, ism-i mensûb cinsinden kelimeler ise sıfattırlar.

Bu bilgi doğrultusunda farklı ve doğru cevap olanın A şıkkı olduğu anlaşılacaktır.

İki harfli edatlar ve birkaç kelime dışında Arapçada bir kelime kökü en az üç harften oluşur. Bunlara aslî harfler denilir. Yeni kelime yapılırken bu aslî harflerin başına, ortasına veya sonuna bir veya daha fazla harf ilâve edilir. Bu ilâve harflere zâid harfler (=ekleme harfler) denilir.

Bu bilgiler ışığında doğru cevap B şıkkıdır.

Kelime yapımı belli kalıplara göre olduğu için, bu zâid harflerin hangi harfler olabileceği bellidir. Aşağıdaki harfler, kelimenin kalıbına göre zâid harflerden olabilir:

أ (hemze) ,ا, ت, س, م, ن, و, ٥, ى

Bu bilgi doğrultusunda doğru cevap C şıkkıdır.

Mim ( م ) harfi sadece kelime başında zâid harf olur: معلوم ma'lûm, حمکمه
mahkeme vb.

Bu bilgi doğrultusunda doğru cevap D şıkkıdır.

Te ( ت ) kelime başında, ortasında ve sonunda zâid olarak bulunabilir.

Bu bilgi doğrultusunda doğru cevap E şıkkıdır.

Aslî harflerinden biri elif, vav, ye, hemze olmayan veya içinde aynı cinsten iki harf bulunmayan kelimelere sâlim denir.

Buna göre doğru cevap A şıkkıdır.

Aslî harflerinden biri hemze olan kelimelere mehmûz denir. Hemze birinci, ikinci veya üçüncü aslî harf olabilir.

Buna göre doğru cevap B şıkkıdır.

Sahih kelimeler üç kısımdır: sâlim, mehmûz, muzâ'af.
Mu’tell kelimeler dört kısımdır: misâl, ecvef, nâkıs, lefîf.

Buna göre doğru cevap C şıkkıdır.

A, B, C ve E şıklarındaki çoğul sözcükler mükesser çokluklarıdr. D şıkkındaki ise sâlim çokluktur. Bu nedenle de diğerlerinden farklıdır. Doğru cevap D şıkkıdır.

A, B, C ve D şıkları Fu'ûl vezninde çekimlenmiş çoğul sözcükler iken, E şıkkındaki sözcük Fu'ul vezninde çekimlenerek çoğul yapılmıştır. Bu nedenle diğerlerinden farklıdır. Doğru cevap E şıkkıdır.

ism-i mef'ûl