OSMANLI TARİHİ (1876-1918)

Yunanistan'ın Girit'e müdahalesinden sonra Osmanlı-Yunan Savaşı 13 Nisan 1897 tarihinde başlamıştır.

Yunanlılar Teselya sınırını ihlal etmiştir yanıtı doğru cevaptır.

Osmanlı Devleti savaş esnasında elde ettiği yerleri masa başında da güçlü diplomasi ile kendi topraklarına kattı seçeneği Dömeke Meydan Savaşı'nın Osmanlı Devleti açısından sonuçlarından birisi değildir.

II. Abdülhamid

Mürzsterg Antlaşması

Yunanistan Osmanlı Devleti’ne savaş tazminatı olarak Yüz bin frank  ödemeyi kabul etmiştir.

8 Aralık 1902’de Rumeli’deki reformları uygulamaktan sorumlu Rumeli Genel Müfettişliğine Hüseyin Hilmi Paşa tayin edilmiştir.

Osmanlı Devleti reformları bir uygulamamakta serbesttir.

Girit olaylarında  gerek batılı devletler ve gerekse Osmanlı Devleti mevcut statükoyu korumak istiyordu. Alman imparatorunun “adayı abluka edelim” teklifi İngiltere tarafından reddedilmiştir.

Olayların büyük bir savaşı tetikleme ihtimalinin olması.

Bağımsız Yunanistan’ın kurulması ile ilgili kararların alınması, 1827 yılındaki
Londra protokolüne dayanmaktadır. Bu fikrin hayatiyet bulması ise, 1830 yılındadır. Bütün bu sürece İngiltere, Rusya ve Fransa dahil oldu.

Dömeke Meydan Savaşının Osmanlı Devleti açısından birçok önemli neticeleri olmuştur. En başta Osmanlı Devleti kendi topraklarını savaşarak muhafaza edeceği hissini hem kendi toplumuna hem de üçüncü devletlere göstermiş oldu. Kısmen “hasta adam” imajı ortadan kalktı. Osmanlı Devleti’nin savaş başlamadan önce gösterdiği diplomasi başarılı oldu. Ancak ateşkes sonrası masa başında aynı başarı sağlanamadı. Batılı devletlerin Yunanistan’a ne denli sahip çıktıklarını Osmanlı Devleti masada görmüş oldu. Zira savaş esnasında elde ettiği yerleri iade etmek zorunda kaldı. Buna ilaveten, Girit’in elden çıkmasına da ramak kalmıştı. Girit’te bundan sonra yaşanan süreç, ya göç ya ölüm şeklinde gerçekleşti.

Girit adası, diğer Akdeniz adalarına nazaran Osmanlı yönetimine geç katılmıştı
(1669). Fetihten hemen sonra kurulan idare biçimiyle, bir şekilde ayrıcalıklı statüsü korundu.

Adadaki sorunları ve sebeplerini çeşitli safhalara ayırabiliriz: Birinci safha Halepa antlaşmasına kadar geçen dönem. Bu dönem Yunanistan’ın bağımsızlığını kazandığı tarihten itibarendir. Çünkü aynı tarihten itibaren adanın Yunanistan’a ilhak çalışmaları başlamıştı. İkinci safha ise 1876 Halepa fermanından, Osmanlı Devleti tarafından sözleşmenin yenilenip geliştirilmesine kadar geçen süredir. Üçüncü safha diye adlandırabileceğimiz dönem ise, Halepa fermanındaki maddelerin icraya konulup Girit Rumları ve Yunanistan’ın “istediğimizi aldık veya alıyoruz” düşüncesi ile Osmanlı-Yunan savaşının çıkışına sebep olan gelişmelerin yaşandığı 1896 yılına kadar geçen süredir. Yeni bir safha diye adlandırabileceğimiz dördüncü dönem ise, General Vassos kumandasında adaya Yunanların asker çıkarmasıdır. Bu dönem kısa bir dönem ise de, Osmanlı Devleti, Yunanistan ve üçüncü devletlerin soruna yaklaşımlarını baştan sona değiştirdiği dönemdir.

Sırp, Hırvat, Sloven, Bulgar, Makedon, Arnavut, Rum, Bulgar, Pomak, Roman, Türk gibi çok sayıda millete mensup topluluklar Makedonya Bölgesi'nde bulunmaktadır.

Bulgar Prensliği’nin Osmanlı Devleti’nin elinde olmasından rahatsız olan Rusya, Bulgarları kışkırtarak Doğu Rumeli ile Bulgaristan’ın birleşmesi ve Rusya’ya
bağlanmaları için harekete geçti.

Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu iç karışıklıkların sağladığı fırsatı değerlendiren Bulgar Prensliği, 1908’de bağımsızlığını ilan ederek İstanbul’dan tamamen ayrıldı.

Avusturya-Macaristan ise, Makedonya’yı doğal genişleme alanı olarak görmesi yanında, Osmanlı gibi çok uluslu olması nedeniyle bölgeyle yakından ilgilenmekteydi. Bölgedeki her ulusçu çıkar kavgasında bir refleks olarak Avusturya-Macaristan’ın da müdahalesi olmaktaydı.

“Viyana Tasarısı” veya “Viyana Reform Programı” diye adlandırılan programla, Avrupalı devletlere müdahale hakkı sağlanıyordu. 21 Şubat 1903’de Babıâli’ye sunulan bu ıslahatlardan bir kısmı, Osmanlı Devleti’nin askeri müdahalesine belirli sınırlamalar getiriyordu: Avrupa devletlerinin denetiminde bir Genel Müfettiş atanması, genel af ilanı, polis ve jandarmanın yabancı uzmanlar tarafından eğitimi, asayiş kuvvetlerinin ve kır bekçilerinin Müslüman ve Hıristiyanların nüfus oranına göre tayini gibi maddeleri içeriyordu. Buna rağmen program, bölgede istikrarı sağlamak isteyen II. Abdülhamid tarafından kabul edildi.

Osmanlı Devleti Makedonya topraklarına birçok açıdan önem veriyordu.
Makedonya’nın ekonomik durumu, coğrafi konumunun da sağladığı avantajla oldukça iyi idi. Tarımsal verimlilik, ticaret ve sanayiyi de peşinde sürüklediği için Osmanlı coğrafyasının diğer bölgelerine göre öne çıkıyordu. Tarıma dayalı ürünleri, tüketim alanları ve pazar bölgelerine taşımak için mesafe yakınlığı avantajı yanında, yolların kalitesi elverişli ve müsait idi. Ancak güvenlik sorunları bölgenin gelişimini olumsuz yönde etkiliyordu. Özellikle çeteler, Müslüman tarım ve ticaretini sindirmek için planlı faaliyetlerde bulunuyorlardı. Fakat Rumeli demiryolları projesini tamamlayan II. Abdülhamid, hem bölgeyi kontrol altına alabilme imkânına sahip oldu hem de ticareti kolaylaştıracak bir atılım yaptı.