OSMANLI TARİHİ (1876-1918) - Deneme Sınavı - 4

Bütün zaafiyetine rağmen 20. yüzyılın başında Avrupalı devletlerin sömürgeleştiremedikleri tek ülke Osmanlı Devleti'dir. Doğru cevap B'dir.

3 Mart 1918’de Sovyetler Birliği ile imzalanan Brest Litovsk Antlaşmasıyla Doğu Anadolu hukuken Osmanlı Devletine geçmiştir. Doğru cevap D'dir.

Osmanlı Devleti Kafkas Cephesinde Ruslarla Çanakkale Cephesinde İngiltere ve Fransa ile savaşmıştır. Doğru cevap E'dir.

Çanakkale’de bir cephe açma fikri, henüz Osmanlı Devleti savaşa girmeden önce, Ağustos 1914’te İngiliz Deniz Bakanı Churchill tarafından Savaş Konseyi’nde gündeme getirilmiş ve komutanların bir rapor ve plan hazırlamaları istenmiştir. Doğru cevap B'dir.

İngiltere Dışişleri Bakanı Arthur James Balfour'un uluslararası Siyonist hareketin önderlerinden Lord Rothschild’e mektup göndererek Filistin’de Yahudiler’e bir yurt kurulması çabalarını İngiltere'nin destekleyeceğini bildirdiği deklarasyonun adı Balfour Deklarasyonu'dur. Doğru cevap C'dir.

1891'de kurmay yüzbaşı olarak orduya katılan, Balkan Harbinde ve Edirne’nin geri alınışında yer alan isim Fahreddin Paşa'dır. Dünya Harbi başladığında Musul'da olan paşa daha sonra Medine’ye tayin olmuş ve Medine müdafaasından sonra İngilizlere esir düşerek Malta'ya sürülmüştür. Doğru cevap B'dir.

Teşkilat-ı Mahsusa: 1911’de kurulan Osmanlı karşı istihbarat birimidir. Operasyon yapma yetkisi de olan Teşkilat-ı Mahsusa, Balkan, Trablusgarp ve I.Dünya Harbinde önemli görevler ifa etmiş 1918’de ilga olmuş bir kısım mensubu Milli Mücadele’de değerli hizmetlerde bulunmuşlardır. Doğru cevap E'dir.

İngilizlere karşı İran’da gayrinizamî harp yapılmştır. Özellikle 1918 yılı Ağustos ayında I. Kafkas ordusu Nahçivan, İran Azerbaycan’ı ve Tebriz’e girmiştir. Burada bulunan İngiliz birlikleri ile Kazım Karabekir komutasındaki birlikler savaşmış ve İngilizleri yenmişlerdir. Doğru cevap D'dir.

İtilaf devletlerinin 1918 yaz aylarında başlattıkları taarruzlara İttifak devletlerinin cevap verememesi savaşın sonunu getirmiş, Ekim ayı içinde Avusturya-Macaristan İmparatorluğu
parçalanmış, Macarlar ve Çekler bağımsız Cumhuriyet kurduklarını ilan etmişler ve 3 Kasım’da Avusturya silah bırakmayı kabul etmiştir. Ayrıca aynı gün Çekoslovakya ve Yugoslavya devletleri ilan edilmiştir. Doğru cevap D'dir.

I,II,III ve V. ifadeler doğru iken IV. ifade yanlıştır. Çünkü Fransa'nın Akdeniz havzasına hakim olma gibi hayalleri söz konusu değildir. Bu hayaller İtalya'ya aittir. İtalya Akdeniz havzasına hakim olup bir nevi Roma imparatorluğunu yeniden kurmanın hayalindeydi. Doğru seçenek "C" şıkkıdır.

Avusturya-Macaristan veliahdının Saraybosna’da bir Sırplı genç tarafından 28 Haziran 1914’te öldürülmesiyle 28 Temmuz 1914’te Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Sırbistan’a savaş ilan etti. Zaten uzun zamandan beri ilişkileri gergin olan Avrupa devletleri kısa süre içinde kendilerini savaşın içinde buldu ve savaş 3 Ağustos 1914’ten itibaren bütün Avrupa’yı sardı. Doğru seçenek "B" şıkkıdır.

Osmanlı Devletinin sahip olduğu stratejik özellikleri dikkate alan ve savaşta Halifeliğin nüfuzunu da itilaf devletleri aleyhine kullanmayı hedefleyen Alman İmparatorluğu, Osmanlı hükümetine bir ittifak teklif etmişti. Esasında Osmanlı hükümet adamları arasında bu konuda bir fikir birliği yoktu. Almanya’nın tarafında olmak isteyenler ve tarafsız kalmak arzusunda olanlar vardı. Ancak askeri erkân ve özellikle Enver Paşa ve taraftarları Almanlar ile ittifakı zorunlu görmekte idiler. Nitekim onların istekleri doğrultusunda savaşın bütün Avrupa’yı sardığı günün arifesinde, 2 Ağustos 1914’te Almanya ile gizli bir ittifak anlaşması imzalandı ve 27 Ağustos’ta onaylanarak yürürlüğe girdi. Doğru seçenek "A" şıkkıdır.

A,B,C ve E şıklarındaki ifadeler doğru iken D şıkkındaki ifade yanlıştır. Çünkü İttifak devletlerinin asker sayısı 22 milyon 900 bin civarındayken, İtilaf devletlerinin asker sayısı 42 milyon 700 bin kişi idi. Yani İtilaf devletlerinin asker sayısı İttifak devletlerinin asker sayısından fazlaydı. Doğru seçenek "D" şıkkıdır.

3 Mart 1918'de Sovyetler Birliği ile imzalanan ve Doğu Anadolu'nun Osmanlı Devletine iade edildiği anlaşma Brest Litovsk Anlaşması'dır. Doğru seçenek "B" şıkkıdır.

Çanakkale cephesinin asıl mimarları olan İngiltere ve Fransa'nın bu cepheyi açmalarındaki "ana hedefi" Akdeniz'in stratejik güvenliğini garanti altına almaktır. Diğer şıklarda verilen ifadeler yan hedeflerdir. Doğru seçenek "D" şıkkıdır.

Medine müdafii olarak tarihe geçen, Medine'nin savunmasında büyük bir direniş sergileyen komutan Fahreddin Paşa'dır.  Medine Komutanı Fahreddin Paşa, bütün imkânsızlıklara rağmen Medine’yi 2 yıl 7 ay müdafaa etti. İstanbul Hükümeti Medine’yi terk etmesini istediğinde Fahreddin Paşa’nın cevabı; “Peygamberin kabrinin bulunduğu Medine’deki Osmanlı bayrağını kendi elimle indiremem” oldu. Mondros Mütarekesi imzalanmasından sonra geçirdi. Medine Komutanı Fahreddin Paşa, bütün imkânsızlıklara rağmen Medine’yi 2 yıl 7 ay müdafaa etti. İstanbul Hükümeti Medine’yi terk etmesini istediğinde Fahreddin Paşa’nın cevabı; “Peygamberin kabrinin bulunduğu Medine’deki Osmanlı bayrağını kendi elimle indiremem” oldu. Mondros Mütarekesi imzalanmasından sonra mütarekenin 16. Maddesi gereği Fahreddin Paşa’nın direnişi bırakıp teslim olması gerekiyordu ama o bunu reddetti. Osmanlı Devletinin teslim olmasına rağmen Fahreddin Paşa 72 gün daha Medine’yi savunmaya devam etti. Medine 13 Ocak 1919’da Fahreddin Paşa’nın etkisiz hale getirilmesinden sonra teslim oldu. Fahreddin Paşa’nın Peygamberimize ve onun şehrine gösterdiği bağlılık bütün İslam dünyasında takdir ve sempati uyandırdı.16. Maddesi gereği Fahreddin Paşa’nın direnişi bırakıp teslim olması gerekiyordu ama o bunu reddetti. Osmanlı Devletinin teslim olmasına rağmen Fahreddin Paşa 72 gün daha Medine’yi savunmaya devam etti. Medine 13 Ocak 1919’da Fahreddin Paşa’nın etkisiz hale getirilmesinden sonra teslim oldu. Fahreddin Paşa’nın Peygamberimize ve onun şehrine gösterdiği bağlılık bütün İslam dünyasında takdir ve sempati uyandırdı. Doğru seçenek "C" şıkkıdır.

3 Ocak 1916’da İngiltere ve Fransa tarafından imzalanan 10-23 Ekim 1916 tarihinde ise Rusya’nın onayı ile kesinleşen anlaşma Sykes-Picot anlaşmasıdır. Bu anlaşma ile Adana, Antakya bölgesi, Suriye kıyıları ve Lübnan Fransa’ya, Musul hariç Irak İngiltere’ye bırakılmıştı. Bu iki devletin Rusya ile yaptıkları Petrograt Protokolü ile de Rusya’nın payına Boğazlar bölgesine ek olarak Trabzon,’a kadar Doğu Karadeniz kıyıları, Erzurum, Van ve Bitlis bırakıldı. Doğru seçenek "B" şıkkıdır.

29 Nisan 1916'da İngiliz generali ve kuvvetlerinin kayıtsız şartsız teslim olmasıyla sonuçlanan Kutülammare Savaşı'nın başarılı Osmanlı komutanı Halil Paşa'dır. Doğru seçenek "E" şıkkıdır.

Süveyş Kanalı cephesinde İngiltere ile savaşılmıştır. İngilizlerin asker, mühimmat ve malzeme sevkiyatında can damarı olan Süveyş Kanalı savaş sırasında Osmanlı Devletinin öncelikli hedefleri arasında idi. Bu kanalın ele geçirilerek Mısır’ın geri alınması hedeflenmiş idi. Böylece İngilizler, Osmanlı Arap vilayetlerinde ilerleyemeyecek, Hindistan ile de irtibatı büyük ölçüde koparılmış olacaktı. Ancak işler planladığı gibi gitmedi ve başarılı olunamadı. Doğru seçenek "B" şıkkıdır.

28 Temmuz 1914