OSMANLI TARİHİ (1876-1918) - Deneme Sınavı - 14

Osmanlı Devleti’nin bu savaşta yenilmesi ve hattâ büyük bir bozguna uğramasının belli başlı nedenleri bulunmaktadır. Öncelikle, savaş oldukça geniş bir coğrafyada ve farklı cephelerde meydana gelmiştir. Daha önce de ifade edildiği üzere, gerek Balkanlar’da gerekse Doğu Anadolu’da yapılan savaşlar, tek bir hat üzerinde değil de birbirinden uzak ve farklı bölgelerde cereyan etmiştir. Bu ise, Osmanlı kuvvet­lerinin geniş bir alana yayılmasına ve birbirlerinden kopuk olarak savaşmalarına neden olmuştur. Bu durumla bağlantılı olan bir diğer sebep de, kumandanlar ara­sında baş gösteren irtibatsızlıktı. Askeri harekâtın, padişahın etkisiyle İstanbul’dan idare edilmesi de buna eklenince, savaşın başından itibaren ciddi bir koordinas­yonsuzluk kendini göstermiştir.. Malzeme, silah ve mühimmat nok­sanlığı ile bunların ulaştırılmasında yaşanan zorluklar da, savaşın kaybedilmesinde önemli bir etken idi. Her iki cephede yapılan savaşların önemli bir bölümünün kış aylarında meydana gelmesi, şüphesiz Ruslara büyük bir avantaj sağlamıştır. Ayrıca,sayı ve nitelik bakımından oldukça büyük olan bu donanma etkili bir şekilde idare edilebilseydi, Rusya’nın Karadeniz’deki liman­ları ve donanması baskı altına alınabilir ve bu yolla bir üstünlük sağlanabilirdi. Doğru cevap D'dir.

Ayestefanos Antlaşmasından sonra Osmanlı da bir çok gelişmeler yaşanmıştır:Saltanatının daha ilk yılında Meşrutiyeti ilân eden II. Abdülhamid, savaşın neden olduğu kaos sebebiyle Mebûsan Meclisi’ni kapatmak zorunda kalmıştır. Bu arada Ali Suâvi, savaş sonunda İstanbul’da toplanan Balkan muhacir­lerinden bir grubun yardımıyla, padişahı tahttan indirip yerine tekrar V. Murad’ı geçirmek için Çırağan Sarayı’na bir baskın {Çırağan Baskını) düzenlemiş, ancak başarısız olmuştur. Ayrıca, bu savaş yüzünden Osmanlı Devleti’nin Rusya’ya öde­mek zorunda kaldığı yüklü harp tazminatı, devlet için ciddi bir maddî külfet olur­ken, Ayastefanos Antlaşmasının ağır hükümlerinden kurtulmak için İngiltere’nin yardımını sağlamak amacıyla Kıbrıs’ın idaresi de İngiltere’ye bırakılmıştır. Doğru cevap E'dir.

Özellikle 1870’lerden itibaren Avrupa siyasal çevrelerinde kullanılmaya başlanan Panislavizmin ideolojisine göre, bütün Slav ve Ortodoksların müşterek bir tarihi mirası vardır ve bu miras çerçevesinde, Rusya’nın liderliğinde Slavların siyasal birliklerini bir federasyon ya da konfederasyon biçiminde yeniden kurmaları gerekmektedir. Doğru cevap B'dir.

Rusya’da Panislavizmin başlangıcını, Slavyanofilizm (Slavcılık) hareketi oluşturur. Doğru cevap C'dir.

“Panislavcılık” deyimini ilk kez 1826 yılında Slovak yazar Ján Herkel kullanmıştır. Doğru cevap E'dir.

Şirvanizade Ahmet Hulûsi Efendi: Doksanüç Savaşı başladığında, elçi sıfatıyla, o dönemde Rusya’nın nüfuzu altında bulunan Afganistan’a gönderildi. Ancak, Afganistan ve Hindistan’dan beklenen yardımlardan herhangi bir sonuç çıkmadı. Doğru cevap A'dır.

Edirne Ateşkes antlaşması, 31 Ocak 1878 tarihinde imzalandı. Buna göre;
1. Sırbistan, Karadağ ve Romanya’nın bağımsızlıkları tanınacaktı.
2. İstanbul Konferansında tespit edilen genişlikte olmak üzere özerk bir Bulgaristan Prensliği kurulacaktı. Bu prenslik, Bâbıâli’ye vergi vermekle birlikte kendi milis teşkilâtına sahip olacaktı.
3. Rus kuşatmasına karşı direnen Erzurum Ruslara teslim edilecekti.
4. Osmanlı Devleti Rusya’ya savaş tazminatı ödeyecek ve ayrıca Boğazlar konusunda Ruslara bazı imtiyazlar verecekti.
5. Bosna-Hersek’e özerklik verilecek ve ayrıca Rumeli’de Hristiyan halkın bulunduğu vilâyetlerde ıslahat yapılacaktı.

Doğru cevap E'dir.

Ayestefanos Anıtı: Rusların zaferini ilan eden Edirne Mütarekesi’ni imzaladıktan sonra, Çekmece ve Ayestefanos’ta asker, subay ve memur bulundurma hakkı elde edince bütün bu zaferlerinin bir nişanesi olarak Yeşilköy’de bir anıt diktiler. Ancak bu anıt, I. Dünya Savaşı’nın başında yıktırılmıştır. Doğru cevap C'dir.

Ruslar’ın Doksanüç Harbi’nde taarruza geçtikleri yerlerden biri de Doğu Anadolu cephesiydi. Rus saldırısına karşı bu cepheyi, seyyar nitelikteki 4. Osmanlı Ordusu savunmakta ve Ahmet Muhtar Paşa’nın komutasında bulunmaktaydı. Doğru cevap B'dir.

Doğu Anadolu cephesindeki Rus ilerleyişinin hızlı gelişmesinin belli başlı nedenleri vardı. Öncelikle, buradaki asker sayısı (55 bin) Ruslara göre oldukça yetersiz ve ayrıca eğitimsizdi. Silah, cephane ve top sayısı bakımından da aynı şeyleri söylemek mümkündür. Balkan cephesinde olduğu gibi, bu cephede de komutanlar ve birlikler arasında ciddi bir irtibatsızlık söz konusuydu. Savaş başlamadan önce yapılması gereken askeri ve lojistik hazırlıkların büyük bir kısmı yapılamamıştı. Diğer yandan, cephede milis gücü olarak istihdam edilen Çerkez birlikleriyle Kürt aşiret kuvvetlerinin kontrolsüz ve başıbozuk hareketleri de, ordunun düzenini bozmuştur. Bu tür guruplar, sadece cephenin değil, savaş ortamı içerisinde şehir, kasaba ve köylerdeki emniyet ve asayişin de bozulmasına neden olmuştur. Doğru cevap B'dir.

Savaşın oldukça geniş bir coğrafyada ve farklı cephelerde meydana gelmesi, Osmanlı Donanmasının Karadeniz'de herhangi bir varlık gösterememesi, Askeri harekâtın, padişahın etkisiyle İstanbul’dan idare edilmesi ve Askeri harekâtın, padişahın etkisiyle İstanbul’dan idare edilmesi gibi unsurlar Osmanlı Devleti'nin savaşı kaybetmesindeki nedenler arasındadır. E seçeneği için ise böyle birşey söylenemez. Doğru cevap E'dir.

Ali Suâvi, savaş sonunda İstanbul’da toplanan Balkan muhacirlerinden bir grubun yardımıyla, padişahı tahttan indirip yerine tekrar V. Murad’ı geçirmek için Çırağan Sarayı’na bir baskın (Çırağan Baskını) düzenlemiş, ancak başarısızı olmuştur. Doğru cevap A'dır.