OSMANLI TARİHİ (1876-1918) - Deneme Sınavı - 10

Hepsi doğrudur. Sözü edilen gelimleri 19. Yy da Rusya’da Panislamizm gelişmesinde etkili olmuştur.

Batı Slavlarından çekler ve Slovaklar kültürel Panislamizm’i destekliyor ve Avusturya’nın denetiminde idi. Batı Slavlarından lehler, Rusya’nın çatısı altında büyük Slav devletine karşıydılar. ve batı Slavları arasında Katoliklik yaygındı. Ortodoks Rusya’nın himayesini istemiyorlardı. Balkan Slavlarından Bulgar, Sırp ve Karadağlılar Rusya’nın himayesini istiyorlar ama Osmanlı egemenliğinde idi.

1848 sonrasında Prag kongresini Avusturya Macaristan bombalar bastırır. Bunun üzerine batı Slavları Rusya’nın himayesini tek yol olarak görmeye başlarlar. Rusya da çar Nikola zamanında siyasi bir akım haline gelir. Bilimsel çalışmalar artar. Kırım savaşından sonra da Panislamizm güçlenmiş devletin kontrolünde yürütülmüştür nedenle 19.  yy.da bilinçli yürütülen bir politika ile karşılaşıyoruz. IV yanlış

doğru cevap I, IV . çünkü Tolstoy ve Lenin karşısındadır. Özellikle Lenin, Panislavcılığı emperyalist ve gerici bir hareket olarak nitelendiriyordu. İğnatiyef balkan birliğinin kurulmasında aktif rol almış. Dostoyevski de panislamizmi desteleyenler arasındadır.

Hepsi etkili olmuştur.

I,III, IV doğrudur. Fransa’ nın Osmanlıyı desteklemesi söz konusu değildir.

I,II, III Doğrudur. IV yanlıştır. çünkü  Osmanlı asker sayısı az değildir. Ancak Birlikler arasındaki koordinasyonsuzluk vardır.

I,III,IV doğrudur.  Şık II ise  yanlıştır. Çünkü Avrupa devletlerinin olaya ortak müdahalesi ve nota vermesi söz konusu değildir. İngiltere kendi vatandaşlarının ve çıkarlarını korumak için İstanbul önlerine filo gönderse de krize dönüşmüş ve sonuçsuz bir girişim olmuştur.

III Doğru değil. Osmanlı savaş stratejisi savunma üzerine kurulmuştu. Taarruz savaşı yoktur.

I,II,IV doğrudur. Edirne mütarekesi ile bu durum onaylanmıştır. Trabzon cephe değildir.

Tuna nehrindeki Osmanlı filosunun faaliyetleri, dağınık ve münferit hareket­lerden ibaret kalmıştır. Bu faaliyetler, Rusların kıyı topçusunun üstünlüğü ve ku­rulan mayın hatları karşısında etkisiz kalmıştır. Öte yandan, Tuna filosu komutanı tam altı kez değiştirilmiş olduğundan bu da filonun sevk ve idaresinde aksaklıklar doğurmuştur. Bunun dışında Karadeniz’de genelde Osmanlılar üstündür. 1871 sonrasında Ruslar Karadeniz’de donanma bulundurma hakkı elde etseler de başarılı olamazlar. Savaş süresince Akdeniz ticareti devam etmiştir.dolayısyla III doğru değildir.

Ayestefanos Antlaşması için yapılan görüşmelerde, Osmanlı Devleti’ni Hariciye Nazırı Saffet Paşa ve Berlin Sefiri Sadullah Bey temsil ederken, Rusya’yı ise General İgnatiyef ve Nelidof temsil etmekteydi. Ancak, Panislavizmin koyu savunucusu olan İgnatiyef’in sürekli olarak ileri sürdüğü yeni teklifler, müzakerelerin tıkanmasına ve uzamasına neden oluyordu. Bu isteklerinden biri de, Rus askerlerinin İstanbul’a girmesi ve Osmanlı donanmasının teslimini öngörmekteydi. Ancak bu istek, büyük tepki çekmiş ve kesin
bir şekilde reddedilmişti.

Ayestefanos antlaşmasının Ermenilere dönük 16. maddesi, Ermeni sorununun
milletler arası bir nitelik kazanması konusunda önemli bir adımı teşkil eder.

Rusya’nın güneye, yani Akdeniz’e inmesi, birinci derecede İngiltere’yi etkileyecekti. Zira, Rusya eğer bu amaca ulaşırsa, İngiltere’nin Uzakdoğu, Ortadoğu ve Akdeniz’e giden stratejik yolları tehlikeye girecek ve İngiliz menfaatleri böylece büyük zarar görebilecekti. İngiltere, Rusya’nın güneye inme siyaseti önündeki en ciddi engelin ise, Osmanlı İmparatorluğu olduğunu düşünmekteydi. Bu sebeple de -Doksanüç Savaşı’na kadar- 19. yüzyıl boyunca Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlüğünden, yani statükonun korunmasından yana bir politika izlemiştir.

Ayestefanos Antlaşması’na Balkanlar’da yeni kurulan devletlerin itirazları söz konusuydu. Zira, kendilerine bekledikleri kadar toprak verilmemişti. Öyle ki, bağımsızlık kazanan devletlerden Sırbistan, Bosna-Hersek ile Makedonya topraklarının bazı kısımlarına sahip olmak isterken, Dobruca’yı alan Romanya ise Romenler’in yaşadığı Besarabya’yı da Rusya’ya vermek istemiyordu. Ayrıca, Balkan devletleri büyük bir Bulgaristan’ın ortaya çıkmasından hiç hoşnut değildi.

19. yüzyıl sonlarında İngilizler, Osmanlı Devleti’nin artık bir dağılma dönemine girdiğini ve bu durumda toprak bütünlüğünü korumaya çalışmanın anlamsız olduğunu düşünmekteydiler. Nihayet İngiltere, Kıbrıs (1878) ve Mısır (1882) örneğinde olduğu gibi, Uzakdoğu’daki sömürgelere giden yolları bizzat kontrol altına almak suretiyle, geleneksel politikasındaki değişimi açık bir şekilde göstermiştir. Diğer bir deyişle İngiltere artık, Osmanlı Devleti üzerinden değil de “kendi işini kendi görme” davranışını benimsemiştir. İngiliz politikasının değişmesinde, Osmanlı aleyhtarlığıyla ön plana çıkan ve eski politikayı şiddetle eleştiren Liberal Parti ve başkanı Gladstone’un da ciddi etkisi vardır.

Osmanlı dış politikasında İngiltere’den boşalan yeri Almanya doldurmaya başlayacaktır. II. Abdülhamid’in dış politikada uyguladığı “denge siyaseti”nin de bir sonucu olarak, İmparator II. Wilhelm döneminde, 1890’lardan itibaren belirgin bir Osmanlı-Alman yakınlaşması kendini gösterecektir. Görüldüğü üzere, İngiliz siyasetinin değişmesiyle başlayan bu süreç, I. Dünya Savaşı’na giden yolda üçlü itilaf ve üçlü ittifak bloklarının ortaya çıkmasıyla sonuçlanacaktır.

Berlin Antlaşması sonucu ortaya çıkan sorunlar:

Ayestefanos Antlaşması’nda Girit ile ilgili de hüküm bulunmaktaydı. Şöyle ki, Girit’e özerklik veren 1868 nizamnamesi adada kesin olarak uygulanacak, yönetim de yine bu nizamnameye göre ve Rusya’ya danışılarak düzenlenecekti.

Rusya, 19. yüzyıl sonlarına kadar Boğazların -Akdeniz’e inmek için- sadece kendisine açık olmasını istiyordu. Rusya bu kez mevcut statükoyu yani Boğazların kapalılığı ilkesini savunmak suretiyle, İngiltere’nin Karadeniz’e girişine karşı kendini güvence altına almaya çalışıyordu. Bunun nedenini ise Kırım Savaşı’nda aramak gerekir. Bilindiği üzere Rusya, Kırım Savaşı’nda Karadeniz’de müttefik donanmasına karşı savaşmak zorunda kalmış ve bunun acı bir tecrübesini yaşamıştı.

21 Nisan 1879’da imzalanan antlaşmaya göre; “Osmanlı padişahının işgal edilen bölgedeki egemenlik hakları aynen devam edeceği gibi, hutbelerde halife sıfatıyla adı da okunacaktı. Dini kurumlara müdahale edilmeyecek; Avusturya, belirli bir süre tayin etmeksizin Bosna Hersek’i yönetecek; bölgeden elde edilen gelir, yerel ihtiyaçlar için sarf edilecek; eski memurlardan uygun olanlar istihdam edilmeye devam edeceği gibi yeni kadrolara da mümkün mertebe mahalli halktan atama yapılacak; arda kalan savaş malzemesi Osmanlı Devleti’ne iade edilecek; Yenipazar Sancağı’nda üç bölge Avusturya tarafından işgal edilecek, ancak buralarda Osmanlı askeri de bulunacaktı.”