OSMANLI TARİHİ (1789-1876)

III.Selim'in tahta çıktığında, Osmanlı Devletinin elinden ilk çıkan İslam toprağı olan Kırım'ın Rusya'nın hakimiyetinde kalmasına rıza gösteremeyeceğini beyan etti. Kırım Rusya'nın hakimiyetinde olduğu sürece İstanbul'un güvenliğinden söz edilemezdi.

Napoleon'un 17 Ekim 1797'de Avusturya ile yaptığı Campo Formio Antlaşmasına göre Venedik'e ait olan ve Türk Tarihinde Yedi Ada, Cezayir-i Yunaniye veya Cezayir-i Seb'a-i Müctemia denilen adalardan biri olan Corfu, Fransa hakimiyetine geçemiştir.

Napoleon, Mısır'da Kahire ve İskenderiye'yi işga ettikten sonra, kendisini ve tüm Fransız halkını Osmanlı Devlet'nin dostu gibi takdim etmiştir. Kahire Kalesi'nde III.Selim adına para bastırmıştır.

10 Ocak 1799 tarihinde, Şam ve Trablus eyaletleri, Kudüs ve Nablus Sancakları ile Hac Emirliği üzerinde olmak üzere  Mısır Seraskerliğine atanmıştır. Amaç Fransız'ları Mısırdan çıkarmaktır.

Napoleon ve Rusya çarı I.Pavel, aralarında birçok gizli projeyi görüşüyorlardı. Bu projelerden birisi de Rusya'nın Hindistan'a kadar olan sahayı ele geçirmek için Afganistan'ı da işgal etmeyi planlamsı idi.

Fransa'nın 25 Haziran 1802 tarihinde Osmanlı Devleti ileParis Antlaşmasını imzaladı. On maddelik antlaşma  ile kapütilasyonların devamı, iki ülkenin toprak bütünlüklerinin garanti edilmesi ve Karadeniz'in Fransız ticaret gemilerine açılmasını hükme bağlıyordu.

1802 yılında Emines Antlaşmasının imzalanmasına rağmen bir yıl sonra İngiltere'nin Malta Adası'nı boşaltmadı. Bu nedenle  İngiltere ve Fransa arasında savaş yeniden başladı.

Vahabi Mezhebi temel esaslarından ikincisine göre,  peygamberler ve evliyalardan yardım istemek Allah'a ortak koşmaktır.

III.Selim iktidarı süresince önemli hatalar yapmıştır. Bunlardan birisi, şahzade Mustafa ile anlaşmış olan ve yenilik taraftarı olmayan Köse Musa Paşa'yı Sadaret Kaymakamı olarak atamasıdır.

A,B,C ve D seçeneklerinde belirtilen kişiler, asileri ve taleplerini onaylamışlardı. III.Selim'e karşı ayaklanma sırasında yenilikçi olması nedeniyle istenmeyen kişilerden birisi de Darphane Emini Ebubekir Efendi idi.

Abdullah Bey’in ölümünden sonra onun yerine geçirildi ve 70 kadar bedeviyi öldürdü. Bunun üzerine kendisine deve kasabı anlamında “Cezzar” lakabı verildi. Mısır, Arabistan ve Suriye bölgesinde pek çok olayın ve savaşın baş aktörlerinden biri oldu.

Sadrazamlar sefere gittiklerinde yerlerine bıraktıkları vezir derecesindeki vekile Sadaret Kaymakamı denirdi.

Muhib Efendi: Osmanlı Devleti’nin üçüncü Paris büyükelçisi olan Muhib Efendi, Divan Kalemi’nde yetişti. 1790 yılında Mükâleme Meclisikâtip yardımcılığı, ardından da 1806-1811 yıllarında Paris elçiliği görevinde bulundu.

İttifak antlaşmalarının imzalamasından sonra ilk olarak Rus ve Osmanlı donanma- sı Venediklilerden Fransızların eline geçmiş olan Yedi Ada’yı Şubat 1799’da ele geçirdi. Bu harekete karadan da Tepedelenli Ali Paşa destek verdi. Bu Yedi Ada; İtaki, Ayamavro, Kefalonya, Korfo, Zanta, Pakso, ve Çuka idi. Ayrıca Preveze, Pargo, Potrinto (Butrinto) kaleleri de ele geçirildi.

Fransa’nın Mısır Seferi, Avrupa güçleri arasında süregelen büyük problemlere “Akdeniz problemi” olarak bir yenisini daha ekledi. Fransa’yı Akdeniz’den atmak amacıyla Osmanlı Devleti, Rusya, İngiltere ve İki Sicilya Krallığı arasında ittifak antlaşmaları imzalandı ve ortak düşmana karşı çeşitli savaşlar yapıldı. Avrupa siyaseti üç yıl boyunca ağırlıklı olarak Akdeniz problemi üzerine yoğunlaşmak zorunda kaldı.

Mısır’ın tahliyesi ve bunun şartları 24 Ocak 1800 tarihinde El-Ariş’te Fransız, Osmanlı ve İngiliz murahhasları tarafından belirlendi. El-Ariş Sözleşmesi’ne uygun olarak Fransız ordusu bazı bölgeleri boşaltmış ve Türk ordusu buralara yerleşmişti.

Osmanlı Devleti’ne gelince Fransa’nın Mısır seferi sırasında ordunun ne derece zayıf olduğunu anladı. Ancak Akka savunmasında Nizam-ı Cedid askerlerinin başarısı ve askeri reform ihtiyacı bir kez daha görüldü. Sayı bakımın- dan çok fazla olan Osmanlı ordusu Fransız ordusuna birçok kez yenildi. Osmanlı Devleti, topraklarını tek başına koruyamayacağını anladı. Bu yüzden de “muvazene” politikasını benimsedi.

İngilizler önce Çanakkale Boğazın’dan geçerek on beş gün kadar Marmara Denizi’nden kaldıktan sonra çekip gitmek zorundu kaldı. Akabinde de Mısır’ı işgale çalıştı. Yapılan savaşlarda Mısır valisi atanmış olan Mehmed Ali Paşa, Mısır’da İngilizleri yendi ve Vahhabi isyanını bastırdı.

Türk Dil Kurumu sözlüğünde; bir konu hakkında birinin düşüncesini sorma, iki veya daha fazla kişinin birbiriyle fikir alış verişinde bulunması şeklinde açıklanan meşveretin İslam devlet geleneğinde önemli bir yeri vardır. Osmanlı Devleti’nde önemli ve olağanüstü konuların görüşüldüğü danışma meclislerine, Meşveret Meclisi denilmekteydi.

1793 yılında “Der-beyân-ı Hâl ve Vüzerâ-yı Nizâm ve Mirmirân-ı Kirâm” adıyla çıkarılan kanunla eyaletlere tayin edilecek paşaların tecrübeli ve ehliyetli kişilerden seçilmesi, merkezî otoritenin güçlendirilmesi, halkın refahının arttırılması öngörülüyordu. Rüşvet, hediye ve câize adı altında devlet adamlarına verilen paraların önüne geçmek için “Ref ’i î’diyye ve Ref ’i Hediyye ve Rüşvet” kanunu çıkartıldı.