OSMANLI TARİHİ (1789-1876) - Deneme Sınavı - 3

Abdülaziz 1861-1876 yılları arasında padişahlık yapmıştır. Kâmil paşa ise II. Abdülhamit döneminden başlayarak sadrazamlık yapmıştır.

Osmanlı Devleti dış borçlar ve bütçe açıkları nedeniyle 1875’de iflasını ilan eder.

İngiltere 1839’da Aden’i ele geçirerek, Arabistan Yarımadası’na yerleşen ilk Avrupa devletidir.

“Erkân-ı Selase” diye adlandırılan kişiler Reşit Paşa, Âlî Paşa ve Fuad Paşa'dır.

Asıl ismi Mehmed Emin olan Âlî Paşa bu unvanını Bâb-ı Âlî’ye intisâbı sebebiyle almıştır.

Âlî Paşa’nın ölümünden sonra sadâret mührü, 8 Eylül 1871 tarihinde Mahmud Nedim Paşa’ya verilmiştir.

Bu süreçte ilk olarak Mahmud Nedim Paşa göreve getirilmiştir. Fakat Sultan Abdülaziz’in sıklıkla sadrazam değiştirdiği görülür. Nitekim Mahmud Nedim Paşa’nın azli ile yerine getirilen Mithat Paşa 19 Ekim 1872’de görevden alınarak Mütercim Rüşdü Paşa göreve üçüncü defa getirilmiştir. Rüşdü Paşa’nın sadâreti de uzun sürmemiş ve 15 Şubat 1873 tarihinde azledilerek Sakızlı Ahmed Esad Paşa yerini almıştır. 2 aya yakın görevde kalan Esad Paşa, 15 Nisan 1873’te azledilmiş ve Şirvânîzâde Mehmed Rüşdü Paşa sadrazam olmuştur. 15 Şubat 1874 tarihinde ise Serasker Hüseyin Avni Paşa sadrazam yapılmıştır. 25 Nisan 1875 tarihine kadar görevini sürdüren Hüseyin Avni Paşa’nın yerine ise Sakızlı Esad Paşa ikinci kez sadârete getirilmiştir. Mahmud Nedim Paşa ilk sadâretinden 3 yıl kadar sonra, 26 Ağustos 1875 tarihinde ikinci defa sadrazamlığa getirilmiştir.

Yakup Han tarafından İstanbul’a gönderilen elçi Seyyid Yakup Han Töre'dir.

29 Mayıs 1877’de Yakup Han’ın ölümü Çin istilâsını hızlandırmıştır. 16 Aralık 1877 tarihinde ise Kaşgâr ve akabinde tüm Doğu Türkistan Çin işgaline uğramıştır.

Berlin’de alınan kararlar mucibince Kont Andraşi tarafından hazırlanan nota; İngiltere, Fransa ve İtalya’nın da onayı alındıktan sonra 31 Ocak 1876’da Osmanlı Devleti’ne iletildi. Bu nota ile:
1. Hristiyan halk için din ve mezhep serbestliğinin verilmesi,
2. İltizam usulünün kaldırılması,
3. Toplanan vergilerin doğrudan burada harcanması,
4. Çiftçilerin topraklarına sahip olabilmeleri için önlem alınması,
5. Islahatları kontrol için Müslüman ve Hristiyan temsilcilerden oluşan bir komisyon
kurulması,
Osmanlı Berlin’de alınan kararlar mucibince Kont Andraşi tarafından hazırlanan nota; İngiltere, Fransa ve İtalya’nın da onayı alındıktan sonra 31 Ocak 1876’da Osmanlı Devleti’ne
iletildi. Bu nota ile:
1. Hristiyan halk için din ve mezhep serbestliğinin verilmesi,
2. İltizam usulünün kaldırılması,
3. Toplanan vergilerin doğrudan burada harcanması,
4. Çiftçilerin topraklarına sahip olabilmeleri için önlem alınması,
5. Islahatları kontrol için Müslüman ve Hristiyan temsilcilerden oluşan bir komisyon
kurulması,
Osmanlı Devleti’nden istenmekteydi. istenmekteydi.

Sultan Abdülaziz, “Erkân-ı Erba’a” olarak adlandırılan; Mütercim Rüşdü Paşa, Hüseyin Avni Paşa, Midhat Paşa ve Hayrullah Efendi’den oluşan dört kişinin şahsi kin ve nefreti sebebiyle tahttan indirilmiştir.

Tahttan indirildikten sonra sabık sultan ve efrâdı kayıklarla Sarayburnu’na ve oradan da Topkapı Sarayı’na nakledilmişlerdir. Sultan Abdülaziz bu esnada ıslanmış ve yeni kıyafet verilmeyerek o şekilde bekletilmiştir. Diğer taraftan Sultan III. Selim dairesine yerleştirilmekten müteessir olmuştur.

İlgili kitabın 225 ve 226. sayfalarındaki bilgilere göre doğru cevap E seçeneğidir.

gören Rusya, Karadeniz’in kapalılığı ilkesini kaldırtmayı başarır. Bu sonuç, Osmanlı Devleti’ni Rus tehlikesinden emin olmak için Rusya’ya yaklaş-ma siyasetine iter. Diğer taraftan Rusların Panslavist emellerle kışkırttığı Balkanlar’daki Osmanlı tebaası Hristiyanların isyanları, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nı tetikleyen en önemli unsur olur.

Osmanlı Devleti bu dönemde ağır ekonomik krizlerle de boğuşur. Nitekim döndü-rülemeyen borçlar ve bütçe açıkları 1875 yılında malî iflası beraberinde getirirken alınan “Tenzil-i Faiz” kararı hem içeride, hem de uluslararası piyasalarda büyük tepkilere neden olmuştur.

Osmanlı İmparatorluğu can çekişme dönemine girmiştir. “Erkân-ı selâse” denilen Tanzimat’ın üç büyük isminden hiçbiri 60 yaşını görememiştir. Reşid Paşa 58, Fuad Paşa 54 ve Âlî Paşa ise 57 yaşında vefat etmişlerdir.

Almanya için Rus tarafsızlığının önemi; Âlî Paşa’yı İngiltere’ye başvurmaya mecbur bırakmış ve nihayetinde Londra’da bir konferans toplan-mıştır. 13 Mart 1871 tarihinde imzalanan Londra Antlaşması ile Karadeniz’in tarafsızlığı ilkesi iptal edilmiştir. Aynı antlaşma ile Boğazların barış dönemi kapalılığı ilkesi de kaldırılmıştır. Rusya, Avrupa’nın siyasi ortamından faydalanarak, Kırım yenilgisi ile kabul etmek zorunda kaldığı hükümleri, politik girişimlerle kaldırtmayı başarmıştır. Böylece Osmanlı Devleti için Karadeniz’den gelecek Rus tehdidi tekrar güçlenirken, Rusların bu başarısı Osmanlı tebaası Ortodoks ve Slavlar arasında sevinçle karşılandığı gibi Panslavizmin hız kazanmasını da sağlamıştır.

İstanbul elçisi İgnatiyev, Osmanlı topraklarını diğer devletlerle paylaşmaktansa Osmanlı İmparatorluğu’nun Rus nüfuzu altında bulundurulmasının daha faydalı olaca-ğını Rus Çarı’na da kabul ettirmiştir. Rusların bu teklifine Âlî Paşa, devletin onur, haysi-yet ve bağımsızlığından asla ödün vermeden yürütülmesi şartıyla karşı çıkmamıştır. Âlî Paşa’yı Rusya ile yakınlaşma siyasetine iten en önemli sebep Avrupa siyasi dengesinin bozulmasıdır.

Doğru cevap A'dır.

Doğru cevap B'dir.